«Το me too είναι ό,τι πιο εξευτελιστικό για τη γυναίκα»
Πρώτη φορά αρχαία τραγωδία: Η δημοφιλής ηθοποιός κατεβαίνει στην Επίδαυρο με τις «Ικέτιδες» του Ευριπίδη, σε σκηνοθεσία Στάθη Λιβαθινού και συμπαραγωγή Εθνικού Θεάτρου – ΘΟΚ
Αν είστε συνδρομητής μπορείτε να συνδεθείτε από εδώ: Σύνδεση μέλους
Αντί προλόγου, η Κάτια Δανδουλάκη μπαίνει κατευθείαν στο θέμα: «Ο Στάθης (Λιβαθινός) μου το πρότεινε. Tου είπα αμέσως «ναι». Ηταν μεγάλη έκπληξη και τιμή που με σκέφτηκε. Του ζήτησα να μου εξηγήσει πώς και γιατί. «Εχουμε δουλέψει μαζί, σε ξέρω, ξέρω τις δυνατότητές σου. Με ενδιαφέρει αυτή η παρθένα ματιά και αντίληψη πάνω στην τραγωδία σε συνδυασμό με την πείρα σου στο θέατρο. Θέλω να σε χρησιμοποιήσω έτσι όπως είσαι». Με συγκίνησε πολύ».
Πρώτη φορά αρχαία τραγωδία. Φοβάστε;
«Δεν βρέθηκα τυχαία στην αρχαία τραγωδία. Είμαι στην καταλληλότερη στιγμή και ηλικία και έχω την εμπειρία ώστε να μη διακατέχομαι από καμία ανάγκη να αποδείξω κάτι. Ούτε φοβάμαι. Μόνον λαχτάρα και κέφι έχω, χαρά, συγκίνηση. Το κάνω με ό,τι κουβαλάω».
Δεν απαιτείται μια προγενέστερη σχετική πορεία;
«Ούτε για μία στιγμή δεν το σκέφτηκα. Είμαι γεμάτη από εμπειρίες. Εχω δώσει ό,τι μπορούσα να δώσω σε όλους τους τομείς, δεξιοτεχνίας ή μη, κλασικό, σύγχρονο. Η ψυχή μου τα έχει δουλέψει όλα αυτά, με συνειδητή επιλογή και συνειδητό το κριτήριο της απόδοσής μου, χωρίς να έχω καβαλήσει κανένα καλάμι. Πιστεύω ότι έχω καταφέρει το μάξιμουμ που μπορώ να δώσω. Δεν έχω την αίσθηση του να κερδίσω κάτι ακόμα. Τι; Ως πότε; Δεν δικαιολογείται να μην έχω τις αποσκευές που χρειάζονται, ίσως και παραπάνω. Αρα είναι η στιγμή, όπως είναι και η στιγμή να μιλήσω καθαρά γιατί ο καθένας ξέρει ότι δεν έχω καμία έπαρση. Το λέω με τον απόλυτο ρεαλισμό της κατάστασης».
Ούτε πηγαίνετε «ξαφνικά» στην Επίδαυρο;
«Για μένα δεν ισχύει το ξαφνικά. Εχω περάσει από όλα τα είδη, οι εμπειρίες μου έχουν περάσει από πολλά κανάλια, και φωνητικά και αντοχής. Είναι δοκιμασμένα παντού, σε ανοιχτά και κλειστά θέατρα, προς όλες τις κατευθύνσεις. Η εμπειρία των τριών μηνών πρόβας είναι η τροχοδρόμηση όλων αυτών των δυνατοτήτων μέσα σε έναν συγκεκριμένο δρόμο. Δεν βρήκα δυσκολίες. Είναι δουλεμένη η ψυχή μου, το βιολογικό μου σύστημα. Τίποτα δεν έκανα τυχαία. Ημουν πάντα συνειδητή, συγκεντρωμένη, ήξερα και τους κινδύνους και τη δουλειά. Κι έχω μέσα μου ταπεινότητα».
