Στην καρδιά της ευρωπαϊκής ηπείρου έχει εγκατασταθεί ο φόβος για τυφλά τρομοκρατικά χτυπήματα, κάνοντας πράξη το όνειρο των ισλαμοφασιστών ηγετών του αυτόκλητου Ισλαμικού Κράτους. Η πολύνεκρη επίθεση εναντίον ανυποψίαστων ανθρώπων που, την ημέρα της γαλλικής εθνικής εορτής, την περασμένη Πέμπτη 14 Ιουλίου, παρακολουθούσαν στην προκυμαία της Νίκαιας επίδειξη πυροτεχνημάτων, με «όπλο» ένα θηριώδες φορτηγό 18 τόνων, έδειξε ότι η κλιμάκωση της βίας –από τα μαχαιρώματα στους δρόμους της Αγγλίας ως τις βόμβες του περασμένου Νοεμβρίου στο Παρίσι (137 νεκροί) και του εφετινού Μαρτίου στο διεθνές αεροδρόμιο των Βρυξελλών στο Βέλγιο (35 νεκροί) –είναι η νέα «κανονικότητα». Τον δρόμο της βίας με στόχο «τους γιους και τις κόρες» των «σταυροφόρων» άνοιξαν οι επιθέσεις στα μετρό της Μαδρίτης (11 Μαΐου 2004, 192 νεκροί) και του Λονδίνου (7 Ιουλίου 2005, 53 νεκροί) με αφορμή, τότε, την εισβολή της «συμμαχίας των προθύμων» των Μπους – Μπλερ στο Ιράκ. Η εισβολή άνοιξε τον ασκό του Αιόλου στη Μέση Ανατολή. Και, σε συνδυασμό με την οικονομική κρίση, την εκμετάλλευση των πόρων των αραβικών κρατών από δυτικές εταιρείες, καθώς και το ανθρώπινο ποτάμι των προσφύγων πολέμου από τη Συρία μετά το 2011, οδήγησε στην ταχεία ριζοσπαστικοποίηση χιλιάδων νεαρών μουσουλμάνων που ζουν στο περιθώριο της ευρωπαϊκής κοινωνίας. Μετά το μακελειό στα γραφεία της σατιρικής εφημερίδας «Charlie Hebdo» (7 Ιανουαρίου 2015, 8 νεκροί) κάθε Ευρωπαίος –ο τρόπος ζωής του, αλλά και ο ίδιος ως φυσική παρουσία –αποτελεί «στόχο».


Η άθεη μήτρα του λαϊκού κράτους

Σοκ και πένθος κυριαρχούν (ξανά) στη Γαλλία, τη χώρα που οι φανατικοί ισλαμιστές μισούν, θεωρώντας την «άθεη», μήτρα του λαϊκού κράτους και θεματοφύλακα μιας παράδοσης αιώνων στους αγώνες για πολιτικά και ανθρώπινα δικαιώματα. Η χώρα θρηνεί τουλάχιστον 84 αθώα θύματα. «Ολόκληρη η Γαλλία αντιμετωπίζει την απειλή της ισλαμικής τρομοκρατίας, Δεν θα λυγίσουμε» είπε ο πρόεδρος Φρανσουά Ολάντ, αν και ούτε το ISIS ούτε άλλη οργάνωση ανέλαβε αμέσως την ευθύνη. Η κυβέρνηση κήρυξε τριήμερο εθνικό πένθος και παρέτεινε για άλλους τρεις μήνες την κατάσταση έκτακτης ανάγκης που επρόκειτο να λήξει στις 26 Ιουλίου, ενώ συλλυπητήρια και μηνύματα αλληλεγγύης έφταναν από όλον τον κόσμο.


Διαδικτυακές απειλές: «Σε λίγο στο Βερολίνο!»

