Εχετε μια όμορφη ιστορία που ακούσατε από τον παππού ή τη γιαγιά σας, ένα αστείο περιστατικό ή μια βιωματική ιστορία που θέλετε να μοιραστείτε με άλλους; Την Κυριακή 20 Μαρτίου, άνθρωποι σε όλον τον κόσμο συναντιούνται και ανταλλάσσουν τις ιστορίες τους, γιορτάζοντας την Παγκόσμια Ημέρα Αφήγησης.

Στην Ελλάδα, το Κέντρο Μελέτης και Διάδοσης Μύθων και Παραμυθιών, μέλος του διεθνούς δικτύου για την Παγκόσμια Ημέρα Αφήγησης, σε συνεργασία με το Κέντρο Μελέτης Νεώτερης Κεραμεικής-Ιδρυμα Οικ. Γ. Ψαροπούλου διοργανώνουν ολοήμερο αφιέρωμα στην αφήγηση, για παιδιά και μεγάλους στο Κέντρο Μελέτης Νεώτερης Κεραμεικής (Μελιδώνη 4-6 και Αγίων Ασωμάτων, στο Θησείο). Ετσι, την Κυριακή 20 Μαρτίου, στις 11 π.μ., έχουν προγραμματιστεί αφηγήσεις και διαδραστικά παιχνίδια για παιδιά από πέντε ετών, ενώ το απόγευμα, από τις 7 μ.μ., ξεκινά ο κύκλος αφηγήσεων για το ενήλικο κοινό. Όμως οι αφηγητές του Κέντρου δεν θα μονοπωλήσουν τη βραδιά. Οσοι από τους ακροατές επιθυμούν μπορούν να αφηγηθούν τις δικές τους ιστορίες. Θα συντονίσει ο αφηγητής Γιώργος Ευγενικός, πρόεδρος του Δ.Σ. του Κέντρου.

Η ιστορία του θεσμού της Παγκόσμια Ημέρας Αφήγησης ξεκινά στη Σουηδία, γύρω στο 1991-1992, με την εκδήλωση «Alla berattares dag» (Ολη την ημέρα παραμυθάδες) που πραγματοποιούνταν στις 20 Μαρτίου. Γρήγορα η ιδέα βρίσκει μιμητές και αλλού. Το 1997 στο Περθ της Αυστραλίας γίνεται μια μεγάλη Γιορτή των Ιστοριών που διαρκεί πέντε εβδομάδες. Το 2001 η εκδήλωση εξαπλώνεται, από το σκανδιναβικό δίκτυο αφήγησης Ratatosk, από τη Σουηδία, στη Νορβηγία, στη Δανία, στη Φινλανδία και στη Λιθουανία. Το 2003, φτάνει ως τον Καναδά και άλλες χώρες, οπότε γίνεται γνωστή διεθνώς ως Παγκόσμια Ημέρα Αφήγησης. Το 2005 εορτάζεται σε 25 χώρες σε 5 ηπείρους και ο θεσμός πλέον καθιερώνεται.

Κάθε χρόνο η Ημέρα είναι αφιερωμένη σε ένα θέμα. Το φως και η σκιά ήταν το θέμα του 2010, οι γείτονες του 2009, οι γέφυρες του 2005. Εφέτος η ημέρα είναι αφιερωμένη στο νερό.

«Η αφήγηση είναι τόσο παλιά όσο ο λόγος, το έχουμε ξεχάσει αυτό», λέει στο vima.gr ο Γιώργος Ευγενικός. «Από τη στιγμή που ο άνθρωπος μιλά, αφηγείται. Συναντιέται με τους άλλους γύρω από τη φωτιά και διηγείται τις περιπέτειες της μέρας του». Καθώς μαζευόμαστε γύρω από έναν αφηγητή να ακούσουμε μια ιστορία, χτίζουμε κοινές αναμνήσεις, αναπτύσσουμε σχέσεις, ισχυροποιούνται οι δεσμοί μεταξύ μας. Ο λόγος γίνεται για ιστορίες που δεν είναι καταγεγραμμένες, που μεταφέρονται προφορικά, από στόμα σε στόμα. «Το παραμύθι, οι παραδόσεις, οι θρησκευτικές δοξασίες κυκλοφορούσαν για πάρα πολλούς αιώνες μέσα από τον προφορικό λόγο, σπάνια καταγράφονταν», λέει στο vima.gr, η Αννα Αγγελοπούλου, δρ κοινωνικής ανθρωπολογίας, η οποία έχει μελετήσει επισταμένα το ελληνικό παραμύθι. «Αυτά τα είδη κουβαλούν μέσα τους εικόνες, διότι η ανθρωπότητα πάντοτε ζούσε με εικόνες, στις οποίες έβαζε λόγια. “Εικόνες του φτωχού” τις αποκαλούν, γιατί είναι εικόνες που φτιάχνουμε με τη φαντασία μας. Στον κοινό φαντασιακό χώρο των παραδοσιακών κοινωνιών κυκλοφορούσαν λοιπόν διάφορες εικόνες, μέσα από τις αφηγήσεις από πατέρα σε γιο. Είναι εικόνες που αναγνωρίζουμε όλοι, που τις ντύνουμε με λόγια τα οποία έχουν την ίδια φόρτιση για όλους, είναι εικόνες που τις μοιραζόμαστε συλλογικά, από το ίδιο εικονοστάσι, τις οποίες τις μεταφέρουμε όπως τις κληρονομήσαμε».

Πώς λειτουργούν αυτές οι προφορικές αφηγήσεις; Κατ’αρχήν, «είναι καθρέφτης της κοινωνίας μέσα στην οποία αναπτύσσονται, γι’ αυτό και όταν μια αφήγηση είναι οριακή, όταν δεν αγγίζει την κοινωνία, τότε παύει να κυκλοφορεί και κυκλοφορεί μια άλλη». Όλα αυτά γίνονται αυθόρμητα όταν οι μύθοι κυκλοφορούν ελεύθερα, λέει η κ Αγγελοπούλου. Επειτα, «μέσα από τις παραδόσεις μας, από αυτές τις ιστορίες που κυκλοφορούν από στόμα σε στόμα, χτίζουμε την ταυτότητά μας» και μην ξεχνάμε ότι με τις ιστορίες μας επικοινωνούμε με τους άλλους, «οι εικόνες ντύνονται με λόγια και ταξιδεύουν από τη μια κοινωνία στην άλλη, από το ένα μέρος στο άλλο, μας φέρνουν σε επικοινωνία με άλλους λαούς».

Η τηλεόραση, πριμοδοτώντας την έτοιμη εικόνα –που μας έχει κατακλύσει– έχει ανακόψει αυτή την παράδοση. Ευκαιρία την Κυριακή να τη θυμηθούμε, μας καλεί το Κέντρο Μελέτης και Διάδοσης Μύθων και Παραμυθιών, το οποίο πραγματοποιεί και τη Γιορτή Παραμυθιού κάθε καλοκαίρι στην Κέα.