Τα λάθη που πυροδοτούν «πυραύλους»

Τισ επόμενες ημέρες, ενδεχομένως και αύριο, πρόκειται να αρχίσει να πέφτει φως σε αρκετές από τις πτυχές της υπόθεσης Κορασίδης – Telecom, η οποία την εβδομάδα που πέρασε άνοιξε τους ασκούς του Αιόλου στη Σοφοκλέους με την αλλοπρόσαλλη συμπεριφορά της και τροφοδότησε σενάρια σκανδαλολογίας γύρω από το Χρηματιστήριο, σε μια εποχή όπου η αγορά προσπαθεί να βρει τον δρόμο της και να απορροφήσει τις συγκλονιστικές μεταβολές που έγιναν την περασμένη χρονιά κυρίως σε ό,τι αφορά την «ανθρωπογεωγραφία» του ελληνικού χρηματιστηρίου.

Την άκρη του νήματος στη συγκεκριμένη υπόθεση θα έχει στις αρχές της εβδομάδας στα χέρια του ο πρόεδρος της Επιτροπής Κεφαλαιαγοράς κ. Στ. Θωμαδάκης, ο οποίος θα λάβει γνώση των πορισμάτων που θα προκύψουν από τους ελέγχους που διενεργεί η Επιτροπή Κεφαλαιαγοράς, η οποία έχει ήδη ανοίξει τους κωδικούς εκείνων που στο ξεκίνημα της συνεδρίασης της περασμένης Πέμπτης πραγματοποίησαν σειρά πράξεων οι οποίες εκτόξευσαν την τιμή της μετοχής στις 130.000 δρχ. από 6.500 δρχ. που ήταν η τιμή έκδοσης της μετοχής στις δημόσιες εγγραφές.

Η Επιτροπή Κεφαλαιαγοράς έχει ήδη ξεκινήσει το «σπάσιμο» των κωδικών μέσω των οποίων έγιναν οι πράξεις, με σκοπό να διερευνήσει ποιοι ήταν πίσω από τις συγκεκριμένες εντολές και να αποσαφηνίσει αν υπήρξε προσπάθεια ενδεχόμενου δόλου και μάλιστα από παλαιούς γνώριμους άσχημων εποχών της Σοφοκλέους, τους οποίους πληροφορίες που κυκλοφορούν στην αγορά φέρουν εμπλεκομένους στην υπόθεση.

* Σε εξέλιξη ο έλεγχος

«Η διαδικασία ελέγχου βρίσκεται σε εξέλιξη. Στις αρχές της ερχόμενης εβδομάδας αναμένουμε τα πρώτα αποτελέσματα. Οπως προκύπτει από τα πρώτα στοιχεία της έρευνας, ο αριθμός των πωλητών στις επίμαχες πράξεις είναι μεγάλος. Ουσιαστικά συμπεράσματα πάντως θα είμαστε σε θέση να διατυπώσουμε όταν θα έχουμε τα οριστικά αποτελέσματα» ανέφεραν προς «Το Βήμα» πηγές της Επιτροπής Κεφαλαιαγοράς.

Οι έλεγχοι που γίνονται έχουν στόχο να διευκρινίσουν το τι βρίσκεται πίσω από την τρελή συμπεριφορά της μετοχής που δημιούργησε μέσα σε λίγα λεπτά τεράστιες ζημιές αλλά και αντίστοιχου μεγέθους κέρδη, αναλόγως του σε ποια πλευρά ­ των αγοραστών ή των πωλητών ­ βρέθηκαν όσοι συμμετείχαν στις επίμαχες πράξεις αγοραπωλησίας των μετοχών. Μέχρι στιγμής έχει διευκρινισθεί ότι ο αριθμός των αγοραστών των μετοχών, εκείνων δηλαδή που ζημιώθηκαν από τη συγκεκριμένη υπόθεση, περιορίζεται στους 20 ενώ οι πωλητές είναι περίπου 300. Ο μεγάλος αριθμός πάντως των πωλητών περιορίζει, σύμφωνα με τις πρώτες ενδείξεις, την πιθανότητα στημένου παιχνιδιού.