Υποστηρικτές του ISIS «πανηγύρισαν» σε ιστότοπους κοινωνικής δικτύωσης την πολύνεκρη επίθεση. Οι άνθρωποι που έχασαν τη ζωή τους στη Νίκαια ήταν «γάλλοι σταυροφόροι κι αμαρτωλοί άπιστοι. Ο Αλλάχ είναι Μεγάλος!» γράφει ένα twitter. Σε άλλες φιλοτζιχαντιστικές σελίδες έχουν αναρτηθεί φωτογραφίες του Βερολίνου, που συνοδεύονται από απειλές για νέες επιθέσεις, όπως «Σε λίγο στο Βερολίνο!» και «Μα τον Αλλάχ, εσείς και οι 70 χώρες της συμμαχίας που μάχεστε κατά του Ισλαμικού Κράτους δεν θα ζήσετε ποτέ εν ειρήνη».

Η φρίκη στην παραλιακή λεωφόρο Promenade des Anglais της Νίκαιας ξεκίνησε λίγο πριν από τις 11 το βράδυ της περασμένης Πέμπτης, όταν ένα λευκό φορτηγό ανέπτυξε μεγάλη ταχύτητα –κάποιοι μάρτυρες λένε ότι έφτασε τα 90 χλμ./ώρα –και άρχισε να θερίζει τους πεζούς. Ο οδηγός έκανε επίτηδες ένα σωρό ζιγκ-ζαγκ επί 2 χλμ., για να σκοτώσει όσο το δυνατόν περισσότερο κόσμο.
Ακολούθησε πανδαιμόνιο. «Ξαφνικά είδαμε ανθρώπους στον δρόμο να τρέχουν και να ουρλιάζουν. Σκεφτήκαμε ότι ήταν κάποιου είδους αστείο, αλλά όταν κοίταξα προς τα δεξιά είδα τον δρόμο στρωμένο με πεσμένους ανθρώπους. Πήρα τα κιάλια μου και κοίταξα σε όλη τη διαδρομή ως την παραλία. Είδα πτώματα παντού, διάσπαρτα μέσα σε λίμνες αίματος στην άσφαλτο» είπε ένας κάτοικος που είχε βγει στο μπαλκόνι για να δει τα πυροτεχνήματα. «Είδα σώματα ανθρώπων να πετάγονται σαν κορίνες του μπόουλινγκ» είπε ο δημοσιογράφος της εφημερίδας «Nice-Matin» Νταμιέν Αλεμάντ.
«Στρατιά» 8.500 φανατικών της βίας

Μαζί με τα «μπανλιέ», τα υποβαθμισμένα προάστια των μεταναστών έξω από το Παρίσι, και την Τουλούζη στα βόρεια, η Μασσαλία και η Νίκαια στη Νότια Γαλλία έχουν επίσης μακρά ιστορία τζιχαντιστικού εξτρεμισμού. Πολλοί νεαροί μουσουλμάνοι, γάλλοι πολίτες, παιδιά μεταναστών, έχουν ριζοσπαστικοποιηθεί, συχνά σε τζαμιά και φυλακές. Σύμφωνα με την εφημερίδα «Le Figaro», οι Αρχές εκτιμούν ότι ο αριθμός των φανατικών οπαδών της ένοπλης ισλαμιστικής βίας ξεπερνά τις 8.500 στη χώρα με τον μεγαλύτερο μουσουλμανικό πληθυσμό στην Ευρώπη.
Η Γαλλία είναι επίσης η υπ’ αριθμόν 1 χώρα προέλευσης ξένων μαχητών για το Ισλαμικό Κράτος: περισσότεροι από 900 πολίτες της έχουν ταξιδέψει στη Συρία και στο Ιράκ για να ενταχθούν στις τάξεις των τζιχαντιστών.
Μεράχ, Νεμούς, Κουλιμπαλί, Αμπαούντ… Το προφίλ των δραστών είναι παρόμοιο. Ολοι νεαροί γάλλοι μουσουλμάνοι, με καταγωγή από το Μαγκρέμπ. Μεγαλωμένοι χωρίς ευκαιρίες, και δουλειά, με ποινικό μητρώο και φυλακίσεις, ριζοσπαστικοποιήθηκαν πίσω από τα κάγκελα. Και ακολούθησαν την οδό της αδιαλλαξίας συχνάζοντας σε τζαμιά στο Παρίσι, στην Τουλούζη και στη Νίκαια, όπου έχει διεισδύσει εδώ και 10 χρόνια ο σαλαφισμός της πιο ακραίας ερμηνείας του Ισλάμ. Στρατολογημένοι στη μουσουλμανική ουτοπία του Ισλαμικού Κράτους, πολλοί μέσα από το Internet, ταξίδεψαν στη Συρία και στο Ιράκ και επέστρεψαν πρόθυμοι για τρομοκρατικές επιθέσεις στην πατρίδα. Τέτοιοι ήταν πίσω από τις επιθέσεις με τους 130 νεκρούς τον Νοέμβριο του 2015 στο Παρίσι.

