Χωρίς αυτές, που η Επιτροπή Κεφαλαιαγοράς και το υπουργείο Εθνικής Οικονομίας επέτρεψε να ανοίγουν πιο εύκολα από ό,τι μια… καφετέρια σε κάθε πόλη και κωμόπολη ανά την επικράτεια, ούτε ο αριθμός των κωδικών στη Σοφοκλέους θα είχε ξεπεράσει τις 300.000-400.000 ούτε ο δείκτης θα είχε φθάσει ποτέ τις 6.345 μονάδες εκείνο τον αξέχαστο Σεπτέμβριο του 1999. Σήμερα όμως φυτοζωούν, κινούνται μεταξύ φθοράς και αφθαρσίας συγκεντρώνοντας σε αρκετές περιπτώσεις την μήνιν των πελατών τους και αναρωτιούνται «να ζει κανείς ή να μη ζει», επιχειρηματικά, από την άψυχη Σοφοκλέους.
Ο λόγος, ασφαλώς, για τις περίφημες ΕΛΔΕ, τις Εταιρείες Λήψης και Διαβίβασης Εντολών που ξεφύτρωσαν σαν μανιτάρια ανά την Ελλάδα μετά την ψήφιση του νόμου 2396 πριν από πέντε χρόνια και «οδήγησαν» στη Σοφοκλέους, όπως υπολογίζεται, περισσότερους από 800.000 Ελληνες και Ελληνίδες, για να φθάσουν οι χρηματιστηριακοί κωδικοί στον εκπληκτικό αριθμό του 1,3 εκατ.
«Πάνω από τα δύο τρίτα των κωδικών που άνοιξαν στη Σοφοκλέους τα τελευταία χρόνια άνοιξαν μέσω των ΕΛΔΕ», εταιρειών που έγιναν θύτες και θύματα της κρίσης στο Χρηματιστήριο Αξιών Αθηνών, παραδέχεται ο πρόεδρος του Συνδέσμου τους κ. Γ. Αντωνόπουλος, ιδιοκτήτης μιας ΕΛΔΕ σε βόρεια προάστια της Αττικής. Ο ίδιος έχει στο ενεργητικό του επαγγελματική απασχόληση και γνώσεις είκοσι ετών με τα ελληνικά χρηματιστηριακά πράγματα, γεγονός που κάθε άλλο παρά μπορούν να ισχυριστούν για τον εαυτό τους οι περισσότεροι από τους πάνω από 3.000, όπως υπολογίζεται, ιδρυτές-μετόχους και ιδιοκτήτες των… 1.065 ΕΛΔΕ που φέρονται σήμερα «εν λειτουργία» από όσες άνοιξαν την τελευταία πενταετία.
«Ο νόμος άφησε τον οποιοδήποτε να μπει στην αγορά» θυμίζει ο κ. Αντωνόπουλος. Η μόνη λύση για τους ιδρυτές των ΕΛΔΕ, από τη στιγμή που η ίδρυση της εταιρείας τους απαιτούσε αρχικό κεφάλαιο 60.000.000 δρχ., ήταν να προσελκύσουν εκατοντάδες και χιλιάδες πελάτες πρόθυμους να επενδύσουν στο ΧΑΑ και εύπιστους, καλλιεργώντας σύνδρομο απληστίας.
Μαζί με ΕΛΔΕ που δημιουργήθηκαν από γνώστες της αγοράς αλλά αποτελούσαν εξαίρεση του κανόνα «άνοιξαν και ΕΛΔΕ που δεν ήξεραν καν τι είναι split…» επισημαίνει ο κ. Γ. Αντωνόπουλος.
Μηχανικοί, φαρμακοποιοί, δικηγόροι, καθηγητές-φροντιστές, ιδιωτικοί υπάλληλοι, καταστηματάρχες, μανάβηδες, μπακάληδες, εκδοροσφαγείς, αρτοποιοί, ταξιτζήδες και όποιο άλλο επάγγελμα φανταστείτε, μαζί με αρκετούς υπαλλήλους και κυρίως ταμίες τραπεζών που παραιτήθηκαν από τις θέσεις τους και σήμερα «κλαίνε», αποτελούν το μεγαλύτερο μέρος των ιδρυτών-μετόχων των ΕΛΔΕ και έγιναν οι «λαϊκοί κράχτες» της Σοφοκλέους. Πολλοί πίστεψαν ότι «βάζουμε το χέρι σε έναν κουβά και βγάζουμε χρήματα…», για να γίνουν τελικά θύτες και θύματα της χρηματιστηριακής φρενίτιδας που κατέλαβε την Ελλάδα απ’ άκρη σε άκρη. «Δεν ήθελε πολύ για να περάσουμε από το κυνήγι της αρπαχτής στα δράματα…» προσθέτει ο κ. Αντωνόπουλος. Δεν είναι λίγοι αυτοί που άφησαν στην πορεία τις δουλειές τους για να αφιερωθούν στις ΕΛΔΕ.
