Μηχανή ανυπαρξίας

Η ψυχανάλυση υφέρπει σε όλο το μήκος της πεζογραφικής παραγωγής του Μισέλ Φάις, αλλά μπαίνει στο κέντρο της σκηνής μόνο στα πιο πρόσφατα βιβλία του, όπως στο μυθιστόρημα Από το πουθενά (2015) και στη νουβέλα Lady Cortisol (2016): πρώτα με έναν συγγραφέα ο οποίος ανοίγει διάπλατες τις πόρτες για το εσωτερικό του βάθος (αν τις ανοίγει όντως και αν αποτελεί το μοναδικό υποκείμενο των πολυετών συνεδριών) και ύστερα με μια καταθλιπτική κυρία που δοκιμάζεται από τον φόβο και τον πανικό (αν πράγματι την καταβάλλουν ο φόβος και ο πανικός, και δεν απολαμβάνει υπογείως την κατάσταση, και αν επίσης δεν έχει επινοήσει τον συνομιλητή της). Με το πρόσφατο μυθιστόρημά του, υπό τον τίτλο Από το πουθενά, ο Φάις μεταφέρει τον ήρωά του σε έναν χώρο εγκλεισμού ή μάλλον αυτοεγκλεισμού, από όπου καλείται να παρακολουθήσει επισταμένα τους άλλους και τον εαυτό του. Η ψυχανάλυση επιστρέφει για τρίτη φορά εφόσον ο πρωταγωνιστής εναλλάσσει τώρα κάθε τόσο την πολυθρόνα του θεραπευτή με το ντιβάνι του θεραπευόμενου.

Κατά τη διάρκεια αυτής της αδιάκοπης αυτοανταλλαγής, ο Φάις θα επαναφέρει όλους τους θεματικούς τόπους που διερευνά επί δεκαετίες. Πριν και πάνω απ’ όλα την επίμονη και ανυποχώρητη πάλη με τον εαυτό, έναν εαυτό ο οποίος διαμελίζεται εις τα εξ ων συνετέθη (σύμφωνα με τα λεγόμενα του κειμένου ένας εγωτικός χωρίς εγώ), αλλά και τον μονίμως εξοργισμένο μηδενισμό που θα οδηγήσει πλέον στα όρια της ύπαρξης. Είτε για τον ήρωα πρόκειται είτε για τους τρίτους, οι άνθρωποι δεν μπορούν να υπομείνουν κανέναν (το δικό τους σαρκίο ή το ξένο), κατατρώγονται μεταξύ τους σε βαθμό αφανισμού και ζουν μέσα σε ένα οντολογικό περίβλημα αδράνειας ή και σιχαμερής ουδετερότητας. Οσο για τα λόγια, για τις λέξεις που χρησιμοποιούν, δεν είναι σε θέση να καταγράψουν και να αποθηκεύσουν το παραμικρό – μπορούν να σημάνουν μόνο τη σύγχυση και το κενό με έναν ακατάσχετο παραδαρμό, με ένα πυρετικό και ανυπόφορα παρατεταμένο παραλήρημα.