Πού χάθηκε το παιχνίδι σε Θεσσαλονίκη και Ιωάννινα

Πώς ξέφυγε η κατάσταση στη Θεσσαλονίκη και στα Ιωάννινα; Μια απάντηση θα μπορούσε να είναι, για τους λόγους που ξέφυγε και στην υπόλοιπη χώρα: εφησυχασμός, μετά την επιτυχή αντιμετώπιση του πρώτου κύματος, που διαπέρασε τις αρχές και τους πολίτες. Στην περίπτωση των δύο πόλεων που οδήγησαν την κούρσα προς το γενικό lockdown υπάρχουν κάποια κοινά χαρακτηριστικά. Πανεπιστημιουπόλεις, όπου επέστρεψε ένα μεγάλο μέρος των φοιτητών τους, κόμβοι, του οποίους επισκέπτονται καθημερινά χιλιάδες κόσμου από τις γύρω περιοχές, δημιουργώντας έδαφος για την εξάπλωση του ιού. Το βασικότερο όμως είναι  η διστακτικότητα, ακόμα και η απροθυμία να ληφθούν μέτρα, αποτέλεσμα της άσκησης πίεσης από φορείς αλλά και ισχυρούς τοπικούς παράγοντες, ακόμα και όταν οι ενδείξεις έδειχναν ότι η εξάπλωση του ιού είχε αρχίσει να λαμβάνει ανησυχητικές διαστάσεις.

Η ξέφρενη κούρσα
της Θεσσαλονίκης

Το πρωί της περασμένης Δευτέρας ο υπουργός Υγείας Βασίλης Κικίλιας που μετέβη εσπευσμένα στη Θεσσαλονίκη επιστράτευσε 43 κλίνες ΜΕΘ που χρησιμοποιούνταν για άλλα νοσήματα, προκειμένου να προστεθούν στις 42 κλίνες ΜΕΘ για τον κορωνοϊό που ήδη υπήρχαν. Το απόγευμα της ίδιας μέρας ο αριθμός των διασωληνωμένων έφτασε τους 57. Πώς μια πόλη που στις 3 Οκτωβρίου είχε μόλις 3 κρούσματα βρέθηκε, στο τέλος του ίδιου μήνα, να καταγράφει 830; Θα μπορούσε όλη αυτή η ξέφρενη κούρσα να είχε ανακοπεί; Θα μπορούσε να αποφευχθεί η εικόνα των ορθοπεδικών και δερματολόγων που επιστρατεύθηκαν από μεγάλο νοσοκομείο της πόλης, δείχνοντας ότι το ΕΣΥ λειτουργεί στα όριά του;

Η ανακοίνωση των πρώτων μέτρων, του μερικού lockdown, δεν υπήρξε μόνο καθυστερημένη. Εδειχνε να μην μπορεί να αντιμετωπίσει το πρόβλημα στις διαστάσεις που είχε λάβει. «Η  πυκνότητα των κρουσμάτων είναι στη Θεσσαλονίκη περίπου οκταπλάσια (!) της Αττικής.  Αρα τα αναγκαία περιοριστικά μέτρα λαμβάνονται πολύ καθυστερημένα για τη Θεσσαλονίκη. Και με δεδομένη τη διαφορά της καμπύλης μεταξύ των δύο περιοχών, προφανώς χρειάζεται πρόσθετη μέριμνα για τη Θεσσαλονίκη» επεσήμανε  ο Ευάγγελος Βενιζέλος λίγα 24ωρα πριν από την απόφαση για γενικό lockdown στην πόλη.

«Μαύρη τρύπα»
η διασκέδαση

Η εκτίμηση είναι ότι το παιχνίδι στη Θεσσαλονίκη δεν χάθηκε μόνο στον απαράδεκτο συνωστισμό στα μέσα μαζικής μεταφοράς, στις ανεξέλεγκτες συναθροίσεις στις πλατείες. Χάθηκε στην αδυναμία να ελεγχθεί ο χώρος της διασκέδασης, ειδικά στο κέντρο της πόλης. Η αστυνομική διεύθυνση της Θεσσαλονίκης λέγεται ότι έχει καταγράψει τους περισσότερους ελέγχους και έχει επιβάλει τα περισσότερα πρόστιμα από την αρχή του δεύτερου κύματος της πανδημίας. Ωστόσο, η αίσθηση που υπάρχει και καταγράφεται σε ανακοίνωση του Κινήματος Αλλαγής είναι ότι συγκεκριμένα καταστήματα στο κέντρο της πόλης «παραβίαζαν τα υγειονομικά πρωτόκολλα, σε αντίθεση με την πλειοψηφία των καταστημάτων, με προκλητική απουσία των αρμόδιων αρχών». Ολη αυτή η φιλολογία για ασυλία σε ορισμένα καταστήματα έφτασε και στα αφτιά του Πρωθυπουργού που, κατά πληροφορίες, ζήτησε να γίνουν οι έλεγχοι από αστυνομικούς άλλων περιοχών.