«Ούτε καν πτυχίο Οικονομικής Σχολής ή έστω Λυκείου ή κάποιο σεμινάριο στο Χρηματιστηριακό Κέντρο, για να μάθουν τουλάχιστον τι είναι το μέρισμα και τι ρόλο παίζει», όπως επισημαίνεται, δεν απαιτήθηκε για τη λειτουργία των ΕΛΔΕ και την επαγγελματική πιστοποίηση των «στελεχών» τους, αυτών δηλαδή που ανέλαβαν στην πράξη να κατευθύνουν τις αναζητήσεις εκατοντάδων χιλιάδων προσγειωμένων και… απογειωμένων Ελλήνων, όλων όσοι νόμισαν ότι ανακάλυψαν στη γειτονιά τους ανθρώπους που ξέρουν πώς να τους κάνουν όλους πλούσιους επειδή έκαναν ίσως μερικούς!
Στην πράξη οι ΕΛΔΕ, όπως ήταν επόμενο, δεν περιορίστηκαν στη λήψη και διαβίβαση εντολών αλλά λειτούργησαν ως σύμβουλοι-οδηγοί για εκατοντάδες χιλιάδες Ελληνες και Ελληνίδες που αγνοούσαν τι εστί χρηματιστήριο και καπιταλισμός, παρασύροντας πολλούς στην καταστροφή.
«Ηταν αδύνατο να φθάσουμε στο 1,3 εκατ. κωδικούς χωρίς τις ΕΛΔΕ, που κάλυψαν κάθε σημείο της χώρας» πιστεύει ο συνομιλητής μας. «Οι χρηματιστηριακές εταιρείες δεν μπορούσαν να απευθυνθούν σε όλη την Ελλάδα, οι ΕΛΔΕ έφεραν τον κόσμο στο Χρηματιστήριο» υποκαθιστώντας κατ’ ουσίαν τις γνωστές ΑΧΕ.
Αυτές ήταν, βασικά, που γέμισαν την Ελλάδα όχι μόνο με τα λεγόμενα καλά χαρτιά αλλά και με «κουρελόχαρτα» και σε αυτές απευθύνθηκαν, κυρίως, μεγαλομέτοχοι εταιρειών που ήθελαν να «στήσουν» παιχνίδια για να γεμίσουν τα ταμεία τους. Είναι κοινό μυστικό στην αγορά αυτού του είδους τα αλισβερίσια, όπως και η αναξιοπιστία πολλών εταιρειών που έκαναν τις εποπτικές αρχές, συνήθως «κατόπιν εορτής», να εκδώσουν διατάξεις περί… εσωτερικών ελέγχων και χρησιμοποίησης ορκωτών ελεγκτών ή και να ανακαλέσουν ορισμένες άδειες λειτουργίας, για να περιορίσουν κάπως τις συνέπειες όταν εμφανίστηκαν και ακάλυπτες επιταγές σε πελάτες. «Φτάσαμε στο σημείο μέσα στην πόλη της Καρδίτσας, για παράδειγμα, να ανοίξουν 17 ΕΛΔΕ…» επισημαίνει ο κ. Αντωνόπουλος.
Μαζί με τους εκατοντάδες χιλιάδες «εγκλωβισμένους» της Σοφοκλέους τώρα «υποφέρουν» και οι ιδρυτές-επιχειρηματίες των ΕΛΔΕ, αρκετές από τις οποίες ήδη υπολειτουργούν. Αφού «φούσκωσαν τα μυαλά τους και φούσκωσαν τα μυαλά της μισής Ελλάδας», όπως σχολιάζει ερευνητής εταιρείας οικονομικών μελετών, περνούν από τα μεγάλα κέρδη στις ζημιές. «Τα έξοδα καλύπτουν τα έσοδα και όσες εταιρείες επένδυσαν τη ρευστότητά τους στο Χρηματιστήριο περνούν πολύ δύσκολες μέρες» αναφέρει από την πλευρά του ο κ. Αντωνόπουλος, πιστεύοντας ότι ο σημερινός χαμηλός τζίρος δεν αφήνει πολλά περιθώρια επιβίωσης όλων αυτών των εταιρειών.
Ξεπερνούν οπωσδήποτε τις 3.000 και πλησιάζουν ίσως τις 5.000, αν δεν ξεπερνούν και αυτό τον αριθμό στην πραγματικότητα, οι εμφανείς και αφανείς μέτοχοι των ΕΛΔΕ, αφού σε αρκετές περιπτώσεις οι ιδρυτές τους ήταν ολόκληρες παρέες επαγγελματιών – επιχειρηματιών. Τα κεφάλαια που επενδύθηκαν για την ίδρυση και την επέκταση αυτών των επιχειρήσεων και σήμερα υποαπασχολούνται ή και εξανεμίζονται υπολογίζεται ότι ξεπερνούν κατά πολύ το ελάχιστο όριο των 60 εκατ. δρχ. ανά εταιρεία και πλησιάζουν τα 100 δισ. δρχ. Μόνο το σύνολο του μετοχικού κεφαλαίου των 1.152 ΕΛΔΕ που έχουν συνολικά ιδρυθεί από το 1996 ως πρόσφατα, για να απομείνουν σήμερα 1.065, ανέρχεται σε 77 δισ. δραχμές.