* Και το ΣΔΟΕ ψάχνει

Στους ελέγχους που κάνει η Επιτροπή δεν είναι ωστόσο μόνη καθώς το ΣΔΟΕ έχει μπει στο παιχνίδι από την Πέμπτη, οδηγούμενο μάλιστα σε αξιόλογα ευρήματα. «Εχουμε μαζέψει αρκετά επίμαχα χαρτιά» φαίνεται να ανέφεραν προς την Επιτροπή στελέχη του Σώματος Δίωξης Οικονομικού Εγκλήματος.

Η πιθανότητα λάθους πληκτρολόγησης δεν έχει πλήρως αποκλεισθεί. Το τι έγινε σε ό,τι αφορά τις πράξεις είναι σαφές, αφού έχει καταγραφεί στα συστήματα παρακολούθησης των συναλλαγών. Μια εντολή αγοράς χιλίων τεμαχίων στην τιμή των 129.000 δρχ., η οποία μπήκε στο σύστημα πριν από την έναρξη των συναλλαγών, είχε ως αποτέλεσμα η τιμή της μετοχής να ανοίξει απρόσμενα κατά 1.800% υψηλότερα από την τιμή της εισαγωγής της, 6.500 δρχ. Το αυτόματο σύστημα συναλλαγών άλλωστε έχει «ηλεκτρονικό καθήκον» να μεγιστοποιεί τα οφέλη των επενδυτών πραγματοποιώντας τις εντολές που διασταυρώνουν την υψηλότερη τιμή πώλησης με τη χαμηλότερη τιμή αγοράς.

Και αυτό γιατί οι υπόλοιπες ανοικτές εντολές αγοράς που μπήκαν στο σύστημα προσυνεδριακά ήταν σαφώς χαμηλότερες. Καθώς η τιμή της μετοχής διαμορφώθηκε σε αυτά τα επίπεδα άρχισαν να γίνονται πράξεις όταν το σύστημα συνάντησε πολλές ανοικτές εντολές αγοράς (εντολές market) που είχαν εισαχθεί, παρ’ ότι η συγκεκριμένη κατηγορία εντολών είναι αρκετά επικίνδυνη αφού αγοράζει τη μετοχή σε όποια τιμή τη βρει. Στο ξεκίνημα της συνεδρίασης έγιναν περίπου 250 πράξεις, μικρές στην πλειονότητά τους, 10 ως 800 τεμαχίων, ενώ πραγματοποιήθηκαν και 20 πράξεις εξίσου μικρές στο μέγεθός τους στις 129.000 δρχ. Στη συνέχεια η τιμή της μετοχής κατρακύλησε και έκλεισε στην τιμή των 28.900 δρχ., με άνοδο 344,62%, διακινώντας συνολικά 433.470 τεμάχια, ενώ η κατώτερη τιμή της μετοχής έφτασε στις 21.600 δρχ.

Η αξία των συναλλαγών για τις πράξεις που έγιναν στη συγκεκριμένη μετοχή στο επίπεδο των 129.000-120.000 δρχ. ξεπέρασε τα 5 δισ. δρχ. Το ερώτημα που θέτουν οι γνωρίζοντες τη λειτουργία του συστήματος είναι μήπως κάποιοι «έστησαν» εντολές σε συγκεκριμένες τιμές στα επίπεδα των 129.000-120.000 δρχ., τις οποίες «πάντρεψε» το Ολοκληρωμένο Σύστημα Ηλεκτρονικών Συναλλαγών του ΧΑΑ με τις εντολές αγοράς και έτσι πραγματοποιήθηκαν οι πράξεις στη μετοχή της Κορασίδης – Telecom στα υψηλά επίπεδα. Το γεγονός ότι οι πράξεις που έγιναν ήταν μικρές σε μέγεθος δεν αποκλείει πάντως την περίπτωση να υπήρξε μεγάλη εντολή η οποία εκτελέσθηκε «σπασμένη». Ετσι το ερώτημα αν είμαστε μπροστά σε μια υπόθεση των «κατά λάθος εκατομμυριούχων» ή «ποντικών της αγοράς» θα παραμείνει για λίγες ακόμη ημέρες.