Ετοιμη λοιπόν;
«Αν δεν είμαι έτοιμη τώρα, δεν θα είμαι ούτε στα εκατό… Το στάδιο της απόλαυσης και της χαράς είναι το πιο σημαντικό. Καθημερινά, στις πρόβες υπάρχουν πολλά στοιχήματα, τρώμε τα μούτρα μας, τα ξεπερνάμε. Η τέχνη εξελίσσεται. Αν έχεις φόβο, δεν μπορείς να πας μπροστά».
Πώς το καταπολεμήσατε;
«Το έμαθα στην εγγλέζικη σχολή. Στο Λονδίνο κέρδισα την έλλειψη του φόβου. Εβγαινε ο καθένας και έκανε ό,τι του κατέβαινε, χωρίς αρνητική κριτική, μόνον προτροπή να το κάνεις αλλιώς. Στον Κουν, πιο κρατημένοι και φοβισμένοι – μην τυχόν και γίνουμε ρεζίλι – κέρδισα τα πιο ουσιαστικά. Αυτός ο συνδυασμός με βοήθησε πολύ. Εμαθα ότι αν δεν τολμήσω να γίνω γελοίος, να φάω τα μούτρα μου, δεν θα καταφέρω τίποτα».
Ποια είναι η ηρωίδα σας;
«Η Αίθρα είναι η μάνα του Θησέα, μια γυναίκα με προσωπικότητα – μέντοράς της, ο πατέρας της. Εχει μεταφέρει στον Θησέα τη μόρφωση για να γίνει βασιλιάς. Τη βρίσκουμε τη στιγμή που του δίνει όραμα. Βασιλιάς γίνεται εκείνος που μπορεί να υπερασπιστεί το δίκιο των θεών. Πρώτα με τα λόγια. Αν όχι, με πόλεμο. Με τη δυνατή σχέση που έχουν, τον ωθεί σε μια επικίνδυνη αλλά δίκαιη εκστρατεία, προς την ωριμότητα. Αλλά μπορεί να χάσει και τη ζωή του αποδίδοντας δικαιοσύνη. Ο νόμος των θεών, ο σεβασμός στους νεκρούς, η σχέση μάνας – γιου. Μεγάλες αλήθειες. Σαν να γράφτηκε σήμερα».
Η παράσταση πώς τα αντιμετωπίζει;
«Το ζήτημα είναι η διαχείριση των θεμάτων. Διαχρονικότητα είναι η απίστευτη ισορροπία που έχουν τα κλασικά έργα. Προσωπικά θεωρώ ότι δεν πρέπει να ανατρέπουμε τη δομή τους γιατί παύουν να είναι κλασικά – και το βλέπω να γίνεται πολύ τελευταία. Αν βγάλεις έναν κρίκο, σπάει η αλυσίδα. Παίρνουμε το κλασικό και το ανακατεύουμε, σκηνοθετικά, μεταφραστικά, παικτικά, μη και θεωρηθούμε παλιακοί. Και τελικά δεν προσφέρουμε τίποτα. Η ουσία είναι να τα πλησιάσεις με τη σημερινή ματιά χωρίς να στρέψεις τον γνώμονα του στόχου. Γίνεται κάτι πολύ ενδιαφέρον στις «Ικέτιδες», ιδιαίτερο, σαν ραπ-ορατόριο, ίσως».
Ζηλέψατε ρόλους;
«Δεν με αφορά κάποιος που δεν με σκέφτεται. Θέλω να με σκέφτεσαι και να σε σκέφτομαι. Αυτή είναι η πιο ειλικρινής απάντηση που έχω να δώσω. Η δουλειά αυτή είναι ερωτική, παράγει ηλεκτρισμό. Ο σκηνοθέτης που δεν με σκέφτεται, δεν με ενδιαφέρει – ας είναι και ο Θεός».
