«Ο εμβολιασμός “ασπίδα” για τις εγκύους»

Τη στιγμή που στη χώρα μας έχουν πλέον ανοίξει οι αντι-COVID εμβολιασμοί και για τα άτομα παραγωγικής ηλικίας, χιλιάδες γυναίκες που σκέφτονται να αποκτήσουν παιδί ή είναι έγκυοι βιώνουν ένα διπλό (πανδημικό) άγχος: Κινδυνεύουν αν νοσήσουν με COVID-19 κατά την εγκυμοσύνη και πόσο; Και αν εμβολιαστούν για να γλιτώσουν από τον κίνδυνο της COVID-19, μήπως καραδοκούν άλλοι κίνδυνοι εξαιτίας του εμβολίου για τον SARS-CoV-2;

Οι παρενέργειες από τη νόσηση

Η μεγαλύτερη μελέτη που έχει διεξαχθεί μέχρι σήμερα για την COVID-19 και την εγκυμοσύνη, με επικεφαλής μάλιστα έναν ελληνοκύπριο επιστήμονα, τον καθηγητή Εμβρυϊκής Ιατρικής του Πανεπιστημίου της Οξφόρδης και διευθυντή Ερευνών του Ινστιτούτου για τη Μητρική και την Περιγεννητική Υγεία της Οξφόρδης (OMPHI) Αρη Παπαγεωργίου, δίνει απαντήσεις σε ό,τι αφορά το πρώτο ερώτημα που ταλανίζει τις μέλλουσες μητέρες, αποδεικνύοντας ότι η σχέση μεταξύ COVID-19 και εγκυμοσύνης είναι μια (άκρως) επικίνδυνη σχέση. Σε ό,τι αφορά δε το δεύτερο ερώτημα σχετικά με τους πιθανούς κινδύνους για τις εγκύους από τον εμβολιασμό ενάντια στον SARS-CoV-2, την απάντηση δίνουν τα λόγια του ίδιου του καθηγητή προς «Το Βήμα»: «Σταθμίζοντας τα οφέλη με τους κινδύνους, η ζυγαριά κλίνει αδιαμφισβήτητα προς τον εμβολιασμό των εγκύων».

Διότι οι κίνδυνοι από την ίδια την COVID-19 μπορεί να είναι σημαντικότατοι κατά την εγκυμοσύνη, όπως αποδεικνύει η μελέτη του δρος Παπαγεωργίου και των συνεργατών του, που είναι η καλύτερα σχεδιασμένη του είδους ως σήμερα. Η διεθνής μελέτη «INTERCOVID», που δημοσιεύτηκε πρόσφατα στην επιθεώρηση «JAMA Pediatrics», περιέλαβε περισσότερες από 2.100 εγκύους (706 με COVID-19 και 1.424 χωρίς τη νόσο) από 43 ιατρικά κέντρα 18 χωρών – από τη Βρετανία, τις ΗΠΑ και την Ιταλία ως την Ινδία, το Πακιστάν και τη Βραζιλία. Οι ερευνητές παρακολούθησαν την πορεία των γυναικών τόσο κατά τη διάρκεια της εγκυμοσύνης όσο και μετά τη γέννα προκειμένου να ελέγξουν και την υγεία των μωρών τους.

Τι προέκυψε; Οι έγκυοι με COVID-19 είχαν 76% περισσότερες πιθανότητες να εμφανίσουν επικίνδυνα υψηλή αρτηριακή πίεση λόγω της εγκυμοσύνης (προεκλαμψία), τριπλάσιες πιθανότητες να νοσήσουν βαριά και πενταπλάσιες πιθανότητες να εισαχθούν σε Μονάδα Εντατικής Θεραπείας σε σύγκριση με τις εγκύους που δεν είχαν COVID-19. Να σημειωθεί επίσης ότι 11 γυναίκες στην ομάδα των εγκύων με COVID-19 πέθαναν σε σύγκριση με μόνο μία γυναίκα στην ομάδα που δεν είχε νοσήσει.

Γιατί ο ιός «προτιμά» τις εγκύους;

Για ποιον λόγο ο νέος κορωνοϊός χτυπά τόσο τις γυναίκες στην εγκυμοσύνη; ρωτήσαμε τον δρα Παπαγεωργίου. Οπως απάντησε, «κατά τη διάρκεια της εγκυμοσύνης λαμβάνουν χώρα πολλές αλλαγές στον οργανισμό των γυναικών, οι οποίες τις καθιστούν πιο επιρρεπείς σε αναπνευστικά προβλήματα: η αναπνοή τους γίνεται πιο «ρηχή», το σώμα τους έχει μεγαλύτερες ανάγκες για οξυγόνο, ο καρδιακός παλμός τους γίνεται ταχύτερος. Επιπροσθέτως οι έγκυοι εμφανίζουν σχετική πτώση της ανοσίας τους προκειμένου να μην αποβάλουν το έμβρυο που κυοφορούν. Ετσι είναι πιο εύκολο να πληγούν από τον νέο κορωνοϊό».

Ανησυχητικά ήταν τα ευρήματα της «INTERCOVID» και σε ό,τι αφορούσε τα νεογνά των γυναικών με COVID-19: αύξηση του κινδύνου πρόωρης γέννησης κατά 60%-97%, πενταπλάσια αύξηση επιπλοκών όπως το πολύ ανώριμο αναπνευστικό σύστημα, οι εγκεφαλικές βλάβες και οι διαταραχές της όρασης. Περίπου το 13% των νεογνών διαγνώστηκαν θετικά στον ιό και η διενέργεια καισαρικής φάνηκε να συνδέεται με έως και διπλάσιο κίνδυνο μετάδοσης.

