Η ΣΙΩΠΗ ΤΩΝ ΑΡΧΩΝ Θύμα: ο Σαρωνικός.
Δράστης: η Μότορ Οϊλ. Παρελθόν: βεβαρημένο Η Greenpeace, οι ακτιβιστές και οι κουμπουροφόροι ΤΡΕΙΣ περίπου μήνες μετά το σοβαρό ατύχημα στην προβλήτα φορτοεκφόρτωσης της Μότορ Οϊλ στους Αγίους Θεοδώρους Κορινθίας, οι ευθύνες δεν έχουν αποδοθεί και ούτε έχει ανακοινωθεί το σχετικό πόρισμα για τη διαρροή και την έκταση της πετρελαϊκής ρύπανσης. Κατά την επιχείρηση απορρύπανσης έγινε αλόγιστη χρήση χημικών διασκορπιστικών, τα οποία «εξαφάνισαν» την πετρελαιοκηλίδα από την επιφάνεια της θάλασσας αλλά την διασκόρπισαν σε μεγαλύτερα βάθη, με κίνδυνο να καταστραφεί το θαλάσσιο οικοσύστημα της περιοχής. Μέλη της Greenpeace θέλοντας να καταγγείλουν την εγκληματική αδιαφορία της εταιρείας για την προστασία του περιβάλλοντος αλυσοδέθηκαν το πρωί της περασμένης Τρίτης στις εγκαταστάσεις φορτοεκφόρτωσης της Μότορ Οϊλ. Την επομένη, στις 9.30 π.μ., ο εισαγγελέας κ. Κούλης πρόκειται για τον ίδιο που έχει αναλάβει και την έκδοση του πορίσματος έδωσε εντολή να συλληφθούν οι ακτιβιστές της οργάνωσης. Το σκεπτικό του ήταν πως η Μότορ Οϊλ πληροί τα μέτρα ασφαλείας με το παραπάνω. Με εντολή του, κομάντος του Λιμενικού, με κουκούλες, γκλομπς, κόφτες για τις αλυσίδες, επενέβησαν και συνέλαβαν 17 μέλη της οργάνωσης και κατέσχεσαν δύο φουσκωτά της Greenpeace. Αμέσως κινητοποιήθηκε ο δήμος, εκλήθη έκτακτο δημοτικό συμβούλιο και εκλήθησαν οι κάτοικοι για συμπαράσταση. Ολοι μαζί κατευθύνθηκαν στο Λιμεναρχείο όπου εκρατούντο οι ακτιβιστές και στη συνέχεια στην Εισαγγελία Κορίνθου.
ΠΕΜΠΤΗ, 3.30 μ.μ., Αγιοι Θεόδωροι. Ο ιδιωτικός αστυνομικός της Μότορ Οϊλ έχει σταθμεύσει το ασημόγκριζο αυτοκίνητό του στον παραλιακό πεζόδρομο. Παρακολουθεί την ομάδα της Greenpeace από απόσταση 300 μέτρων. Φορά στρατιωτικού τύπου γυαλιά ηλίου. Ο σκελετός τους αντανακλά τις αχτίδες. Δεν κάνει τίποτα για να κρύψει την παρουσία του. Ανά πεντάλεπτο μιλά στο κινητό. Ενα μικρό καφενείο, με την επωνυμία «Ιμια», τον χωρίζει από τα μέλη της οργάνωσης. Ολη μέρα δεν τους άφησε από τα μάτια του.
«Μας παρακολουθεί από το πρωί», λένε τα μέλη της Greenpeace. «Οταν πλησιάζουμε στο αυτοκίνητο, γέρνει προς τη θέση του συνοδηγού και παριστάνει ότι κοιμάται. Μετά ξαναπιάνει το κινητό. Δεν είναι μόνο αυτός. Δύο ακόμη αυτοκίνητα και αρκετά τζιπάκια της ασφάλειας των διυλιστηρίων περιπολούν την περιοχή». Οι ξένοι που συμμετέχουν στην αποστολή της Greenpeace δεν πιστεύουν στα μάτια τους. «Είναι δυνατόν να μας παρακολουθούν τόσο φανερά ιδιωτικοί αστυνομικοί;», αναρωτιέται ο άγγλος καπετάνιος του πλοίου της Greenpeace «Arctic Sunrise» κ. Ντέιβ Ενεβερ. Δεν πρόκειται όμως για οποιουσδήποτε ιδιωτικούς αστυνομικούς. Οι περιβόητοι «καουμπόηδες», οπλισμένοι σαν αστακοί, περιφρουρούν μια μεγάλη έκταση, ιδιοκτησίας της Μότορ Οϊλ, γύρω από τα διυλιστήρια, χωρίς κανένας να τους ενοχλεί.