Η καθυστέρηση
και η αυτοκριτική

Η απόφαση για τον περιορισμό της εστίασης-διασκέδασης σε μια πόλη που στηρίζει μεγάλο μέρος της οικονομίας της σε αυτόν τον τομέα ήταν ο μονόδρομος που έδειχναν τα δείγματα από τα λύματα της πόλης αλλά και τα στοιχεία από το μέτωπο των κρουσμάτων. Το 52% ήταν ηλικίας 16-29  ετών όταν ο μέσος όρος ηλικίας των κρουσμάτων στην υπόλοιπη χώρα ήταν τα 33 έτη. Ο Πρωθυπουργός δήλωσε ότι ήταν λάθος που δεν έλαβε νωρίτερα μέτρα για τη Θεσσαλονίκη. Ηταν, ίσως, η αυτοκριτική του για την επιλογή της κυβέρνησής του  να ικανοποιήσει το αίτημα των φορέων και των οικονομικών παραγόντων της πόλης: «Κλείστε μας, αλλά μετά το τριήμερο της εθνικής επετείου».

«Εσείς στο μαντρί σας και εγώ στο δικό μου»

Η υπόθεση του lockdown στα Γιάννενα είχε έντονο πολιτικό παρασκήνιο. Και αυτό διότι ο υφυπουργός Πολιτικής Προστασίας Νίκος Χαρδαλιάς είχε επισκεφθεί πριν από την επέτειο της 28ης Οκτωβρίου την πρωτεύουσα της Ηπείρου, έχοντας μπροστά του μια εκρηκτική κατάσταση. Ομως συνάντησε «τείχος», κυρίως από τον περιφερειάρχη Ηπείρου που ήταν αρνητικός στην επιβολή ενός τοπικού lockdown. Λέγεται ότι στη σύσκεψη με τον κ. Χαρδαλιά ειπώθηκε η φράση «εσείς στο μαντρί σας και εγώ στο δικό μου», με την οποία ο Αλέξανδρος Καχριμάνης ήθελε να δηλώσει – όπως λέγεται – ότι στην Περιφέρεια αυτός έχει τον έλεγχο. Τελικά το lockdown επεβλήθη στις 29 Οκτωβρίου και αφού το πενθήμερο στην Ηπειρο και ειδικά στα ορεινά των Ιωαννίνων καταγράφηκε ιδιαίτερα αυξημένη επισκεψιμότητα. Οι εκδρομείς ήταν κυρίως από τη Βόρεια Ελλάδα και ειδικά τη Θεσσαλονίκη. Η πληρότητα στα καταλύματα ξεπερνούσε το 85%, αν και ο κ. Καχριμάνης τόνιζε ότι αυτό δεν ίσχυε και η απόφαση για την επιβολή ή όχι πρόσθετων μέτρων ή ακόμη και lockdown δεν είναι πολιτική, αλλά καθαρά επιστημονική και λαμβάνεται βάσει των εισηγήσεων των λοιμωξιολόγων.

Η επιστροφή των φοιτητών
Οι γνωρίζοντες πρόσωπα και καταστάσεις έλεγαν ότι ήταν ζήτημα χρόνου να «κοκκινίσει» η περιοχή. Για πολλούς, ένας κρίσιμος παράγοντας ήταν η επιστροφή των φοιτητών στα Γιάννενα, ενώ άλλοι, όπως ο επικεφαλής της περιφερειακής παράταξης «Ορίζοντες Ηπείρου» Σπύρος Ριζόπουλος, έσπευδαν μεταξύ άλλων να μιλήσουν και για κρούσματα σε βάφτιση παιδιού στενού συγγενικού προσώπου του κ. Καχριμάνη. «Αστειότητες» λένε υποστηρικτές του περιφερειάρχη. Ομως για τον δήμαρχο Ιωαννίνων Μωυσή Ελισάφ – που είναι και πανεπιστημιακός ιατρός – ένας από τους λόγους έξαρσης των κρουσμάτων στην περιοχή ήταν και η μεγάλη συγκέντρωση νέων ανθρώπων τα βράδια χωρίς προφυλάξεις και τήρηση των αναγκαίων μέτρων.
Ο περιφερειάρχης επιμένει ότι υπήρξε εφησυχασμός από τους Γιαννιώτες διότι στο πρώτο κύμα της πανδημίας όλα πήγαν καλά και αυτό τους καθησύχασε. Ο Σπ. Ριζόπουλος προέτρεπε να γίνει πολύ νωρίς το lockdown και υπαινίχθηκε ότι η αναβλητικότητα του κ. Καχριμάνη οφείλεται και στην πίεση που ενδεχομένως άσκησαν οι επιχειρήσεις στα ορεινά του νομού που δεν ήθελαν lockdown πριν από το πενθήμερο της 28ης Οκτωβρίου.

Οι κατηγορίες και οι πρόσφυγες
Στην Ηπειρο εγκαλούν τον περιφερειάρχη για αναβλητικότητα καθώς είχε μήνες να προετοιμάσει την περιοχή και βέβαια σχέδιο δράσης για ενδεχόμενο lockdown. Ο ίδιος ο κ. Καχριμάνης είχε εκφράσει από τα τέλη Σεπτεμβρίου την έντονη διαμαρτυρία του για το γεγονός ότι δεν εισακούστηκαν οι εκκλήσεις του για διενέργεια τεστ σε όλες τις κλειστές δομές μεταναστών και προσφύγων. Και μόλις πριν λίγες μέρες, την προπαραμονή του τοπικού lockdown, απέδωσε την επιθετική αύξηση των κρουσμάτων κορωνοϊού στα Ιωάννινα κυρίως σε μετανάστες που απασχολούνται σε βιομηχανικές μονάδες της περιοχής που, όπως είπε, διαμένουν σε ομάδες και υπό δύσκολες συνθήκες.