Μήπως όμως βγήκατε μόνη από το κάδρο;
«Αισθάνομαι ότι ο έξυπνος και ταλαντούχος σκηνοθέτης που με αφορά, πρέπει να ξέρει ότι δεν υπάρχουν όρια στον καλό ηθοποιό – ούτε στον καλό σκηνοθέτη. Δεν είναι ωραίο που βλέπουμε τους παλιούς κωμικούς ηθοποιούς, τον Γιάννη Βογιατζή, τον Γιώργο Κωνσταντίνου, να παίζουν τώρα σε διαφορετικά πράγματα; Το θέμα είναι τι εύρος και τι προσωπικότητα κουβαλάς επί σκηνής. Δεν είναι ένα ταλέντο ή μια ευλογία που σου χάρισε ο Θεός, και μετά κάθεσαι. Η προσωπικότητα είναι συνδυασμός πραγμάτων και χαρακτήρα. Γι’ αυτό βλέπεις ηθοποιούς που δεν έχουν τόσο έντονο το χάρισμα, να πηγαίνουν καλύτερα λόγω προσωπικότητας και πολύ περισσότερο λόγω χαρακτήρα. Ο χαρακτήρας σε εμποδίζει να φτάσεις εκεί που μπορείς. Ολοι μας μπορούμε ό,τι γίναμε».
Δεν συναντήσατε εμπόδια;
«Δεν υπάρχει κανένα κύκλωμα που να εμποδίζει κανέναν άνθρωπο να προχωρήσει. Υπάρχει μόνον ένα κύκλωμα, στον εγκέφαλό του, που δεν αντέχει να δει τον εαυτό του, να τον αποδεχτεί και βρίσκει δικαιολογίες. Στο θέατρο και στον οποιονδήποτε πρωταθλητισμό δεν υπάρχει κανένας που να εμποδίζει κανέναν. Αυτό το περίφημο «me too» το οποίο ακούω και μου σηκώνεται η τρίχα είναι, για μένα που είμαι ακραία φεμινίστρια, ό,τι πιο εξευτελιστικό για τη γυναίκα. Να βγαίνει και να λέει, μετά από σαράντα χρόνια, αυτές τις αηδίες. Καμία γυναίκα δεν έχει κανέναν λόγο να πάρει κανέναν ρόλο υπό αυτές τις συνθήκες. Είναι ό,τι πιο αντιφεμινιστικό. Ο καθένας έχει μπροστά του το δικό του τέρμα».
Ποιο συναίσθημα σας γεννά η Επίδαυρος;
«Πολύ μεγάλο. Ο χώρος είναι μεταφυσικός, έχει μια ιερότητα, σε ανεβάζει κάπου αλλού. Την πρώτη φορά που πήγα, με τη «Λυσιστράτη», είχα κάνει μια μετατόπιση. Οταν μιλάω στο κοινό διαλέγω μια ψυχή, αυτή η ψυχή συμπεριλαμβάνει όλους τους ανθρώπους που λάτρεψα, και τους μιλάω. Μου δίνει ώθηση. Αυτή η εκμυστήρευση με ανακουφίζει. Ετσι θα πω τώρα τις πρώτες λέξεις».
Λέτε «τα έχω καταφέρει»;
«Κατάφερα ό,τι μπορούσα και ό,τι ήθελα. Πάλεψα. Δεν έχω απωθημένο, ζήλια. Εχω μια αίσθηση πληρότητας, ευγνωμοσύνης στη ζωή. Εχω και κούραση, αλλά είναι τόσες οι απολαβές. Ούτε μετάνιωσα που έγινα παραγωγός, μπορούσα να στρίβω το τιμόνι εκεί που ήθελα. Δεν έκλαψα πάνω στις αποτυχίες μου. Πάω παρακάτω. Είναι θέμα επιβίωσης. Είμαι και πολύ αισιόδοξος άνθρωπος. Μου ανήκουν μεγάλες επιτυχίες και παταγώδεις αποτυχίες. Εμαθα να τις αντιμετωπίζω με την ίδια ενέργεια. Θέμα ισορροπίας; Μπορεί. Εχω δουλέψει πολύ με την ψυχή μου – με βοήθεια, από τότε που έφυγε ο Μάριος (Πλωρίτης). Ηταν ο τελευταίος άνθρωπος της ψυχής μου κι έμεινα στο κενό».