Το προφίλ του δράστη – Μικροκακοποιός, οξύθυμος, αντικοινωνικός

Ως έναν άνθρωπο που «τον χαιρετούσες και δεν σου απαντούσε» περιγράφουν γείτονες και γνωστοί τον ηλικίας 31 ετών Γαλλοτυνήσιο Μοχάμεντ Λαχουαϊέζ Μπουχλέλ, οδηγό του «τρελού φορτηγού» που σκόρπισε τον θάνατο στη Νίκαια.

Είχε γεννηθεί και ζούσε στην πόλη, βρισκόταν σε διάσταση με τη σύζυγό του και ήταν πατέρας τριών παιδιών. Εργαζόταν ως οδηγός φορτηγών κάνοντας διανομές εμπορευμάτων. Γνώριμος της τοπικής αστυνομίας, είχε καταγεγραμμένη παραβατική συμπεριφορά, όπως χρήση βίας, σωματικής και ένοπλης, απειλή χρήσης βίας, κατοχή ναρκωτικών ουσιών και κλοπές.
Ωστόσο, σύμφωνα με τις πρώτες πληροφορίες, οι γαλλικές μυστικές υπηρεσίες δεν τον παρακολουθούσαν και ως την ώρα εκτύπωσης του «Βήματος» δεν είχε διαπιστωθεί αν είχε ταξιδέψει στο εξωτερικό σε περιοχές όπου δρουν ένοπλα ισλαμιστικά κινήματα ή αν είχε επαφές με τζιχαντιστές.
«Δεν φαινόταν ιδιαίτερα θρησκευόμενος» είπαν συγκάτοικοί του στο τετραώροφο συγκρότημα διαμερισμάτων όπου διέμενε, στη γειτονιά Αμπατουάρ, κοντά στον σιδηροδρομικό σταθμό της πόλης. «Είχε όλο και πιο επιθετική συμπεριφορά» παρατήρησε ένας συγκάτοικος.
«Ηταν ένας εμφανίσιμος άνδρας που κοίταζε περίεργα τις κόρες μου» δήλωσε μια γειτόνισσα. Μοναχικός και αμίλητος ανέβαινε τα σκαλοπάτια ως το σπίτι του στον πρώτο όροφο, κουβαλώντας συνήθως ένα ποδήλατο το οποίο χρησιμοποιούσε για τις μετακινήσεις του.
Το 2012 οι Αρχές τού είχαν απαγορεύσει την πρόσβαση στο σπίτι όπου διέμενε η σύζυγός του, ύστερα από εναντίον του καταγγελίες για άσκηση οικογενειακής βίας και φραστικές απειλές.
«Το μακελειό στη Νίκαια όπου έχασαν τη ζωή τους περισσότεροι από 80 άνθρωποι, συμπεριλαμβανομένων και πολλών μικρών παιδιών, και τραυματίστηκαν σοβαρά πολλοί άλλοι, καθώς συμμετείχαν στους εορτασμούς για την Ημέρα της Βαστίλλης, φαίνεται πως ήταν σχεδόν απόλυτα προβλέψιμο» δηλώνει ξεκάθαρα μιλώντας στο «Βήμα» ο Μπιλ Ντουροντί, επικεφαλής του Τμήματος Πολιτικής, Γλωσσών και Διεθνών Σπουδών του Πανεπιστημίου του Μπαθ και πρώην στέλεχος της Αμυντικής Ακαδημίας της Βρετανίας.