Είναι οι ίδιοι που το πρωί της Τετάρτης, και ενώ η επιχείρηση των ειδικών δυνάμεων του Λιμενικού βρισκόταν σε εξέλιξη, προσπάθησαν να παρεισφρήσουν στις «γραμμές» τους. «Ηταν η μεγάλη μας λαχτάρα. Να μην ταυτιστούν οι άνδρες μας με αυτούς γιατί ήταν οπλισμένοι και δεν ξέραμε πώς θα αντιδράσουν», λέει ο αρχηγός του Λιμενικού Σώματος κ. Περικλής Ουσατζόπουλος. Μία ημέρα πριν, οι «καουμπόηδες» απειλούσαν ότι θα πυροβολήσουν τα φουσκωτά και όταν δεν είδαν ικανοποιητική ανταπόκριση στις απειλές τους από τα μέλη της Greenpeace, κατέφυγαν σε πιο δραστικές μεθόδους. «Πλησίασαν τους αλυσοδεμένους ακτιβιστές κρατώντας όπλα τύπου ούζι και φώναζαν: «Τα βλέπεις αυτά; Το ένα είναι για σένα και το άλλο για τον φίλο σου»! Δικαιολογημένη ίσως συμπεριφορά», λέει ειρωνευόμενος ο υπεύθυνος Θαλάσσιας Οικολογίας της Greenpeace κ. Νίκος Χαραλαμπίδης, «αν σκεφθεί κανείς πως ο γενικός διευθυντής της Μότορ Οϊλ κ. Βασιλάκης μάς δήλωσε ότι ήμασταν τυχεροί που δεν μας πυροβόλησαν οι άνδρες της ασφάλειας».
Μιας και έγινε η… γνωριμία με τους ακτιβιστές, οι σεκιουριτάδες «αποφάσισαν» να τους επισκεφθούν και στο κρατητήριο του Λιμενικού Τμήματος των Αγίων Θεοδώρων. Μάλιστα ήταν τόσο… προστατευτικοί που δεν άφηναν ούτε τους δημοσιογράφους ούτε τον κόσμο που είχε συγκεντρωθεί για συμπαράσταση να τους πλησιάσουν. «Κάποια στιγμή αντέδρασα στην κατάσταση αυτή», λέει ο κ. Χαραλαμπίδης, «αλλά η απάντηση που πήρα ήταν: «Τι σε νοιάζει εσένα ρε;». Τότε απευθύνθηκα στους ανθρώπους του Λιμενικού, οι οποίοι φρόντισαν να απομακρύνουν τους άνδρες της ιδιωτικής ασφάλειας». Δεν πήγαν όμως και τόσο μακριά, αφού κάθε τρεις και λίγο επέστρεφαν και για να κάνουν αισθητή την παρουσία τους έριχναν απειλητικά βλέμματα στους ακτιβιστές. Αργότερα, όταν οι ακτιβιστές αφέθησαν ελεύθεροι και επέστρεψαν στο πλοίο, οι ρόλοι αντεστράφησαν: οι της Greenpeace παρακολουθούσαν από το κατάστρωμα και οι σεκιουριτάδες ξεροστάλιαζαν όλο το βράδυ φρουρώντας τις εξέδρες στις οποίες λίγες ώρες νωρίτερα είχε εξελιχθεί η επιχείρηση – διαμαρτυρία της οργάνωσης.
