Ο Δημήτρης Παπαϊωάννου αλλάζει κατηγορία
Το 2 του Δημήτρη Παπαϊωάννου προτού προλάβει να παρουσιασθεί στο κοινό έγινε μόδα, αντικείμενο συζήτησης και διαφωνίας. Η πρώτη φουρνιά παραστάσεων ξεπούλησε προτού καν ανοίξει η αυλαία του Παλλάς. Οσο για την παράταση, οδεύει στον ίδιο δρόμο. Το 2 του Δημήτρη Παπαϊωάννου είναι το θέαμα που οδήγησε – μετά από είκοσι χρόνια περίπου – τον ιδρυτή της Ομάδας Εδάφους από τις μικρές, κεκλεισμένων των θυρών αίθουσες στην πλατεία των 1.500 θεατών. Το 2 του Δημήτρη Παπαϊωάννου παρακολούθησαν 2 συντάκτες του «Βήματος» και, όπως απαιτεί ο τίτλος της παράστασης, εκφράζουν 2 απόψεις.
Παρασκευή 24 Νοεμβρίου 2006, γύρω στις οκτώ το βράδυ, η μεγάλη βραδιά του Παλλάς και του Δημήτρη Παπαϊωάννου δεν έχει ακόμη αρχίσει. Ο κόσμος είναι συγκεντρωμένος στον πεζόδρομο της Βουκουρεστίου. Ορισμένοι περιμένουν στην ουρά του ταμείου. Οι περισσότεροι στέκονται στα δεξιά της εισόδου, εκεί που είναι οι προσκλήσεις. Το μεγάλο μαύρο 2 (αριθμητικά) στέκεται στο κεφαλόσκαλο. Το Παλλάς είναι φωτεινό, λαμπερό. Πλήρως ανακαινισμένο υποδέχεται το πρώτο κοινό – έχει προηγηθεί ανοιχτή δοκιμή, για ηθοποιούς κυρίως. Τα πάντα είναι στη θέση τους. Οι κυρίες της παραγωγής, της Ελληνικής Θεαμάτων, βρίσκονται επί ποδός. Η προκαθορισμένη ώρα έναρξης, η 9η βραδινή, αποτελεί κοινό μυστικό ότι δεν θα τηρηθεί. Είναι η μεγάλη πρεμιέρα. Η αλήθεια είναι ότι στο φουαγέ η προσέλευση δεν είναι αισθητή. Ορισμένοι βγαίνουν στο μπαλκόνι του Παλλάς να καπνίσουν. Σιγά σιγά το κοινό αφήνει το φουαγέ και τον πεζόδρομο και εισέρχεται στην κεντρική αίθουσα και στα θεωρεία. Οι ταξιθέτριες διευκολύνουν τον κόσμο.
Για μία θέση…
Ο Δημήτρης Παπαϊωάννου είναι εκεί. Κάθεται στα τελευταία θεωρεία της πλατείας, ανάμεσα στους στενούς συνεργάτες του. Κοντά στην κονσόλα με τα φώτα, ο δημιουργός του «2» παρακολουθεί την προσέλευση, αναγνωρίζει και χαιρετά τους γνωστούς και τους φίλους. Είναι σαφώς μια μεγάλη βραδιά για τον ίδιο. Ωστόσο δεν είναι οι επώνυμοι αυτοί που χαρακτηρίζουν το κοινό της 24ης Νοεμβρίου. Σκηνοθέτες, ηθοποιοί, δημοσιογράφοι, και φυσικά όλοι εκείνοι που έσπευσαν να αγοράσουν εισιτήρια από την πρώτη ημέρα που άνοιξε το ταμείο στο Παλλάς ή μέσω του Διαδικτύου.
Γύρω στις εννέα και μισή το βράδυ τα φώτα στην πλατεία έσβησαν. Είχαν προηγηθεί οι προειδοποιήσεις για «να κλείσουμε τα κινητά». Είχαμε, ωστόσο, προλάβει να εντοπίσουμε τις άδειες θέσεις, εκεί στις πρώτες σειρές της πλατείας – και όχι μόνο. Με το δεδομένο ότι ο πρώτος κύκλος των 20 παραστάσεων είχε διαθέσει όλα τα εισιτήριαι – εξ ου και ένας δεύτερος, αυτός της παράτασης που αρχίζει στις 22 Δεκεμβρίου και διαρκεί ως τις 21 Ιανουαρίου 2007 – η αίθουσα θα έπρεπε να είναι κατάμεστη… Και δεν ήταν. Οι 1.500 θέσεις του Παλλάς δεν είχαν πληρότητα.