Ωστόσο ο καθηγητής επισήμανε ότι η μόλυνση των μωρών δεν οφειλόταν σε «κάθετη μετάδοση». «Οπως συμβαίνει και με άλλους κορωνοϊούς, ο νέος κορωνοϊός δεν διαπερνά τον πλακούντα – εκτός από ελάχιστες περιπτώσεις που έχουν καταγραφεί παγκοσμίως. Ετσι η μετάδοση στο νεογνό πιθανότατα γίνεται κατά τη διαδικασία της γέννας ή ύστερα από αυτή».

Ολα αυτά μαρτυρούν, σύμφωνα με τον δρα Παπαγεωργίου, ότι «η ίδια η εγκυμοσύνη θέτει τις γυναίκες σε ομάδα υψηλού κινδύνου σε ό,τι αφορά την COVID-19». Ωστόσο υπάρχει πλέον «ασπίδα» για τις εγκύους ενάντια στην κορωνο-απειλή, και αυτή είναι το εμβόλιο, τόνισε ο ειδικός. «Κατ’ αρχάς εμβόλια που βασίζονται σε αδρανοποιημένους ιούς, όπως το εμβόλιο της γρίπης, έχουν αποδείξει επί μακρόν την ασφάλειά τους στις εγκύους και χορηγούνται στη διάρκεια της εγκυμοσύνης. Κατά δεύτερον, στις ΗΠΑ έχουν ήδη χορηγηθεί εμβόλια για τον νέο κορωνοϊό σε πολλές εγκύους – σχεδόν 100.000 έγκυοι έχουν λάβει κυρίως mRNA εμβόλια και δεν έχει προκύψει κάποιο θέμα ασφαλείας».

Η (νέα) ζωή θα νικήσει

Το εμβόλιο μπορεί να χορηγείται με την ίδια ασφάλεια σε οποιαδήποτε φάση της εγκυμοσύνης; «Με δεδομένο ότι η COVID-19 προκαλεί σοβαρότερες επιπλοκές στα πιο προχωρημένα στάδια της εγκυμοσύνης, ίσως θα ήταν προτιμότερο για τις γυναίκες να κάνουν το εμβόλιο μετά τις πρώτες 12 εβδομάδες, οι οποίες είναι και οι κρισιμότερες για την ανάπτυξη του εμβρύου, αν και δεν υπάρχουν στοιχεία που να δείχνουν ότι ο εμβολιασμός μπορεί να ενέχει κινδύνους στις πρώτες εβδομάδες της κύησης. Ωστόσο θα συνέστηνα εμβολιασμό μετά τη 12η εβδομάδα της κύησης, ώστε να έχει αναπτυχθεί ανοσία ως το τρίτο τρίμηνο της κύησης, οπότε και εμφανίζεται η κορύφωση των προβλημάτων που προκαλεί η COVID-19».

Σε ό,τι αφορά τις γυναίκες που σχεδιάζουν να γίνουν μητέρες, ο καθηγητής διευκρίνισε ότι δεν χρειάζεται να περιμένουν για να ξεκινήσουν προσπάθειες μετά τον εμβολιασμό.

Σχετικά με το ποιο εμβόλιο θα ήταν καλύτερο να επιλέξουν οι έγκυοι, ο δρ Παπαγεωργίου ανέφερε ότι «τα περισσότερα δεδομένα που έχουμε για τον εμβολιασμό ενάντια στον νέο κορωνοϊό στην εγκυμοσύνη αφορούν τα mRNA εμβόλια, οπότε θα ήταν καλύτερο να τα προτιμήσουν οι έγκυοι – πάντως κανένα εμβόλιο δεν έχει συνδεθεί με προβλήματα ασφαλείας στην εγκυμοσύνη». Ο εμβολιασμός, κατά τον καθηγητή, είναι ακόμη πιο σημαντικός για τις εγκύους που ανήκουν ούτως ή άλλως σε ομάδα υψηλού κινδύνου για σοβαρή νόσηση από COVID-19 εξαιτίας άλλων προβλημάτων υγείας, όπως η παχυσαρκία, τα αναπνευστικά νοσήματα, η υπέρταση ή εξαιτίας της εργασίας τους σε περιβάλλοντα υψηλού κινδύνου για μόλυνση με τον SARS-CoV-2, όπως τα νοσοκομεία.

Κλείνοντας ο δρ Παπαγεωργίου θέλησε να υπενθυμίσει τόσο στις εγκύους όσο και στους γιατρούς τους «να τηρούν απαρέγκλιτα όλα τα μέτρα προστασίας για την πρόληψη της μόλυνσης με τον SARS-CoV-2».

Με προσοχή λοιπόν και την πολύτιμη χείρα βοηθείας της επιστήμης η (νέα) ζωή θα νικήσει…

«Σας παρακαλώ, θηλάστε»

Η συμβουλή του καθηγητή Παπαγεωργίου προς τις γυναίκες που γεννούν και είναι θετικές στον νέο κορωνοϊό είναι σαφής: «Σας παρακαλώ, θηλάστε, εάν μπορείτε. Ο θηλασμός δεν αυξάνει τον κίνδυνο μόλυνσης του μωρού σας αν τηρούνται τα κατάλληλα μέτρα προστασίας – και αυτό δεν προκαλεί έκπληξη καθώς δεν υπάρχουν στοιχεία που να δείχνουν ότι ο ιός περνά στο μητρικό γάλα. Αντιθέτως τα μητρικά αντισώματα στον ιό περνούν στο βρέφος μέσω του μητρικού γάλακτος, ενώ επίσης ο θηλασμός έχει τεράστια επιπρόσθετα οφέλη για εσάς και το μωρό σας».