Ο Τζον Ιρβινγκ ανήκει στους καλύτερους και εµπορικότερους σύγχρονους αµερικανούς συγγραφείς. Εχει καταφέρει να κερδίσει και τον έπαινο του δήµου (των αναγνωστών) και των σοφιστών (της κριτικής). Κάποιοι τον έχουν χαρακτηρίσει σύγχρονο Ντίκενς – αλλά οι οµοιότητες είναι εξωτερικές.
Ο Ιρβινγκ είναι σύγχρονος πεζογράφος και ως προς τη θεµατολογία και όσον αφορά την αφηγηµατική τεχνική. Ενώ λ.χ. η αφήγησή του είναι ενιαία και ρέουσα, ο υποψιασµένος αναγνώστης µπορεί να διακρίνει τον αριστοτεχνικό τρόπο µε τον οποίο αξιοποιεί την τεχνική του κινηµατογραφικού µοντάζ. Το Χήρα για ένα χρόνο είναι από τα καλύτερα µυθιστορήµατά του, εφάµιλλο σε πολλά εκείνου του έξοχου Κατά Γκαρπ κόσµου, που τόση αίσθηση προκάλεσε όταν πρωτοκυκλοφόρησε. Με τη διαφορά ότι εδώ η συγκινησιακή φόρτιση είναι εντονότερη και ο κεντρικός χαρακτήρας, η Ρουθ Κόουλ, πολύ ισχυρότερος, υπό την έννοια ότι κυριαρχεί από την πρώτη ως την τελευταία σελίδα. Ο,τι υπάρχει και ό,τι κινείται γύρω της µοιάζει να έχει εφευρεθεί από τον συγγραφέα προκειµένου να µιλήσει σχεδόν αποκλειστικά για την ηρωίδα του.
Λένε πως τα πλέον εµβληµατικά πορτρέτα γυναικών στην παγκόσµια πεζογραφία τα έχουν δώσει άνδρες συγγραφείς (από τον Φλοµπέρ και τον Τολστόι ως τον Ντ. Χ. Λόρενς). Χωρίς να θέλω να προβώ σε αµετροεπείς συγκρίσεις, θα έλεγα πως η Ρουθ Κόουλ µπορεί να χαρακτηριστεί εµβληµατική ηρωίδα. Ενδεχοµένως λόγω του ότι είναι και η ίδια συγγραφέας, να αποτελεί ένα είδος αυτοπροσωπογραφίας του ίδιου του Ιρβινγκ. Αλλά οι µυθιστορηµατικοί ήρωες έχουν τη δική τους ζωή, ανεξάρτητα από εκείνη των δηµιουργών τους.
Το µυθιστόρηµα αρχίζει όταν η ηρωίδα είναι τεσσάρων ετών και ξυπνά από έναν θόρυβο που έρχεται από την κρεβατοκάµαρα των γονέων της: η µητέρα της κάνει έρωτα µε έναν δεκαεξάχρονο. Η σχέση της µε τον άνδρα της, ο οποίος είναι αλκοολικός, µοιάζει ανύπαρκτη. Τη στοιχειώνει ο θάνατος των δύο αγοριών τους που σκοτώθηκαν σε τροχαίο προτού γεννηθεί η Ρουθ. Η Ρουθ µεγαλώνει σε αυτό το περιβάλλον διάλυσης και δεν µπορεί να δηµιουργήσει µια ερωτική σχέση της προκοπής. Το σκοτάδι της προσωπικής της ζωής ωστόσο το καλύπτει το φως της δηµοσιότητας και της επιτυχίας.
Η Ρουθ πολύ νέα καταφέρνει να γίνει διάσηµη συγγραφέας. Αλλά στο περιβάλλον όπου ζει όλοι γράφουν λίγο-πολύ. Ο βίος, έτσι, παρουσιάζεται ως επέκταση της φαντασίας και η µυθοπλασία είναι εκείνη που µεταµορφώνει τη ζωή, την εξορκίζει και κάποτε την αλλάζει. Το γράψιµο όµως απαιτεί την ανάγνωση. Ο αναγνώστης αγαπά τον συγγραφέα όταν τον διαβάζει αλλά και εδώ, όπως ακριβώς συµβαίνει και µε τη ζωή, η αγάπη για να ολοκληρωθεί χρειάζεται ανταπόκριση. Γι’ αυτό και όταν η Ρουθ, σαραντάρα πια, θα ερωτευθεί, το αντικείµενο του έρωτά της δεν θα είναι ένας άλλος συγγραφέας αλλά ένας φανατικός αναγνώστης. Γιατί το νόηµα της τέχνης βρίσκεται µεν στη ζωή, η ζωή όµως δεν είναι παρά η αµφίσηµη σχέση πραγµατικότητας και ονείρου, αλήθειας και ψέµατος, και τελικά η µόνη που δίνει σε οποιοδήποτε περιεχόµενο το βαθύτερο νόηµά του.
Ενα εξαίρετο και καλοµεταφρασµένο µυθιστόρηµα.
ΕΝΤΥΠΗ ΕΚΔΟΣΗ
