Σχολεία και μαθητές εκτός ορίων

Απειθαρχία, μίσος, εκφοβισμός. Ενα νοσηρό κλίμα έχει απλωθεί στα σχολεία της χώρας, όπου εκπαιδευτικοί απειλούνται, τα όρια θολώνουν, οι κανονισμοί δεν εφαρμόζονται.

Το δεύτερο μέρος της έρευνας του «Βήματος» αποκαλύπτει ότι τα σημάδια της πολυετούς κοινωνικής κρίσης, τα διχαστικά εθνικιστικά συνθήματα και η ένταση που έχει φωλιάσει στα σχολεία της χώρας δημιουργούν πλέον τάσεις και συμπεριφορές που, σε αρκετές περιπτώσεις, είναι δύσκολο να αναχαιτιστούν.

«Δεν υπάρχει μέρα χωρίς κανένα πρόβλημα»

«Η κατάσταση στον εκπαιδευτικό χώρο ειδικά εφέτος έχει πάρει ανεξέλεγκτες διαστάσεις» λέει ο διευθυντής του 2ου Επαγγελματικού Λυκείου Αμαρουσίου Ευάγγελος Αρώνης μιλώντας στο «Βήμα». «Τα προβλήματα έχουν γίνει πολύ σοβαρά. Νομίζω ότι δεν υπάρχει ημέρα που να μπορείς να χαλαρώσεις χωρίς κανένα πρόβλημα. Οι μαθητές πλέον δεν σέβονται τίποτα. Τα κρούσματα ακραίων συμπεριφορών είναι συνεχόμενα» δηλώνει.

Διαπιστώνει επίσης ότι σε πολλές περιπτώσεις τα παιδιά μοιάζουν παραμελημένα από τους γονείς τους και θυμίζει ότι οι εκπαιδευτικοί πρέπει να δείχνουν υπομονή, να φροντίζουν τους μαθητές και να αντιμετωπίζουν τα προβλήματα ήρεμα και λογικά. «Βέβαια και οι συνάδελφοι είναι άνθρωποι και έζησαν κι αυτοί την περίοδο της οικονομικής κρίσης. Ξεφεύγουν κι αυτοί καμιά φορά από τα όριά τους και εκεί έρχεται η σύγκρουση».

Κλίμα διχασμού
και μίσους

«Η κατάσταση που έχει δημιουργηθεί τις ημέρες αυτές στα σχολεία προκαλεί όχι μόνο ανησυχία για το παρόν αλλά και προβληματισμό για το είδος και την ποιότητα των αντιπαραθέσεων που αναπτύσσονται μέσα στον ευαίσθητο χώρο της εκπαίδευσης» δηλώνει ο ειδικός γραμματέας της ΟΛΜΕ (Ομοσπονδία Λειτουργών Μέσης Εκπαίδευσης) κ. Ανδρέας Παπαδαντωνάκης μιλώντας στο «Βήμα». «Το νοσηρό κλίμα του διχασμού και του μίσους εισέρχεται όλο και πιο έντονα μέσα στην εκπαιδευτική κοινότητα και στη σχολική λειτουργία. Παράλληλα, το υπουργείο Παιδείας έχει προχωρήσει σε μια άνευ προηγουμένου χαλάρωση του σχολείου, με αποτέλεσμα να δυσχεραίνεται το έργο των εκπαιδευτικών. Ο περιορισμός του μορφωτικού-παιδαγωγικού χαρακτήρα του σχολείου, παράλληλα με την οικονομική εξαθλίωση αλλά και την όξυνση των παθών σε περίοδο γενικότερης κρίσης – όχι μόνον οικονομικής -, οδηγεί και σε απαξίωση του ρόλου του εκπαιδευτικού και τον καθιστά εύκολο στόχο όσων αναζητούν πρόχειρους ενόχους» αναφέρει. Και προσθέτει ότι είναι άμεση ανάγκη να καθαρίσουν οι «γκρίζες ζώνες» του εκπαιδευτικού χώρου και του επαγγέλματος των εκπαιδευτικών.

«Θέλω να φύγω
από την εκπαίδευση»

Πάντως τα προβλήματα έλλειψης ελέγχου στα σχολεία σε πολλές περιπτώσεις από απλά προβλήματα παραβατικότητας οδηγούν σε εγκληματικές συμπεριφορές. Την περασμένη εβδομάδα οι γονείς 12χρονου στην περιοχή Ζωγράφου κατήγγειλαν τη σεξουαλική κακοποίηση του γιου τους από εξωσχολικό 13χρονο μέσα στις τουαλέτες του σχολείου, ενώ στο θέμα παρενέβη η Αστυνομία, έγιναν μηνύσεις και το υπουργείο Παιδείας ζήτησε τη διενέργεια κατεπείγουσας ΕΔΕ. Παράλληλα σε σχολείο της Πάτρας μαθητής ήρθε πρόσφατα στα χέρια με καθηγητή τον οποίο γρονθοκόπησε βίαια και χρειάστηκε στη συνέχεια να μεταφερθεί σε νοσοκομείο.

«Ειλικρινά σας λέω, θέλω να φύγω από την εκπαίδευση» λέει η διευθύντρια σχολείου στην περιοχή της Βούλας που μίλησε ανώνυμα στο «Βήμα».

