ΠΑΟΥΛΟ ΚΟΕΛΟ

Ο ανορθόδοξος

Ο Πάουλο Κοέλο πέτυχε αυτό που επί σειρά ετών επεδίωκε επί ματαίω: να γίνει αλχημιστής. Μετά από ρηξικέλευθες ανατροπές στη ζωή του, οδυνηρές αναζητήσεις και επικίνδυνες καταδύσεις ενδοσκόπησης στα ύφαλα σημεία της ψυχής του, ο Κοέλο κατάφερε να ανασύρει στην επιφάνεια, μέσω της γραφής του, τον «χρυσόν» της γνώσης και της εμπειρίας του. Το βιβλίο «Ο αλχημιστής» υπήρξε η λυδία λίθος της αλήθειας του ευαγγελίου του· αυτής που απέδειξε πως, «αν πιστεύεις στα θαύματα, τα θαύματα γίνονται». Και φαίνεται πως «ολόκληρο το σύμπαν συνωμότησε για να ικανοποιήσει το προσωπικό του όνειρο».

Μαζί με τη δική του δικαίωση εκατομμύρια «προσωπικοί μύθοι» σε όλον τον κόσμο πιθανόν να αποδράσουν από τα σκοτεινότερα ερμάρια της ψυχής για να αντικρίσουν το φως της ζωής. Η αποδοχή του εσώτερου εαυτού, η αναζήτηση της ύψιστης προσωπικής επιθυμίας που διακηρύσσει ο Κοέλο δεν είναι παρά το ταξίδι προς την Ιθάκη.

Σε χαλεπούς καιρούς για οραματισμούς και παραμυθίες ο Κοέλο μοιάζει να ανατρέπει τον μύθο του Δον Κιχώτη. Οι «ανεμόμυλοι» που κυνηγούσε ο Κοέλο ήταν, ως φαίνεται, πραγματικοί· τόσο δε πραγματικοί που μεταφράζονται σε ιλιγγιώδη νούμερα: τα βιβλία του πουλήθηκαν σε


12 εκατομμύρια αντίτυπα, κυκλοφόρησαν σε 45 χώρες και μεταφράστηκαν από τα πορτογαλικά σε 26 γλώσσες.

Η επιτυχία, όπως λέει ο ίδιος, τον συνάντησε απροετοίμαστο. Τον «Αλχημιστή» τον έγραψε το 1988 μέσα σε 15 μόνον ημέρες ­ νύχτες για την ακρίβεια, τότε συνηθίζει να γράφει ­ οδηγούμενος από την έμπνευση. Ισως σε αυτήν εγκαταλείφθηκε ενστικτωδώς, αφού το «ταξίδι» της ζωής του πενηντάχρονου βραζιλιάνου συγγραφέα του δίδαξε πως «το μονοπάτι της γνώσης περνά μέσα από την καρδιά». Τα πρώτα χρόνια της κυκλοφορίας του είχε πουλήσει μόλις 900 αντίτυπα. Η δικαίωση ήρθε αργότερα. «Ο αλχημιστής» εδώ και πολύ καιρό παραμένει στην κορυφή των μπεστ-σέλερ σε όλο τον κόσμο, όπως και στη χώρα μας.

Η ίδια του η ζωή αφηγείται το μη «πολιτικώς ορθό», το ανορθόδοξο, το ρευστό της, πέρα από κοινωνικούς κανόνες και συμβάσεις, της οδού που ακολούθησε: ο Πάουλο Κοέλο γεννήθηκε το 1947 στο Ρίο ντε Τζανέιρο. Ο πατέρας του, μηχανικός, διακατεχόταν από τον διακαή πόθο να δει τον υιό του επιστήμονα. Ο Κοέλο φοιτά για δύο χρόνια στη Νομική Σχολή, αλλά την εγκαταλείπει ορμώμενος από την ανήσυχη φύση του που ως τότε ήταν εγκλωβισμένη.

