Δεν αρκεί να οργώσεις την άσφαλτο και τα μονοπάτια της για να δηλώσεις θριαμβευτικά ότι την έχεις γυρίσει όλη. Για να δαμάσεις το νησί της Αφροδίτης πρέπει να βουτήξεις σε off road συγκινήσεις. Να σκαρφαλώσεις, να λερωθείς, να σαλπάρεις, να ξεστρατίσεις, να χαθείς, να κολυμπήσεις, να καταδυθείς. Και να χάσεις το μέτρημα: 71 ή 81; Οσες και να είναι τελικά οι παραλίες τις Μήλου, θα χρειαστούν περισσότερα από ένα καλοκαίρια για να τις χαρτογραφήσετε. Με 125 χλμ. ανάπτυγμα ακτών, το πέμπτο σε μέγεθος και δυτικότερο νησί των Κυκλάδων, αποτελεί περιηγητική πρόκληση ακόμη και για τους 5.000 μόνιμους κατοίκους του.

Θαλάσσια γλυπτική

Για μια 360° εμπειρία της μηλαίικης ακτογραμμής θα χρειαστεί να επιστρατεύσετε τροχοφόρο, πόδια και σκάφος. Το καλό με το ολοστρόγγυλο νησί είναι ότι διαθέτει επιλογές και στα τέσσερα σημεία του ορίζοντα, συνεπώς θα κολυμπήσετε όπου φυσάει ο άνεμος ή, μάλλον, αντίθετα από αυτόν. Ξεκινήστε την ενάλια εξερεύνηση από… εύκολες πίστες, ήτοι από παραλίες προσιτές με αυτοκίνητο. Σε αυτή την περίπτωση όλοι οι δρόμοι οδηγούν νοτιοανατολικά, στο Παλιοχώρι, εκεί που τα γάργαρα νερά ενώνονται με το μπλε του ουρανού, καθώς το απέραντο γαλάζιο διακόπτει μερικές δεκάδες ναυτικά μίλια αργότερα η Κρήτη. Αν, πάλι, είστε του… περιπατητικού, θα παρκάρετε ψηλά και θα συνεχίσετε πεζή ως το Σαρακήνικο, όπου θα ζήσετε ό,τι πιο κοντινό υπάρχει σε μετάβαση από τη Γη στη… Σελήνη. Με την ειδοποιό διαφορά ότι εδώ το γυμνό από βλάστηση, εκτυφλωτικά λευκό γεωλογικό γλυπτό δροσίζεται από πεντακάθαρα σμαραγδένια νερά. Με πλεούμενο θα προσεγγίσετε το Κλέφτικο, αλλοτινό κρησφύγετο πειρατών της… Κυκλαδικής με εξωπραγματικά τυρκουάζ βυθό και «ασορτί» θαλάσσια μετέωρα, αψίδες, σπηλιές και δαντελωτούς γκρεμούς, όλα σμιλεμένα από την αλμύρα και τους αδυσώπητους νοτιάδες. Το ίδιο χρωματικό μοτίβο συνεχίζεται και στη σπηλιά της Συκιάς, στην Καραϊβική του Τσιγκράδου και της Φυριπλάκας, αλλά και στον Παπάφραγκα με το φιορδ-μινιατούρα ή στις παραλίες Αγιος Ιωάννης, Τριάδες, Αμμουδαράκι και Καλόγριες – τα μάτια (και τις κάμερές) σας ανοιχτά, για στενές επαφές τρίτου τύπου με φώκιες μονάχους μονάχους, κορμοράνους, αγριοπερίστερα και δελφίνια.

Εξω από το νερό

Στο Αρχαιολογικό Μουσείο στην Πλάκα, ένα πιστό αντίγραφο της Αφροδίτης της Μήλου σάς υποδέχεται στο νεοκλασικό του Τσίλερ. Το αυθεντικό, μόνιμος κάτοικος Λούβρου, βρέθηκε στις 8 Απριλίου 1820, λίγο έξω από τη γειτονική Τρυπητή. Στις προθήκες του μουσείου εκτίθεται και ο «μαύρος χρυσός» της Μήλου, που δεν είναι άλλος από τα θραύσματα οψιδιανού, του πολύτιμου ηφαιστειακού πετρώματος της αρχαιότητας. Τα ταχύρυθμα γεωλογίας συνεχίζονται στο Miloterranean Geo Εxperience, έναν μεγάλο περίπατο 40 χλμ. χαρτογραφημένων διαδρομών, ένα ταξίδι σε 11.000 έτη μεταλλευτικής ιστορίας και σπάνιας φυσικής ομορφιάς. Εξι προτεινόμενες διαδρομές, από το Μεταλλευτικό Μουσείο ως τις Αλυκές, το Βάνι, τον Κάλαμο, την Αχιβαδόλιμνη, τα Θειωρυχεία και την Αγγεριά που θυμίζει πίνακα του Μονέ.