Μετά την αποφυλάκισή τους τα μέλη της Greenpeace με τη συνδρομή των ντόπιων ανακάλυψαν κάτι πολύ ενδιαφέρον. Περίπου 500 μέτρα από τα διυλιστήρια λειτουργεί μια ανεξέλεγκτη χωματερή τοξικών αποβλήτων. Και αυτός ο χώρος είναι ιδιοκτησία της εταιρείας. Κατευθυνόμαστε προς τη χωματερή, αλλά όσο πλησιάζουμε η ατμόσφαιρα αλλάζει. Γίνεται εχθρική. Κάθε τόσο περνούν δίπλα μας τζιπ της ασφάλειας των διυλιστηρίων. Μελαχρινοί ένστολοι, με μεγάλα μουστάκια και μαύρα γυαλιά, μας κοιτάζουν εξεταστικά μιλώντας ταυτόχρονα στα κινητά τους. Αφήνουμε την άσφαλτο και ανηφορίζουμε στον χωματόδρομο προς τη χωματερή. Παντού πίσσα και μυρωδιά πετρελαίου. Σε ένα πλάτωμα με πανοραμική θέα προς τη Μότορ Οϊλ υπάρχει ένας σωρός από πλαστικές σακούλες και κομμάτια πλωτού φράγματος. «Σε αυτές τις σακούλες περιέχεται η παραλία γύρω από τα διυλιστήρια! Οποιο κομμάτι της παραλίας είχε ποτιστεί από πετρέλαιο το μετέφεραν εδώ», εξηγεί ο κ. Νίκος Χαραλαμπίδης. Πιο πάνω έχουν πετάξει βαρέλια με πίσσα. Μερικά είναι σπασμένα και το περιεχόμενό τους χυμένο στο έδαφος. Τον Οκτώβριο του 1994, καταγγέλλουν τα μέλη της Greenpeace, μια απότομη νεροποντή «ξέπλυνε» το ρέμα που βρίσκεται δίπλα στη χωματερή, με αποτέλεσμα η παραλία να καλυφθεί σε μήκος δυόμισι χιλιομέτρων από τοξικά και πετρελαιοειδή.
Ενα μπλε τζιπ της εταιρείας με δύο ενστόλους έχει σταθμεύσει ανάμεσα στα κλαδιά ενός καχεκτικού δένδρου. Από το σημείο εκείνο οι δύο επιβαίνοντες μπορούν να παρακολουθούν τα πάντα. Τους πλησιάζουμε. «Γιατί μας ακολουθείτε με τόσο ενδιαφέρον;». «Δεν ακολουθούμε εσάς. Τα πουλάκια παρακολουθούμε. Μας αρέσει πολύ η φύση. Είμαστε φυσιολάτρεις», απαντά ο οδηγός. «Αυτή η περιοχή είναι εντός των ορίων της αρμοδιότητός σας;». Ο συνοδηγός χαμογελά ειρωνικά: «Μην την ψάχνεις. Ολα αγορασμένα τα ‘χουν». Ο άλλος τον καρφώνει με το βλέμμα του αυστηρά. Στρέφουν τα βλέμματά τους στον ορίζοντα. Είναι φανερό πως δεν θα ξαναμιλήσουν. Σε λίγο τους πλησιάζει ένα άλλο τζιπ. Οι οδηγοί αλλάζουν θέση. Ο καινουργιοφερμένος μάς χαιρετά, στρώνει αργά και επιδεικτικά τη ζώνη από την οποία κρέμεται το περίστροφό του και μπαίνει στο αυτοκίνητο.
«Πολλές φορές έχουν δημιουργηθεί επεισόδια με τους άνδρες της ασφάλειας των διυλιστηρίων», επισημαίνει ο πρόεδρος του δημοτικού συμβουλίου των Αγίων Θεοδώρων κ. Χρήστος Δέδες. «Σταματούν τα αυτοκίνητα που περνούν από την περιοχή και τα ψάχνουν. Σε μια παλιότερη περίπτωση όπου η εταιρεία είχε ρυπάνει ξανά τη θάλασσα πήγαμε να τραβήξουμε φωτογραφίες και όχι μόνο μας εμπόδισαν, είχαν εντολή να τραβήξουν και πιστόλια. Η παρουσία τους στην περιοχή των διυλιστηρίων είναι έντονη. Στους Αγίους Θεοδώρους δεν έρχονται πολύ συχνά. Στη δική τους περιοχή τα κάνουν αυτά».