Νατάνα Ντελόνγκ–Μπας, αμερικανίδα καθηγήτρια στο Πανεπιστήμιο της Βοστώνης


«Πολλοί κοινωνιοπαθείς και ψυχοπαθείς βρήκαν ευκαιρία να δράσουν χάρη στο ISIS»

«Η τρομοκρατία έχει αποτέλεσμα γιατί φοβίζει τον κόσμο. Καταστρέφει κάθε αίσθηση προσωπικής ασφάλειας και τρομάζει τους ανθρώπους όσον αφορά την καθημερινότητά τους. Πέρα από μια επίθεση κατά της σωματικής ακεραιότητας όλων όσοι βρίσκονταν στην παραλιακή λεωφόρο Προμενάντ Ντεζ Ανγκλέ της Νίκαιας και στα πέριξ, πρόκειται και για μια ύπουλη ψυχολογική επίθεση κατά ολόκληρης της ανθρωπότητας» υποστηρίζει η Νατάνα Ντελόνγκ-Μπας. Σύμφωνα με την αμερικανίδα καθηγήτρια στο Τμήμα Ισλαμικού Πολιτισμού στο Πανεπιστήμιο της Βοστώνης, με ειδίκευση στον σύγχρονο τζιχαντισμό, το τελευταίο και πιο αποτρόπαιο, καθώς μεταξύ των θυμάτων συγκαταλέγονται πολλά μικρά παιδιά, από τα τρομοκρατικά χτυπήματα που σημειώθηκαν τους τελευταίους 19 μήνες στη Γαλλία εντάσσεται στο πλαίσιο της στρατηγικής που είχε δηλώσει πως θα ακολουθήσει το Ισλαμικό Κράτος (ISIS) εξαιτίας της διαρκούς απώλειας εδαφών που κατείχε στο Ιράκ και στη Συρία.

«Η κλιμάκωση ανάλογων συμβάντων δίνει την εντύπωση ότι πραγματοποιείται σχεδόν καθημερινά μια επίθεση, πάντα σε διαφορετικό τόπο, γεγονός το οποίο ενισχύει την άποψη ότι το ISIS είναι πανταχού παρόν και έχει τη δυνατότητα να επιτίθεται παντού ανά πάσα στιγμή. Ταυτόχρονα αυξάνεται ο αριθμός των θυμάτων. Οι στόχοι επιλέγονται ώστε να υπάρχουν όσο το δυνατόν μεγαλύτερες απώλειες, καθώς όσο περισσότεροι είναι οι νεκροί τόσο πιο επιτυχής θεωρείται η επίθεση. Οι μέθοδοι που χρησιμοποιούνται αποδεικνύουν ότι τίθενται στο περιθώριο κάθε ίχνος ηθικής, όλες οι αρχές του Δικαίου του πολέμου, κάθε έννοια ανθρώπινης αξιοπρέπειας. Φαίνεται πως ο βαθμός βαρβαρότητας αυξάνεται με την κάθε επίθεση» τονίζει.

Και επισημαίνει ένα καίριο λάθος στο οποίο ενδεχομένως να υπέπεσαν αρκετοί –πολιτικοί, αναλυτές και λοιποί ειδικοί –τόσο στην Ευρώπη όσο και στην Αμερική. «Κάποιοι θεώρησαν πως το Ισλαμικό Κράτος πνέει τα λοίσθια διότι χάνει εδάφη στον πυρήνα του αποκαλούμενου «χαλιφάτου» του. Αλλά αυτό που επιδιώκει να αποδείξει το ISIS και όσοι το υποστηρίζουν είναι το ότι απλώς μεταθέτει τη σύγκρουση σε ένα άλλο επίπεδο, όπου δεν είναι απαραίτητη η ύπαρξη ενός συγκεντρωτικού κράτους, καθώς υπάρχουν παντού εν υπνώσει «μοναχικοί λύκοι» έτοιμοι να αναλάβουν δράση» αναφέρει χαρακτηριστικά, εκτιμώντας πως θα σημειωθούν και άλλες ανάλογες επιθέσεις. «Υπάρχουν πολλοί κοινωνιοπαθείς και ψυχοπαθείς οι οποίοι φαίνεται πως βρήκαν μια ευκαιρία να δράσουν χάρη στο ISIS» καταλήγει η αμερικανίδα ακαδημαϊκός.
Μπιλ Ντουροντί, βρετανός πανεπιστημιακός με ειδίκευση στη διαχείριση κινδύνων