Αξίζει επίσης ένα πρωινό να επισκεφθείτε τις Κατακόμβες, το δεύτερο πιο σημαντικό παλαιοχριστιανικό μνημείο έπειτα από εκείνες της Ρώμης, και τις ανασκαφές στο Αρχαίο Θέατρο του Κλήματος, με το κοίλο στραμμένο στη θάλασσα. Η εκπαιδευτική περιοδεία κλείνει με το Εκκλησιαστικό Μουσείο στη χιλιόχρονη Αγία Τριάδα στον Αδάμαντα και στον σημαντικό νεολιθικό οικισμό της Φυλακωπής. Λίγο από τον χρόνο σας και τη μνήμη της φωτογραφικής σας μηχανής διεκδικούν και τα περίφημα «Σύρματα», υπόσκαφα σπίτια-αποθήκες καϊκιών με μεγάλες χρωματιστές ξύλινες πόρτες στα ψαροχώρια Κλήμα, Φυροπόταμος, Μαντράκια, Φουρκοβούνι. Και ολίγη τέχνη για το τέλος. Για πρώτη φορά εφέτος, στο πλαίσιο του 20ού Πολιτιστικού Φεστιβάλ Μήλου, ως τις 31/8 διοργανώνεται το Refuge Project στις στοές του αποκατεστημένου υπόγειου πολεμικού καταφυγίου στον Αδάμαντα, όπου 19 έλληνες και ξένοι εικαστικοί εκθέτουν τη δουλειά τους σε αναπάντεχο φόντο. Η υπόλοιπη καλοκαιρινή σεζόν παραδίνεται στα ζωηρά πανηγύρια (14 απομένουν ως το τέλος Αυγούστου), με κορυφαίες τις «φωτάρες» του Κυριαύγουστου, έναν καυτό αποχαιρετισμό του θέρους.

Από χωριό σε χωριό

Ολα ξεκινούν και καταλήγουν στον Αδάμαντα, που ιδρύθηκε τον 19ο αιώνα όταν ο πληθυσμός μετακινήθηκε μαζικά από τη γειτονική Ζεφυρία. Ενα από τα μεγαλύτερα και πιο ασφαλή φυσικά λιμάνια της Μεσογείου, τα τελευταία χρόνια ανοίγεται στην κρουαζιέρα και στον ιστιοπλοϊκό τουρισμό (εκεί «έδεσε» προ ημερών και η 19η Cyclades Regatta). Στην Πολλώνια, στο βορειοανατολικό τμήμα του νησιού, θα εκδράμετε για φρέσκο ψάρι και για το επιβεβλημένο πέρασμα στην «παραπλέουσα» Κίμωλο. Τα απογεύματα ανήκουν δικαιωματικά στην «ορεσίβια» πρωτεύουσα Πλάκα. Η ιεροτελεστία του δειλινού ξεκινά στην κεντρική πλατεία για γλυκό, συνεχίζεται στα ασβεστωμένα στενά και μεταφέρεται για ειδυλλιακά φωτογραφικά ντοκουμέντα στο υπερυψωμένο «μπαλκόνι» των 220 μ. που συναγωνίζεται σε ατμόσφαιρα το πανόραμα της Σαντορίνης. Οι αθεράπευτα ρομαντικοί (και εξοπλισμένοι με αντοχή και κατάλληλα υποδήματα) θα κυνηγήσουν τις καλύτερες πόζες του ηλιοβασιλέματος από την κορυφή του κάστρου. Και επειδή όλα αυτά μοιραία ανοίγουν την όρεξη, στο νησί της Αφροδίτης θα εντρυφήσετε σε gourmet παρασπονδίες με πληθωρικές ονομασίες: πιταράκια, λαδένια, καρπουζόπιτα, πελτές και κουφέτο, το γλυκό του κουταλιού από γλυκιά κολοκύθα, μέλι και αμύγδαλα που σερβίρουν (και) στους γάμους. Ναι, γίνονται πολλοί εδώ το καλοκαίρι, και όχι μόνο ντόπιων ζευγαριών. Γιατί η Μήλος κουβαλά άτυπα και τον χαρακτηρισμό «το νησί των ζευγαρωμένων». Μάλλον γιατί τέτοιες γεύσεις, μυρωδιές και εικόνες θέλεις πάντα να τις μοιράζεσαι.

Διαμονή

Στον Αδάμαντα: Λιόγερμα (www.liogerma.gr), Πορτιανή (www.portianihotel.gr).
Στα Πολλώνια: Melian Boutique Hotel & Spa (www.melian.gr), Salt (www.salt-milios.com).

Φαγητό

Ω! Χαμός (Αδάμαντας, www.οhamos-milos.gr),
Ενάλιον (Πολλώνια, www.enalion-milos.gr), Sirocco (Παλιοχώρι, www.restaurantsirocco.gr), Τα Γλαρονήσια (Τρυπητή, τηλ. 22870 23480).

Καφές/ποτό

Στον Αδάμαντα: Γιάγκος (τηλ. 22870 23615), Ακρη (τηλ. 22870 22604).

Γλυκό

Παλαιός (Πλάκα, τηλ. 22870 23490), Κιβωτός των Γεύσεων (Πολλώνια, τηλ. 22870 41121), Αγγελική (Αδάμαντας, τηλ. 22870 23059).

Χρήσιμα

www.milos.gr, www.travelmetomilos.gr,
www.milos-booking.gr, www.miloterranean.gr, www.sailcatgreece.com, www.thalassitra.com