Στον κόσμο των ανδρών
Σκοτάδι, φώτα σκηνής: το Παλλάς υποδέχεται το «2» και ο ηθοποιός Αρης Σερβετάλης ανεβαίνει στη σκηνή. Σιγά σιγά θα ανεβούν και οι υπόλοιποι 21 της ομάδας του Δημήτρη Παπαϊωάννου. Βαλίτσες και αποσκευές, σωματικές κινήσεις, κινούμενοι τοίχοι, αναζήτηση και προσπάθεια επαφής. Ο άνδρας και ο άλλος άνδρας, το 1 που θέλει να γίνει 2. Ενα μεταλλασσόμενο σκηνικό, ένας κυλιόμενος διάδρομος, άλλοτε αεροδρόμιο, άλλοτε γραφείο, άλλοτε γήπεδο και άλλοτε δημόσια ουρητήρια. Ανδρες στη σειρά, ουρούν και αυνανίζονται, παίζουν. Το κοινό παραμένει σιωπηλό. Οι θεατές δεν αντιδρούν, ούτε όταν κατεβαίνουν τα παντελόνια ούτε όταν οι κινήσεις γίνονται ρυθμικές ούτε όταν το πέος και τα οπίσθια γίνονται αντικείμενα εξέτασης – σαν να είσαι στον στρατό (ή μήπως ήταν στον στρατό;) – ούτε όταν η σεξουαλική πράξη γίνεται πραγματικότητα, με τη γυναίκα να υποτίθεται ότι είναι πάνω στο στρώμα. Δεν ξένισε πάντως κανέναν η έλλειψη αντίδρασης, δεν σόκαραν κανέναν οι σκηνές αυτές (διαρκούσης της παράστασης τουλάχιστον). Ισως γιατί η τέχνη βρίσκει τον τρόπο της να επιβάλλεται. Ισως γιατί το θέαμα είχε τον τρόπο του: υψηλή αισθητική, γυμνασμένα σώματα, άρτιες κινήσεις, καλοδουλεμένες και απόλυτα συντονισμένες.
Το κεκλιμένο επίπεδο της σκηνής λειτούργησε ιδιαίτερα θετικά στην κίνηση και στην κινητικότητα του θεάματος. Οι χορευτές- ηθοποιοί ανέβαιναν και κατέβαιναν, σπρώχνονταν και συνωστίζονταν, έφτιαχναν πυραμίδες και αλυσίδες, δημιουργούσαν ντουέτα. Σε έναν κόσμο νευρικό και αμήχανο, σε έναν κόσμο που η μικρή οθόνη δεσπόζει, το «2» φέρνει επί σκηνής τηλεοπτικές οθόνες με μακριά χέρια για κάθε χρήση. Η απόλυτη απουσία του θηλυκού διαταράσσεται από την είσοδο της υπερμεγέθους κούκλας Μπάρμπι: Γύρω της τα νεαρά αγόρια έτοιμα να κάνουν πράξη όλα όσα είχαν στη φαντασία τους, σαν να βρίσκονται στο σπίτι με τα κόκκινα φανάρια της σύγχρονης εποχής. Και τα φερμουάρ ξανακατέβηκαν. Εκπληξη ο τραγουδιστής λαϊκού μαγαζιού που με το ασημί σακάκι του ξεσήκωσε στιγμιαία το ήσυχο κοινό ερμηνεύοντας τον επαναλαμβανόμενο στίχο «Θέλω να… ήσω, αλλιώς θα λαλήσω»….
