Μαστίγιο και καρότο για τους «κόκκινους» δανειολήπτες

Πλειστηριασμούς ακόμη και για πρώτες κατοικίες αξίας χαμηλότερης των 30.000 ευρώ, γενναίες ρυθμίσεις σε οικονομικά αδύναμους που είναι σε θέση να αποπληρώσουν έστω και μέρος της οφειλής τους, αλλά και μαζικές αναδιαρθρώσεις στεγαστικών δανείων, βάσει του νέου πλαισίου για τα υπερχρεωμένα νοικοκυριά, περιλαμβάνει το μενού των δράσεων που ετοιμάζουν από τον Σεπτέμβριο οι τράπεζες και οι ανεξάρτητες εταιρείες που θα αναλάβουν τη διαχείριση ανοιγμάτων ύψους 60 δισ. ευρώ.

Σύμφωνα με πληροφορίες, η πλατφόρμα για την υποβολή ηλεκτρονικών αιτήσεων όσων πληρούν τα κριτήρια του επικαιροποιημένου νόμου Κατσέλη θα ανοίξει την πρώτη εβδομάδα του Ιουλίου, λίγες ημέρες πριν από τις εκλογές, και αναμένεται να είναι πλήρως λειτουργική από την πρώτη στιγμή. Με την έναρξή της θα αρχίσει η αντίστροφη μέτρηση για το μεγάλο ξεκαθάρισμα «κόκκινων» δανείων ύψους 10 δισ. ευρώ, στεγαστικών (8 δισ. ευρώ) και επιχειρηματικών (2 δισ. ευρώ), τα οποία εκτιμούν οι τράπεζες ότι πληρούν τις προϋποθέσεις ένταξης στο νέο καθεστώς.

Επιπλέον, το φθινόπωρο θα ξεκινήσει η ανταλλαγή αρχείων από όλα τα πιστωτικά ιδρύματα με στόχο τη δημιουργία μιας μεγάλης βάσης δεδομένων, που θα επιτρέψει τον έλεγχο των παλαιών υποθέσεων περίπου 90.000 οφειλετών που έχουν υποβάλει αίτημα για δικαστική ρύθμιση των χρεών τους και αναμένουν τη συνεδρίαση του Ειρηνοδικείου.

Με τον τρόπο αυτόν, οι τράπεζες θα ελέγξουν εάν εμπίπτουν στις προστατευτικές διατάξεις του προηγούμενου νόμου. Σε διαφορετική περίπτωση, θα κινούνται νομικά για την άμεση άρση της προστασίας των προσημειωμένων κατοικιών, επισπεύδοντας τον πλειστηριασμό ή τη ρύθμιση των οφειλών.

Νέα εποχή

Οπως επισημαίνει τραπεζική πηγή, «από το ερχόμενο φθινόπωρο ξεκινά μια νέα εποχή στις αναδιαρθρώσεις δανείων. Από τη μία πλευρά θα υπάρξει επανεκκίνηση των πλειστηριασμών, μετά την επαναλειτουργία των δικαστηρίων, τα οποία έως και το τέλος του καλοκαιριού θα λειτουργήσουν μόνο 5 εβδομάδες λόγω των διακοπών του Αυγούστου και των εκλογών». Από την άλλη, εξηγεί η ίδια πηγή, «η διαχείριση τουλάχιστον του 75% των προβληματικών ανοιγμάτων θα περάσει σε ανεξάρτητες εταιρείες, με ό,τι αυτό συνεπάγεται για την αποτελεσματικότερη και ταχύτερη αντιμετώπιση του προβλήματος».

Αυτό σημαίνει ότι από τον πρώτο μήνα του φθινοπώρου οι μόνες κατοικίες με προστασία από πλειστηριασμούς θα είναι όσες εμπίπτουν στους όρους του παλαιού και του νέου πλαισίου για τα «κόκκινα» δάνεια.

Ολοι οι υπόλοιποι οφειλέτες, εάν δεν τα βρουν με την τράπεζα ή τον διαχειριστή, θα κινδυνεύουν με άμεση απώλεια της περιουσίας τους. Σύμφωνα με πληροφορίες, οι τράπεζες προτίθενται να διατηρήσουν ένα άτυπο όριο σε σχέση με την αξία του ακινήτου, κάτω από το οποίο δεν θα κινούνται επιθετικά. Αυτή τη στιγμή το σχετικό πλαφόν για τα σπίτια διαμορφώνεται στα επίπεδα των 80.000 – 100.000 ευρώ ανάλογα με τον πιστωτή. Το πιο πιθανό σενάριο είναι η αναπροσαρμογή του στις 30.000 ευρώ, χωρίς ωστόσο αυτό να σημαίνει ότι σε περιπτώσεις στρατηγικών κακοπληρωτών δεν θα πραγματοποιούνται πλειστηριασμοί και για χαμηλότερης αξίας ακίνητα.