Στη λίστα των χρηματιστηριακών εταιρειών που έχουν άμεση εμπλοκή στην υπόθεση περιλαμβάνονται αρκετά ονόματα. Ξεχωρίζουν σε ό,τι αφορά τον αριθμό των μετοχών που πέρασαν από τα χέρια τους η Δεβλέτογλου ΑΧΕ, η Πετροπουλάκης ΑΧΕ και η Μακεδονίας – Θράκης Χρηματιστηριακή, η συμμετοχή των οποίων στην υπόθεση δεν έχει επιβεβαιωθεί από επίσημη πηγή, παρά μόνο αναφέρονται σε πληροφορίες που έχουν κάνει τον γύρο της αγοράς. Το ίδιο συμβαίνει και με την ΕΛΔΕ Προοπτική, η οποία φέρεται να είναι εκείνη που μεταβίβασε την αρχική εντολή αγοράς που οδήγησε στο ντόμινο των τρελών πράξεων. Οσοι έχουν αρκετά χρόνια εμπειρία στην αγορά φαίνεται να διατυπώνουν ερωτήματα και αναφέρονται σε παράξενες συμπτώσεις, όπως αυτή της πυροδότησης της υπόθεσης την ημέρα όπου εκδικαζόταν στο δικαστήριο η υπόθεση της Λαυρεωτικής, με επίκεντρο μια εντολή που πριν από αρκετά χρόνια θεωρήθηκε ότι δόθηκε με δόλο και ακυρώθηκε.

* Γνωστός από παλιά

Εντύπωση επίσης προκαλεί το γεγονός ότι ένας από τους βασικούς κατηγορουμένους της υπόθεσης της Λαυρεωτικής, ο κ. Βαλτεσέρας, που έχει απασχολήσει το Χρηματιστήριο και με την υπόθεση Μαγρίζου, θωρείται στενός συνεργάτης των ιδιοκτητών της Προοπτικής ΑΕΛΔΕ. Μία ακόμη σύμπτωση που έρχεται να προστεθεί στις υπόλοιπες είναι αυτή της έλλειψης αντιδράσεων για κάποιες από τις πράξεις οι οποίες εμφανώς προξενούν ζημιές σε αυτούς που τις δέχονται αδιαμαρτύρητα. Ολες αυτές οι εικασίες βεβαίως μεταφέρονται με κάθε επιφύλαξη, καθώς τίποτε δεν μπορεί να είναι σαφές σε ό,τι αφορά τον ρόλο και τις προθέσεις διαφόρων προσώπων πριν από την ολοκλήρωση των ελέγχων.

Η θέση του Χρηματιστηρίου απέναντι στο θέμα και σε όσα έχουν γίνει γνωστά ως τώρα είναι σαφής. Ο πρόεδρος του Χρηματιστηρίου κ. Σπ. Κουνιάκης δεν άφησε ούτε μια στιγμή περιθώρια σε όλες τις μαραθώνιες συζητήσεις που έγιναν μετά την Τετάρτη να δεχθεί την πιθανότητα ακύρωσης των πράξεων που έγιναν, παρά το γεγονός ότι υπήρξαν προτάσεις προς αυτή την κατεύθυνση. Στην ανακοίνωση που εξέδωσε το Χρηματιστήριο αναφέρεται ότι κατά τη συνεδρίαση της Τετάρτης «δεν υπήρξε κανένα πρόβλημα ή λάθος στο Ηλεκτρονικό Σύστημα Διαπραγμάτευσης (ΟΑΣΗΣ). Η τιμή της μετοχής της εταιρείας Κορασίδης – Telecom διαμορφώθηκε με βάση τις εντολές που εισήγαγαν στο σύστημα οι χρηματιστηριακές εταιρείες και στο πλαίσιο των αποφάσεων που ισχύουν για τη μη ύπαρξη πλαφόν κατά τις τρεις πρώτες ημέρες διαπραγμάτευσης μιας μετοχής».

Ο Σύνδεσμος των Χρηματιστών πάντως φαίνεται να τηρεί στάση αναμονής αναμένοντας τα τελικά αποτελέσματα των ελέγχων. Με επιστολή που έστειλε προς την Επιτροπή Συναλλαγών του ΧΑΑ ζήτησε να ενημερωθεί για τον αλγόριθμο και για τις συνθήκες υπό τις οποίες δημιουργήθηκε η υπερβολική τιμή ανοίγματος κατά την πρώτη ημέρα εισαγωγής στη μετοχή της εταιρείας Ράδιο Κορασίδης – Telecom, η οποία δημιούργησε τεράστια ανοίγματα στη διακύμανση της τιμής της συγκεκριμένης μετοχής, της τάξεως του 1.400%. Επίσης ζητεί να ενημερωθεί και για το αν το σύστημα παρέχει ασφάλεια ύψους συναλλαγών ανά χρήστη και για τις ελεύθερες εντολές.