Στα 23 του χρόνια, ασπαζόμενος τη φιλοσοφία και τον τρόπο ζωής που εκφράζει το κίνημα των χίπις, ταξιδεύει ανά τον κόσμο. Μελετά τον βουδισμό και τον βραχμανισμό και γίνεται μέλος μιας εγγλέζικης αίρεσης. Θα γνωρίσει την άναρχη ελευθερία της σεξουαλικής επανάστασης της δεκαετίας του ’70 στον υπέρτατο βαθμό της ασυδοσίας, θα δοκιμάσει ναρκωτικές ουσίες και θα βιώσει στο έπακρον τις οδυνηρές συνέπειες της «πτώσης». Το 1974 εγκλείεται τρεις φορές στη φυλακή πληρώνοντας το τίμημα για τα σοσιαλιστικά φρονήματά του. Γνωρίζει τη βία των ταγμάτων θανάτου ως θύμα απαγωγής τους. Μόνο αφού περάσουν αρκετά χρόνια θα μπορέσει να ξεπεράσει το έντονο σοκ και να ξαναβρεί την ψυχική ισορροπία του.

Επί ένδεκα έτη μελετά την αλχημεία ξοδεύοντας τα ελάχιστα χρήματά του για την αγορά σχετικών και άλλων σημαντικών βιβλίων. Οι δύο-τρεις δάσκαλοι που υπήρχαν στην πόλη του και θα μπορούσαν να του διδάξουν τους πολύπλοκους συμβολισμούς της αρνούνται να τον δεχθούν. Η αλχημεία θα τον αιχμαλωτίσει, η ιδέα να μετατρέψει ευτελή μέταλλα σε χρυσάφι και να ανακαλύψει το ελιξίριο της ζωής είναι εκμαυλιστική. Αφιερώνεται σε αυτήν ψυχή τε και σώματι. Η αναζήτηση ωστόσο δεν του φανερώνει το «θαύμα».

Επιστρέφοντας στη Βραζιλία οι συγγραφικές του ανησυχίες τον οδηγούν στην ενασχόλησή του με τη δημοσιογραφία, τη στιχουργική ­ γράφει στίχους για τον Ραούλ Σέιξας ­ και τη συγγραφή θεατρικών έργων. Στη συνέχεια αναλαμβάνει τη διευθυντική θέση μιας δισκογραφικής εταιρείας, για να αποτινάξει τα «δεσμά» το 1981, αρνούμενος την ασφάλεια και τις καθόλου ευκαταφρόνητες υλικές απολαβές. Με 17.000 δολάρια στην τσέπη ταξιδεύει μαζί με την τέταρτη σύζυγό του Κριστίνα για δύο χρόνια.

Στην Ολλανδία θα γνωρίσει τον άνθρωπο που θα επέμβει με τρόπο μοιραίο στη σκέψη και στη ζωή του και θα τον αναγεννήσει πνευματικά, τον αλχημιστή Ζαν. Μελετά μόνος του ξανά την αλχημεία ψάχνοντας για τις τελευταίες απαντήσεις στα αγωνιώδη ερωτήματά του. Η στέρεη δομή του χριστιανισμού θα του δώσει την αυστηρότητα και την πειθαρχία που αναζητεί. Από το 1986 αφοσιώνεται με πίστη στον καθολικό χριστιανισμό.

Ολο τον πλούτο της συγκομιδής του ο Κοέλο τον μεταφέρει στα βιβλία του. Οταν αποφασίζει να γράψει, το 1986, είναι πια 38 ετών. Ξεπερνώντας τους δισταγμούς και κατανικώντας τον φόβο του, επιχειρεί να κατακτήσει το όνειρο που σιγόκαιε μέσα του από παιδί: τη συγγραφή. Πρώτο του βιβλίο, ένα δοκίμιο, «Το ημερολόγιο ενός μάγου ή Ο προσκυνητής του Κομποστέλ». Μετά τον «Αλχημιστή», που έγραψε το 1988, ακολούθησαν το «Μπρίντα» (1990), οι «Βαλκυρίες» (1992) και το τελευταίο, «Στις όχθες του ποταμού Πιέδρα κάθησα και έκλαψα» (1994).