«Στην κοινωνία βρίσκεταιο πυρήνας του προβλήματος»

Σημειώνοντας ότι ο κατάλογος με ανάλογα γεγονότα που σημειώθηκαν τα τελευταία χρόνια είναι πλέον μακρύς, ο Μπιλ Ντουροντί, βρετανός πανεπιστημιακός με ειδίκευση στη διαχείριση κινδύνων και σε ζητήματα ασφαλείας, υπενθυμίζει το αυτονόητο: «Ολοι γνωρίζουμε ότι οι υπηρεσίες ασφαλείας δεν μπορούν να εγγυηθούν για την ασφάλεια όλων των ανθρώπων σε όλα τα μέρη ανά πάσα στιγμή». Και τονίζει πως «η σφαγή στη Νότια Γαλλία πρέπει να αποτελέσει μια υπενθύμιση για όλους εμάς, καθώς επίσης για τους ηγέτες μας, ότι δεν υπάρχουν απόλυτες λύσεις όσον αφορά την ασφάλεια σε κοινωνικά, ως προς τον πυρήνα τους, προβλήματα».

Και μας εξηγεί το γιατί: «Σήμερα πάρα πολλοί από τους ήδη δυσαρεστημένους της κοινωνίας ενδίδουν στις επικίνδυνες φαντασιώσεις τους εξαιτίας της απροθυμίας των Αρχών να θέσουν υπό αμφισβήτηση τις όποιες απόψεις τους –φοβούμενες ότι θα μπορούσαν να κατηγορηθούν για ρατσισμό ή ακόμη και για ιμπεριαλισμό. Οι φορείς της εξουσίας είναι επίσης αβέβαιοι όσον αφορά το πού θέλουν να οδηγήσουν τις κοινωνίες ή το ποιες αξίες πρέπει να ασπάζονται οι πολίτες. Από το νηπιαγωγείο και έπειτα τα παιδιά πλέον μαθαίνουν πως οι απόψεις τους είναι ιερές και απαραβίαστες. Στα σχολεία οι διδάσκοντες δεν επιθυμούν να θίξουν επίμαχα κεφάλαια της Ιστορίας από φόβο μην προσβάλουν κάποιον από τους μαθητές, οι οποίοι τη στιγμή που φτάνουν στο πανεπιστήμιο απαιτούν ασφαλείς χώρους όπου οι ακλόνητες, ως τότε, απόψεις τους δεν θα τεθούν υπό αμφισβήτηση».

Οσον αφορά τον τρόπο αντιμετώπισης της τρομοκρατίας, ο κ. Ντουροντί υποστηρίζει πως «η άνοδος της ωμής βαρβαρότητας, μάρτυρες της οποίας είμαστε όλοι μας σε τακτική πλέον βάση, θα πρέπει να μας υπενθυμίσει ότι μικρές ομάδες αλλά και μεμονωμένα άτομα που εκτελούν τέτοιες πράξεις στο όνομα αγνώστων, με τους οποίους δεν έχουν ποτέ διαβουλευθεί, δεν περιορίζονται από κανέναν ηθικό κώδικα και δεν λογοδοτούν σε καμία κοινότητα ή κοινωνία. Αυτή είναι, σε βάθος χρόνου, η μεγαλύτερη αδυναμία τους: το ότι δεν εκπροσωπούν τίποτε, το ότι δεν έχουν κανέναν από πίσω τους. Αυτό όμως για να γίνει κατανοητό προϋποθέτει ότι και εμείς οι υπόλοιποι είμαστε σε θέση να καθορίσουμε τους δικούς μας στόχους –και να αφιερωθούμε σε αυτούς».

ΕΝΤΥΠΗ ΕΚΔΟΣΗ