* Μέγα θέμα

Η όλη υπόθεση, πέρα από την καθαρά τεχνική – χρηματιστηριακή διάσταση, έχει σαφώς πάρει και πολιτική χροιά δεδομένου ότι το Χρηματιστήριο αποτελεί πλέον εξ ορισμού σοβαρό πολιτικό θέμα, αφού έχει να κάνει με τις διαθέσεις εκατοντάδων χιλιάδων ελληνικών νοικοκυριών τα οποία τους επόμενους μήνες θα κληθούν να αναδείξουν μέσω των εκλογών νέα κυβέρνηση.


Συνεδρίαση ως τις 3.30 μ.μ. και διεύρυνση ορίου μεταβολής στο ±12%

Στο τέλος του μήνα και πιο συγκεκριμένα τη Δευτέρα 31 Ιανουαρίου πρόκειται να εφαρμοστούν στη Σοφοκλέους οι δύο αναμενόμενες καινοτομίες που θα αλλάξουν σημαντικά τα καθημερινά δεδομένα της λειτουργίας του Χρηματιστηρίου. Ο λόγος γίνεται για την αύξηση της περιόδου πραγματοποίησης της χρηματιστηριακής συνεδρίασης ως τις 3.30 από 1.30 που είναι σήμερα και για τη διεύρυνση των καθημερινών ορίων μεταβολής των τιμών των μετοχών στο ±12% από ±8% που είναι σήμερα.

Η ημερομηνία αυτή προβάλλει αυτή τη στιγμή ως η πλέον πιθανή για την υλοποίηση των θεμελιακών αυτών αλλαγών, αν και την περίοδο αυτή γίνεται ένας πραγματικός αγώνας δρόμου για να τακτοποιηθούν οι εκκρεμότητες που υπάρχουν ώστε η χρονική εφαρμογή των μέτρων να είναι συνεπής με τις προ ολίγων μηνών κυβερνητικές εξαγγελίες σε ό,τι αφορά τον χρόνο επιλογής των αλλαγών.

Περισσότερο ακανθώδες και πολύπλοκο σε ό,τι αφορά την πρακτική εφαρμογή του προβάλλει αυτή την περίοδο το θέμα της διεύρυνσης του ωραρίου. Την περίοδο αυτή υπάρχουν σε εξέλιξη διαπραγματεύσεις μεταξύ της Ενωσης Ελληνικών Τραπεζών και των εργαζομένων στις τράπεζες προκειμένου να εξευρεθεί λύση στο συγκεκριμένο θέμα.

Η πρόθεση πάντως που έχει εκφρασθεί από τον πρόεδρο του Χρηματιστηρίου κ. Κουνιάκη και την κυβέρνηση για έναρξη εφαρμογής του νέου ωραρίου στο τέλος του μήνα υποδεικνύει και την εκτίμηση ότι ως τότε θα έχει λυθεί και το θέμα της λειτουργίας των τραπεζών.

Η διεύρυνση του ωραρίου συναλλαγών πάντως προϋποθέτει και τη λύση θεμάτων που έχουν να κάνουν με τους θεσμικούς επενδύτες. Από την πλευρά των θεσμικών είχαν διατυπωθεί κατ’ αρχήν προτάσεις για σταδιακή διεύρυνση του ωραρίου ώστε να απορροφηθεί η αλλαγή αυτή από την αγορά. «Επειδή είναι σαφές ότι η διεύρυνση του τραπεζικού ωραρίου άπτεται πολύ περισσότερων θεμάτων και δεν αφορά μόνο τη χρηματιστηριακή αγορά, προτείνουμε να ξεκινήσει από τον καινούργιο χρόνο η σταδιακή διεύρυνση με την πρόσθεση μισής ώρας επιπλέον σε προγραμματισμένα χρονικά διαστήματα ώστε να αντιμετωπισθούν πιο εύκολα τα ενδεχόμενα προβλήματα» σημείωναν πριν από λίγους μήνες στελέχη της Ενωσης Θεσμικών Επενδυτών.