Τα κέρδη τους από το 1999 ήταν τεράστια και αυτός ήταν ένας από τους λόγους, αν όχι ο βασικός, που οι ΕΛΔΕ για ένα διάστημα βρέθηκαν στο στόχαστρο των τραπεζών, μεγάλων οικονομικών παραγόντων, καθώς και των χρηματιστηριακών εταιρειών, που ήθελαν μεγαλύτερο μερίδιο από την «πίτα».
Μόνο 312 ΕΛΔΕ έχουν εμφανίσει δωδεκάμηνο ή υπερδωδεκάμηνο ισολογισμό για την οικονομική χρήση που έληξε στις 31 Δεκεμβρίου του 1999, καθώς η πλειονότητα των 1.065 συνολικά ΕΛΔΕ που φέρονται να λειτουργούν σήμερα άρχισαν το έτος αυτό τη λειτουργία τους, συμπλήρωσαν πρώτη υπερδωδεκάμηνη συνήθως χρήση στις 31 Δεκεμβρίου του 2000 και δεν έχουν ανακοινώσει την οικονομική τους θέση. Τα διαθέσιμα όμως στοιχεία δεν αφήνουν αμφιβολία για… εξωφρενικά κέρδη και «ανοίγματα».
Με τον τζίρο του Χρηματιστηρίου στα σημερινά επίπεδα «θα γίνει ξεκαθάρισμα, δεν μπορούν να μείνουν τόσες πολλές ΕΛΔΕ» πιστεύει ο πρόεδρος του Συνδέσμου εκτιμώντας ότι θα μείνουν κυρίως οι επαγγελματίες του χώρου, «οι παλιοί παραγωγοί χρηματιστηριακών εργασιών». Αυτό θα γίνει ενδεχομένως βίαια, με κραδασμούς και κλυδωνισμούς που δεν θα έχουν προηγούμενο. Είναι ενδεικτικό το γεγονός ότι ορισμένες τράπεζες τα τελευταία 24ωρα στέλνουν εσπευσμένα επιθεωρητές σε μεγάλα επαρχιακά τους καταστήματα και άλλες ενεργοποιούν εσπευσμένως τα τμήματα εσωτερικού ελέγχου. Αν και οι τραπεζίτες φροντίζουν όλα τούτα να τα κρατούν στην αφάνεια για λόγους που έχουν να κάνουν με την εμπιστοσύνη του κοινού, εν τούτοις ορισμένοι ισχυρίζονται ότι η κρίση έχει μεγαλύτερο βάθος από όσο σήμερα φαίνεται.
ICAP Κέρδη 34 δισ. δρχ. για το 29% των ΕΛΔΕ
Οι 312 αυτές επιχειρήσεις, σύμφωνα με τα στοιχεία της εταιρείας οικονομικών μελετών ICAP, διέθεταν μετοχικό κεφάλαιο 22 δισ. δρχ. και πραγματοποίησαν κέρδη προ φόρων ύψους 34 δισ. δρχ. ή ποσοστό… 155% του ιδρυτικού κεφαλαίου τους. Μετά την καταβολή φόρων 12 δισ. δρχ. διένειμαν στους μετόχους τους μερίσματα ύψους 13 δισ. δρχ. και αποθεματοποίησαν τα υπόλοιπα 9 δισ. δρχ. αυξάνοντας τα ίδια κεφάλαιά τους και επανεπενδύοντάς τα, σε μεγάλο βαθμό, σε κάθε είδους χρεόγραφα. Προς αυτή την κατεύθυνση κινήθηκαν, γενικά, τα υψηλά διαθέσιμα αυτών των επιχειρήσεων, που «μεταφράστηκαν» κυρίως σε μετοχικούς τίτλους. Οι 312 αυτές επιχειρήσεις, οι οποίες αποτελούν μόλις το 29% του συνολικού αριθμού των ΕΛΔΕ που εμφανίζονται και σήμερα να λειτουργούν, στις αρχές του 2000 είχαν συνολικές υποχρεώσεις σε προμηθευτές, «λοιπούς πιστωτές» και στους ίδιους τους μετόχους τους, ύψους 38 δισ. δραχμών.
Σε πόσους θα μείνουν όμως αυτά τα κέρδη; Πάρα πολλές ΕΛΔΕ… επανεπένδυσαν μεγάλο μέρος στη Σοφοκλέους ή και δανείστηκαν για «νέες επενδύσεις» και αν εγγράψουν τις συνολικές κεφαλαιακές ζημιές στους ισολογισμούς τους για το έτος 2000 θα πρέπει είτε να κλείσουν είτε να αυξήσουν τα κεφάλαιά τους για να μπορέσουν να συνεχίσουν να λειτουργούν νομίμως.
Μέσα στο 2000 άλλωστε ο αριθμός των ΕΛΔΕ, από το επίπεδο των 1.152 που είχαν φθάσει, περιορίστηκε σε 1.065. Στο διάστημα αυτό έπαψαν να λειτουργούν, όπως υπολογίζεται, πάνω από 70 ΕΛΔΕ, ενώ κάποιες συγχωνεύθηκαν με άλλες.