Πίεση για τους στόχους

Τραπεζικό στέλεχος υπογραμμίζει πως «είναι πολύ σημαντικό να αποκατασταθεί η συναλλακτική κουλτούρα μετά από 10 χρόνια κρίσης και εφαρμογής οριζόντιων μέτρων προστασίας των ακινήτων. Είμαστε εδώ για να στηρίξουμε τους οικονομικά αδύναμους, προσφέροντας βιώσιμες και γενναιόδωρες ρυθμίσεις. Ωστόσο, η πίεση για επίτευξη των στόχων προϋποθέτει την ελαχιστοποίηση των περιπτώσεων στρατηγικών κακοπληρωτών. Και αυτό μπορεί να καταστεί εφικτό μόνο με την πραγματοποίηση πλειστηριασμών για όσους δεν είναι συνεργάσιμοι ή δεν εξυπηρετούν το χρέος τους, παρότι έχουν τη δυνατότητα».

Η αρνητική επίδραση από τις συνεχείς παρατάσεις και αναβολές στην εφαρμογή αυστηρότερων κανόνων σε σχέση με την προστασία της κύριας κατοικίας διαφάνηκε ξεκάθαρα και στο α’ τρίμηνο του 2019, όσο καθυστερούσε η τελική συμφωνία της κυβέρνησης με τους θεσμούς για το νέο πλαίσιο. Οπως προκύπτει από τα επίσημα στοιχεία που έδωσαν στη δημοσιότητα οι τέσσερις συστημικοί όμιλοι, την υπό εξέταση περίοδο συμπλήρωσαν τρεις συνεχείς μήνες καθυστέρησης για ρυθμισμένα ή ενήμερα δάνεια συνολικού ύψους άνω των 2 δισ. ευρώ, ποσό αυξημένο κατά 20% σε τριμηνιαία βάση.

Πρόκειται για μια εξέλιξη που σύμφωνα με τις τράπεζες οφείλεται σε έναν βαθμό και στην αβεβαιότητα για τους όρους του νέου νόμου Κατσέλη, που οδήγησε ένα μέρος των δανειοληπτών να σταματήσει τις αποπληρωμές, υπό την προσδοκία ενός ευνοϊκότερου διακανονισμού του χρέους του.

Ποιες λύσεις θα προτείνουν οι τράπεζες στους οφειλέτες

Το σχήμα ρυθμίσεων που θα εφαρμοστεί κατά κόρον τα επόμενα χρόνια προσομοιάζει με το μοντέλο αναδιαθρώσεων που ακολούθησαν οι ισπανικές τράπεζες για την εξυγίανση των ισολογισμών τους. Με αυτό, το δάνειο χωρίζεται σε δύο μέρη: Το πρώτο αποπληρώνεται κανονικά και το δεύτερο διαγράφεται σταδιακά και παράλληλα με την ομαλή εξυπηρέτηση των συμφωνημένων δόσεων.

Ως εκ τούτου η τρέχουσα συγκυρία θεωρείται ιδανική για όσους συνεργαστούν με τις τράπεζες για μία συμφωνία αναδιάρθρωσης, αλλά και για εκείνους που πληρούν τα κριτήρια του νέου νόμου για τα υπερχρεωμένα νοικοκυριά.

Βάσει της νομοθεσίας για την κύρια κατοικία, οι οφειλέτες που πληρούν τα σχετικά κριτήρια θα κληθούν να αποπληρώσουν έως και το 120% της εμπορικής της αξίας. Το υπερβάλλον χρέος θα διαγράφεται. Προβλέπεται επιμήκυνση της διάρκειας έως 25 έτη, χωρίς να υπερβαίνει το χρονικό της διάστημα το 80ό έτος του δανειολήπτη. Εκτός κι αν υπάρχει μικρότερος ηλικιακά εγγυητής. Το επιτόκιο θα ανέρχεται σε Euribor 3μήνου συν περιθώριο 2%.

Το πλαφόν

Η ένταξη στο καθεστώς προϋποθέτει ότι η αντικειμενική αξία της κύριας κατοικίας δεν ξεπερνά τα 250.000 ευρώ για στεγαστικά, καταναλωτικά και επισκευαστικά δάνεια και τα 175.000 ευρώ για επιχειρηματικά. Επιπλέον, το ύψος οφειλής δεν πρέπει να υπερβαίνει τη στιγμή της αίτησης τα 130.000 ευρώ, συμπεριλαμβανομένων τόκων και λοιπών δικαστικών εξόδων. Για δάνεια επιχειρηματιών/επαγγελματιών το αντίστοιχο πλαφόν ορίζεται στα 100.000 ευρώ.

Θα ελέγχεται και το εισόδημα, ώστε να μην υπερβαίνει τα 12.500 ευρώ για τον άγαμο, τα 21.000 ευρώ για το ζευγάρι και επιπρόσθετα 5.000 ευρώ για κάθε προστατευόμενο μέλος έως τρία. Τέλος, η συνολική αξία καταθέσεων/επενδύσεων δεν πρέπει να ξεπερνά τα 15.000 ευρώ και της λοιπής ακίνητης περιουσίας και των μεταφορικών μέσων τα 80.000 ευρώ.

«Κούρεμα» υπό προϋποθέσεις θα προσφέρεται και σε όσους δεν εμπίπτουν στις παραπάνω προστατευτικές διατάξεις και δεν είναι στρατηγικοί κακοπληρωτές. Υπό την προϋπόθεση ότι τα βρουν με την τράπεζα στη λύση της ρύθμισης. Οι όροι αναμένεται να είναι ανάλογοι όσων ισχύουν στον νέο Νόμο Κατσέλη.