Θα φανεί στο χειροκρότημα
Με τη μουσική του Κωνσταντίνου Β για οδηγό, οι σκηνές διαδέχονται η μία την άλλη ως την τελική ανύψωση του άνδρα, ο οποίος αιωρείται επί σκηνής αλλά δεν μπορεί να ανοίξει την πόρτα. Λίγες λέξεις για το τέλος – οι μόνες σχεδόν που ακούγονται – κλείνουν το «2», το οποίο εν τω μεταξύ έχει αγκαλιάσει ουρανούς και χρώματα μέσα από την οθόνη του βίντεο στο βάθος της σκηνής. Το κοινό χειροκρότησε, ο Δημήτρης Παπαϊωάννου και όλοι οι συνεργάτες ανεβαίνουν στη σκηνή για την υπόκλιση. Οχι, ομαδικός ενθουσιασμός δεν εκφράστηκε από τους θεατές. Αν και τα μπράβο ήταν ελάχιστα, οι θεατές χειροκρότησαν και αποχώρησαν ικανοποιημένοι. Ανάμεσά τους, ενθουσιασμένος ο γάλλος μόδιστρος Jean-Paul Gaultier, αλλά και συντηρητικοί θεατές που είχαν πάει εκεί, έτοιμοι για όλα, και έφυγαν με την αίσθηση ότι «επιτέλους είδαμε ένα θέαμα που θα μπορούσε να παρουσιαστεί στις μεγάλες σκηνές του κόσμου. Ακόμα και στα σημεία που θα μπορούσε να ενδώσει στην ευκολία και τη χυδαιότητα, ο Παπαϊωάννου διατήρησε μια υψηλότατη στάθμη». Από την άλλη, το σούσουρο για μια ομοφυλοφιλική εκδοχή, για μια παράσταση που εκφράζει έναν ανδρικό κόσμο, χωρίς γυναίκες, δεν έλειψε. Ούτε το βράδυ της πρεμιέρας ούτε στις κρίσεις και στις κριτικές από τον Τύπο.
Ο Δημήτρης Παπαϊωάννου άλλωστε είχε αποσαφηνίσει τις προθέσεις του για το «2»: «Δεν πρόκειται για εθνικό προϊόν». Γι’ αυτό και επέστρεψε σε μια προσωπική δουλειά όπου η τέχνη και η τεχνική του παρουσιάζουν την ενηλικίωση ενός άνδρα. Με τα δικά του μάτια. Μετά την πρεμιέρα, ορισμένοι μίλησαν για παράσταση «κάτω των προσδοκιών τους» και «κάτω των δυνατοτήτων του δημιουργού της» (μια που παλαιότερες δουλειές του, όπως η υγρή «Μήδεια», είχαν ενθουσιάσει το κοινό), άλλοι πάλι για παράσταση από την οποία «λείπει το συναίσθημα». Ακόμη και αν όλα αυτά, λιγότερο ή περισσότερο, ισχύουν, το «2» είναι ένα κομμάτι τέχνης υψηλής αισθητικής και ποιότητας, καλοδουλεμένο, που επαναφέρει τον Δημήτρη Παπαϊωάννου στο προσκήνιο και μάλιστα ενώπιον ενός μεγάλου αριθμητικά κοινού που δεν τον γνώριζε προ Ολυμπιάδος στις δουλειές του με την Ομάδα Εδάφους. Οποια άποψη και αν έχει κανείς για την πρόσφατη παράσταση, όλα δείχνουν ότι ο Δημήτρης Παπαϊωάννου ανοίγει τον χορό των σταρ του 21ου αιώνα…
«2» του Δημήτρη Παπαϊωάννου. Μουσική Κωνσταντίνος Βήτα, σκηνικά Λιλή Πεζανού, art-direction-κοστούμια Αγγελος Μέντης και Μαρία Ηλία, video Αθηνά Τσαγγάρη και Matt Johnson, φωτισμοί Αλέκος Γιάνναρος. Συμμετέχουν 22 ηθοποιοί-χορευτές. Παραστάσεις στο Παλλάς (Βουκουρεστίου 5) κάθε βράδυ στις 21.00, εκτός Δευτέρας και Τρίτης. Πληροφορίες στο τηλ. 210 3213.100. Ως τις 21 Ιανουαρίου 2007.
Τιμές: 10 (εξώστης με περιορισμένη ορατότητα), 20, 40, 50, 80, 100 ευρώ (22.12.06 – 21.1.07).