«Εγώ ήθελα πάντα ένα σχολείο ανοικτό, με παρέμβαση στην κοινωνία. Ωστόσο όλη η κρίση και η ένταση της περιόδου που ζήσαμε έχουν μεταφερθεί πλέον μέσα στα σχολεία. Είμαι σχεδόν δέκα χρόνια διευθύντρια σε σχολεία. Οσα έχω δει τα τελευταία τρία-τέσσερα χρόνια ομολογώ ότι δεν τα είχα ξαναδεί. Το μπούλινγκ και τα κρούσματα ακραίας απειθαρχίας ξεκινούν από την Ε’ Δημοτικού. Στο Γυμνάσιο κορυφώνονται. Και στο Λύκειο κάπως η κατάσταση ομαλοποιείται, όταν τα παιδιά αποκτούν στόχους (όσα αποκτούν στόχους) και αναγκάζονται να διαβάσουν» δηλώνει.

«Οι καταστάσεις ωστόσο συχνά γίνονται ακραίες. Οι γονείς επιτίθενται ο ένας στον άλλον, οι δικηγόροι γράφουν κείμενα. Είναι πόλεμος». Οπως αναφέρει, χρειάζεται όλοι να ξαναβρούν την ηρεμία τους και σε αυτό θα βοηθούσαν πραγματικά οι υπηρεσίες ψυχολόγων και κοινωνικών λειτουργών.

«Τα παιδιά θέλουν μια διαφορετική προσέγγιση»

Ο κ. Κώστας Θεριανός, έμπειρος εκπαιδευτικός και συντονιστής εκπαιδευτικού έργου στην περιοχή της Αργυρούπολης,  αναφέρει: «Τα παιδιά δεν τα πειράζει πλέον τίποτα. Αυθαδιάζουν και αρνούνται να ακολουθήσουν τους απλούς στοιχειώδεις κανόνες και το χειρότερο είναι ότι έχουν συμμάχους τους γονείς τους. Τους καλείς στο σχολείο να τους ενημερώσεις για θέμα απειθαρχίας των παιδιών τους και σου απαντούν ότι θα σου κάνουν μήνυση» αναφέρει χαρακτηριστικά.

Δηλώνει ότι τα προβλήματα αυτά εξελίσσονται τουλάχιστον πέντε χρόνια. «Δεν υπάρχει πλέον σεβασμός στο σχολείο» αναφέρει χαρακτηριστικά.

Ο κ. Χαράλαμπος Κόκλας από την πλευρά του, εκπροσωπώντας την Γ’ ΕΛΜΕ Αθήνας, αναφέρει: «Τα παιδιά θέλουν μια διαφορετική προσέγγιση. Πρέπει να νιώθουν ότι είσαι κοντά τους. Νιώθουν την πίεση γύρω τους και αντιδρούν. Ο εκπαιδευτικός σε αυτές τις περιόδους δεν είναι μόνο εκπαιδευτικός, αλλά και κοινωνικός λειτουργός». Στο 4ο Γυμνάσιο Αθήνας, λέει ότι ο ίδιος ποτέ δεν είχε προβλήματα με τους μαθητές του, αλλά επαναλαμβάνει την ανάγκη των σχολείων για ψυχολόγους και ειδικούς στη διαχείριση των κρίσεων.

Αναγκαία η παρουσία ψυχολόγων

Το ρεπορτάζ αποδεικνύει ότι προβλήματα απειθαρχίας διατρέχουν το σύνολο του εκπαιδευτικού χώρου, αλλά κορυφώνονται στον χώρο των Επαγγελματικών Λυκείων, η φυσιογνωμία των οποίων έχει αλλοιωθεί με την κατάργηση των ΤΕΙ, στα οποία και οι απόφοιτοί τους είχαν πρόσβαση σε μεγάλα ποσοστά.
«Τα παιδιά πολλές φορές σήμερα δεν έχουν στόχους και αυτό τα οδηγεί στην παραβατικότητα» λέει ο κ. Αρώνης.

Οπως εξηγεί, οι εκπαιδευτικοί και οι διευθυντές των σχολείων δεν έχουν πια εργαλεία για να αντιμετωπίσουν την απειθαρχία, καθώς οι πειθαρχικές ποινές που μπορεί να επιλέξει ένας διευθυντής σε ακραία περιστατικά έχουν μειωθεί και η μέθοδος της αλλαγής σχολικού περιβάλλοντος μεταφέρει απλώς το πρόβλημα σε ένα άλλο σχολείο. «Οι μαθητές πλέον βρίζουν μέσα στην τάξη, απειλούν, δεν σέβονται, δεν έχουν όρια. Παραποιούν τα παρουσιολόγια, κοροϊδεύουν, φωνάζουν. Τόσα χρόνια στα σχολεία, πρώτη χρονιά έχω γεμίσει ήδη το βιβλίο στο οποίο γράφουμε τις επιπλήξεις με περισσότερες από 50 καταχωρίσεις από την αρχή της χρονιάς. Μια απλή επίπληξη ή μια ημέρα αποβολής δεν μπορεί να λύσει τέτοια προβλήματα» δηλώνει. Αναφέρει ωστόσο ότι οι ψυχολόγοι που έχουν προσληφθεί εφέτος σε Επαγγελματικά Λύκεια ήταν ένα πολύ θετικό μέτρο, το οποίο χρειάζεται ωστόσο υποστήριξη.

Ο κ. Αρώνης δηλώνει ότι τα προβλήματα που περιγράφει είναι καθημερινό φαινόμενο μέσα στις σχολικές τάξεις. Οπως αναφέρει συνάδελφός του που συμμετέχει στη συνομιλία μας, σε σχολείο της περιοχής άγνωστοι έσπασαν πρόσφατα τη μηχανή εκπαιδευτικού, λίγες ημέρες αφότου είχε απειληθεί από μαθητές του επειδή τους επέπληξε. Είναι φανερό ότι είναι απαραίτητη πλέον η συγκρότηση οργανωμένων γραφείων με ψυχολόγους ή κοινωνικούς λειτουργούς σε περιοχές ή σχολεία όπου αντιμετωπίζονται αντίστοιχα προβλήματα.