Οι αλλαγές στον τρόπο δουλειάς των θεσμικών επενδυτών έχουν να κάνουν όχι μόνο με τη διεύρυνση των ωρών που θα πραγματοποιούνται οι συναλλαγές αλλά και με θέματα που αφορούν την αποτίμηση της αξίας του ενεργητικού των αμοιβαίων όπως αυτή διαμορφώνεται κάθε ημέρα. Ηδη με την παρούσα κατάσταση που οι τελικές τιμές των μετοχών διαμορφώνονται στις 1.30, πολλές εταιρείες αμοιβαίων δεν προλαβαίνουν να δώσουν εγκαίρως την αποτίμηση των μεριδίων τους. Το πρόβλημα θα ενταθεί με τη διεύρυνση του ωραρίου. Η πρόταση που είχε τεθεί στο τραπέζι, αναγνωρίζοντας ωστόσο την ανάγκη να προχωρήσει παράλληλα και έγκαιρα και η διαδικασία καθημερινής αποτίμησης του ενεργητικού των αμοιβαίων και υπολογισμού της τιμής των μεριδίων τους, πρότεινε το πάγωμα των τιμών στο μέσο της συνεδρίασης για ένα ή δύο λεπτά ώστε οι τιμές που θα έχουν διαμορφωθεί ως εκείνη τη στιγμή να λαμβάνονται υπόψη για τον υπολογισμό της αξίας του ενεργητικού των αμοιβαίων, ανεξάρτητα από τις τιμές που θα διαμορφωθούν στη συνέχεια και ως το τέλος της χρηματιστηριακής συνεδρίασης. Ανάλογος χειρισμός γίνεται τώρα σε ό,τι αφορά τις τιμές που διαμορφώνονται στην αγορά συναλλάγματος. Σε αυτή την περίπτωση λαμβάνονται υπόψη για τον υπολογισμό του ενεργητικού οι τιμές fixing ανεξάρτητα από το γεγονός ότι η αγορά συνεχίζει να λειτουργεί ως τις 7 το απόγευμα. Η ιδέα αυτή ωστόσο του κλειδώματος των τιμών για τα αμοιβαία, ενώ συνεχίζεται η συνεδρίαση, ενδέχεται να τροφοδοτήσει, όπως πιστεύουν οι θεσμικοί, προβλήματα στις σχέσεις τους με τους μεριδιούχους που θα θελήσουν να εκμεταλλευθούν την επιπλέον πληροφόρηση που θα έχουν όταν συνεχίζεται η συνεδρίαση ενώ η αποτίμηση του αμοιβαίου έχει κλειδώσει. Συζητείται έτσι να υπάρχει συμφωνία μεταξύ των ΑΕΔΑΚ ώστε να μη δέχονται εντολές ρευστοποιήσεων ή αγορών μετά την ώρα κλειδώματος των τιμών. Οριστική συμφωνία πάντως δεν υπάρχει και το θέμα παραμένει σε εκκρεμότητα.

Την ίδια ημερομηνία με την έναρξη εφαρμογής του νέου ωραρίου η διοίκηση του Χρηματιστηρίου έχει προγραμματίσει να εφαρμόσει και τη διεύρυνση του πλαφόν διαπραγμάτευσης από το 8%. Η αλλαγή αυτή συνεπάγεται πρακτικά, όπως αποφασίστηκε τελικά από τις αρχές της αγοράς, ότι όσες μετοχές «κλειδώνουν» στο ανώτατο ή κατώτατο όριο διαπραγμάτευσης του 8%, δεν πραγματοποιούν δηλαδή πράξεις, θα έχουν τη δυνατότητα μετά την πάροδο 5 ή 10 λεπτών να κινηθούν σε μια επιπλέον κλίμακα με ποσοστό μεταβολής ±4%.

Από τεχνικής πλευράς το θέμα της διεύρυνσης του ορίου μεταβολής δεν παρουσιάζει προβλήματα ανάλογα με αυτά του ωραρίου, καθώς το αυτόματο σύστημα συναλλαγών είναι σε θέση να αντιμετωπίσει τεχνικά την υιοθέτηση των νέων ορίων.