Στο μυθιστόρημα αυτό αναφέρεται στη φύση του έρωτα και της αγάπης αλλά και στη θηλυκή διάσταση του θείου και κατ’ επέκταση στη θηλυκή πλευρά κάθε ανθρώπου, που εκδηλώνεται μέσα από το συναίσθημα, την ενόραση και τη διαίσθηση. Σε αυτήν μάλιστα, διατείνεται, οφείλει την επιτυχία του και πιστεύει ότι οι δύο πλευρές, η αρσενική και η θηλυκή, πρέπει να συνυπάρχουν και να συνεργάζονται εν αρμονία.

Σήμερα ο Κοέλο ζει στην Κοπακαμπάνα, σε μια πολύβοη συνοικία κοντά στη θάλασσα ­ θέλει να νιώθει την αίσθηση του κόσμου και της ζωής ­ μαζί με τη σύζυγό του Κριστίνα, με την οποία είναι μακρινά ξαδέρφια και γνωρίζονται από παιδιά. Ο γάμος τους διαρκεί 17 χρόνια και δηλώνει πως «το κλειδί της νέας του ισορροπίας είναι η πίστη και η σύζυγός του». Λέει μάλιστα χαρακτηριστικά για τις τέσσερις συζύγους του: «Η πρώτη μου γυναίκα μου έμαθε τα πάντα, να οδηγώ, να κάνω έρωτα… Ημουν είκοσι και εκείνη τριάντα πέντε. Η δεύτερη ήταν χίπισσα· η τρίτη straight. Η Κριστίνα είναι η καλή». Ο ίδιος μάλιστα την ώθησε να ακολουθήσει τον δικό της προσωπικό μύθο: σπούδασε στη Σχολή Καλών Τεχνών στη Μαδρίτη και σήμερα είναι ζωγράφος.

Ως λάτρης των κομπιούτερ, είναι συνδεδεμένος με το Ιντερνετ. Ο υπολογιστής του ανοίγει με μια εικόνα του αγίου Μιχαήλ και μια προσευχή στην Παναγία. Καθημερινά, στις έξι το απόγευμα, προσεύχεται για να αντλήσει γαλήνη και δύναμη. Τις ελεύθερες ώρες του ενδίδει συχνά στη μαγεία των φλίπερ. Αγαπάει πάντα τα ταξίδια και βεβαίως διαβάζει πολύ. Συγγραφείς που επηρέασαν τον ίδιο και το έργο του, ο Χόρχε Λουίς Μπόρχες, ο Χένρι Μίλερ, ο Οσκαρ Ουάιλντ, ο Νίκος Καζαντζάκης.

Τώρα που το «όνειρό» του υλοποιήθηκε θα συνεχίσει να γράφει. «Είμαι ένας προσκυνητής. Εχω πολλά ακόμη να μοιραστώ με τους αναγνώστες μου», λέει ο Κοέλο. Αλλωστε ως «μαχητής του φωτός», όπως αυτοαποκαλείται, δεν θα μπορούσε να σταματήσει εδώ.

* Σύντομα θα κυκλοφορήσει από τις Εκδόσεις Νέα Σύνορα – Α.Α. Λιβάνη η συλλογή ερωτικών επιστολών του Kahlil Gibran προς τη Marry Haskell με τον τίτλο «Οι ερωτικές επιστολές του προφήτη», σε επιμέλεια του Πάουλο Κοέλο (τίτλος πρωτοτύπου «As cartas de amor do profeta»). Το 1998 θα κυκλοφορήσει στην Ελλάδα, ταυτόχρονα με όλο τον κόσμο, το νέο του μυθιστόρημα «Το πέμπτο βουνό» («Α quinta montanha»).