Η ζωή δίπλα στα διυλιστήρια είναι για τους ντόπιους δύσκολη με ανταποδοτικά όμως οφέλη. Δεν είναι εύκολη υπόθεση να ξυπνάς το πρωί και να φέρνει ο αέρας μυρωδιά γκαζιού. Ούτε να βλέπεις τον μαύρο καπνό των φουγάρων αντί για το ηλιοβασίλεμα στον Σαρωνικό. Οι μόνες ημέρες όπου καθαρίζει η ατμόσφαιρα είναι όταν διενεργούνται έλεγχοι από τα αρμόδια κρατικά όργανα ή όταν λόγω της επικαιρότητας… συχνάζουν στην περιοχή δημοσιογράφοι. Τότε η εταιρεία βάζει φίλτρα και σταματά προσωρινά τη λειτουργία των πιο ρυπογόνων εγκαταστάσεων. Από την άλλη πλευρά, 120 κάτοικοι των Αγίων Θεοδώρων εργάζονται στη Μότορ Οϊλ, τα σχολεία του νομού έχουν δωρεάν πετρέλαιο, κοινωφελή ιδρύματα λαμβάνουν τακτικά μεγάλες δωρεές. Πάντως οι κάτοικοι της περιοχής αισθάνονται ανυπεράσπιστοι απέναντι στην εταιρεία.
Δεν είναι μόνο το ύψος των προστίμων για τη διαρροή πετρελαίου και η ρύπανση της περιοχής που φέρνουν σε αντιπαράθεση τις αρχές των Αγίων Θεοδώρων με τη Μότορ Οϊλ. Ούτε στα πόσα τετραγωνικά εκτείνονται οι εγκαταστάσεις διυλιστηρίου δεν μπορούν να συμφωνήσουν. Η εταιρεία μετρά 200-300 στρέμματα ενώ ο δήμος, στηριζόμενος σε έκθεση πραγματογνώμονα που είχε ορίσει το Διοικητικό Πρωτοδικείο Κορίνθου, 1.200 στρέμματα ακάλυπτης και 18 καλυμμένης έκτασης. Μάλιστα η εταιρεία πλήρωνε μέχρι πρότινος δημοτικό φόρο ως απλή κατοικία. «Οταν διεκδικούσαμε τα πραγματικά ποσά, οι υπεύθυνοι της εταιρείας μάς έλεγαν: «Από το παράθυρο θα πάρετε όσα θέλετε, από την πόρτα δεν έχει μία»», λέει ο κ. Δέδες. Προσφάτως έγινε διακανονισμός των χρεών με πρωτοβουλία της δημοτικής αρχής και η εταιρεία υπήχθη σε ειδική κατηγορία με αυξημένη φορολογική κλίμακα. Μέτρα ασφαλείας κατόπιν εορτής
ΣΤΙΣ 7.30 π.μ. της Τρίτης που άρχισε η επιχείρηση της οργάνωσης δεν υπήρχε πλωτό φράγμα γύρω από το «Kriti Land», το οποίο ήδη είχε ξεκινήσει τη διαδικασία της εκφόρτωσης. Τοποθετήθηκε όμως μιάμιση με δύο ώρες αργότερα, όταν οι υπεύθυνοι της εταιρείας διαπίστωσαν πως είχαν φθάσει τα μέσα μαζικής ενημέρωσης. Τα πλωτά φράγματα βγήκαν μόλις έληξε ο αποκλεισμός της μονάδας, όταν δηλαδή συνελήφθησαν οι ακτιβιστές, όπως καταγγέλλουν τα μέλη της οργάνωσης που δεν είχαν συλληφθεί και εκείνη την ώρα βρίσκονταν στο πλοίο. Οταν πια οι κρατούμενοι αφέθηκαν ελεύθεροι και επέστρεψαν στο «Arctic Sunrise», τα τρία πλοία που εκείνη την ώρα βρίσκονταν σε διαδικασία φορτοεκφόρτωσης δεν είχαν πλωτά φράγματα.
