Live streaming… με έναν μονόκερο

Η COVID-19 μπορεί να ρίχνει βαριά τη σκιά της στη θεατρική ζωή της Αθήνας, η Κεντρική Σκηνή όμως του Εθνικού Θεάτρου δίνει για μία ακόμα φορά το «παρών». Σήμερα, Κυριακή 13 Δεκεμβρίου, θα γεμίσει με τους απίθανους ήρωες του έργου «Πιστεύω στους μονόκερους» του σπουδαίου παραμυθά Μάικλ Μορπούργκο. Οι μικροί φίλοι του Εθνικού Θεάτρου μέσω live streaming θα βυθιστούν στον κόσμο του 11χρονου Θωμά, ενός αγοριού που ζει σε χωριό, λατρεύει τη φύση και μισεί το σχολείο. Η ζωή του αλλάζει όταν συναντά τη νέα βιβλιοθηκάριο του χωριού, η οποία ξέρει να διηγείται τις πιο απίθανες ιστορίες. Ετσι ανακαλύπτει το πιο ασφαλές καταφύγιο: τη φαντασία και τους υπέροχους κόσμους που αυτή μπορεί να γεννήσει. Δυστυχώς όμως στη χώρα του ξεσπά πόλεμος…

Το θέατρο ως βάλσαμο

Τη διασκευή του μυθιστορήματος του Μάικλ Μορπούργκο υπογράφει ο Βαγγέλης Χατζηγιαννίδης, ενώ στην καρέκλα του σκηνοθέτη κάθεται η Σοφία Βγενοπούλου, υπεύθυνη του Εθνικού Νέων, η γυναίκα που θεωρείται η μητέρα του εφηβικού θεάτρου στην Ελλάδα. Γιατί επέλεξε όμως να ανεβάσει το συγκεκριμένο έργο εν μέσω COVID-19; «Η μαγεία της δημιουργικής διαδικασίας μιας παράστασης που διηγείται μια πιθανώς χιλιοειπωμένη ιστορία για το πώς η ανθρωπότητα επιβιώνει είναι να την ξαναπείς αποδομώντας την και χτίζοντάς την ξανά, φωτίζοντας τα σημεία που εμείς «χρειαζόμαστε» σήμερα, ντύνοντας τις σκληρές αλήθειες και λύπες με τα κατάλληλα ρούχα, ώστε να κάνουμε νέες σκέψεις, να πλουτίσουμε την εμπειρία και τη νοημοσύνη μας, να αυξήσουμε δηλαδή τα ψυχικά μας αποθέματα» απαντά η Σοφία Βγενοπούλου και συμπληρώνει: «Επεξεργαστήκαμε κείμενα, τη διαδικασία της αφήγησης, και βρήκαμε ως ομάδα αφάνταστη παρηγοριά στη διαπίστωση ότι τελικά ανήκουμε σε ένα πολύ μεγαλύτερο σύμπαν και χρόνο, όπου ο άνθρωπος πάντα χτυπιέται με απρόσμενο τρόπο και πάντα επιβιώνει, κυρίως νομίζω με τη δύναμη της αγάπης».

Το κοινό τού αύριο

Στον ρόλο της βιβλιοθηκαρίου-παραμυθούς με τον ξύλινο «μαγικό» μονόκερο συναντάμε την ταλαντούχα Χριστίνα Χριστοδούλου. Η νεαρή απόφοιτος του Εθνικού Θεάτρου ήδη μετρά συνεργασίες με σημαντικούς σκηνοθέτες, όπως με τον Τσέζαρις Γκραουζίνις στις «Τρεις αδελφές», τον Γιάννη Αναστασάκη στον «Ορέστη», τη Λίλλυ Μελεμέ στις «Χοηφόρους», ενώ πρόσφατα ξεχώρισε με την ερμηνεία της στις «Αγριες μέλισσες». Σε ποιον βαθμό την ενδιαφέρει μια παράσταση που απευθύνεται κυρίως σε παιδιά; «Πράγματι, έχω υπάρξει πολύ τυχερή που μου έχει δοθεί η δυνατότητα να ερευνήσω ρόλους σε έργα όπως τα παραπάνω που αναφέρατε» απαντά. «Ετσι ακριβώς αντιμετωπίζω και αυτό το κείμενο του Μορπούργκο σε διασκευή Βαγγέλη Χατζηγιαννίδη. Ως ένα υλικό που αναμετριέται με σπουδαία ζητήματα, όπως τη δύναμη της φαντασίας, τον ζόφο του πολέμου και την αξία του συνόλου και της ομαδικότητας. Με ενδιαφέρει κάθε κομμάτι του θεάτρου που στοχεύει σε ανοιχτό διάλογο με το κοινό και δεν επιδιώκει να δώσει εύκολες απαντήσεις. Πόσω μάλλον όταν το κοινό αποτελείται από παιδιά».

Είναι όμως εύκολο να συγκινηθεί η γενιά του Διαδικτύου, τα σημερινά παιδιά, συνηθισμένα στη γρήγορη δράση, από μια θεατρική παράσταση; «Η πρώτη παράσταση που συμμετείχα αμέσως μετά τη σχολή ήταν η «Αντιγόνη» του Σοφοκλή σε σκηνοθεσία Στέλιου Χλιαρά. Απευθυνόταν σε εφηβικό κοινό και περιόδευε σε γυμνάσια και λύκεια, άρα στα σημερινά παιδιά, που είναι χρήστες όλων αυτών των ψηφιακών μέσων» αναφέρει η Χριστίνα Χριστοδούλου. Οπως εξηγεί, έζησε τότε μια μαγική εμπειρία. «Αυτό που διαπιστώσαμε ήταν ότι τα παιδιά ήταν εντελώς διαθέσιμα να βουτήξουν στην εμπειρία της θέασης και να συνδεθούν με την ιστορία. Ακόμα και όταν δεν τους άρεσε κάτι, παρέμεναν ενεργητικοί παρατηρητές. Αυτό που καταλαβαίνω είναι ότι μια παράσταση έχει τη μαγική ιδιότητα να ησυχάζει όλους τους άλλους θορύβους του μυαλού (ή τις ειδοποιήσεις του κινητού – όταν είναι κλειστό) και να προσκαλεί τον θεατή να συντονιστεί με τη θεατρική πράξη. Αν η παράσταση έχει ζωή, τότε είναι ακαταμάχητη ακόμα και σε αυτή την ψηφιακή εποχή».

Ο «Μονόκερος» στο Διαδίκτυο

Την ίδια στιγμή, η Σοφία Βγενοπούλου σχεδίασε τη διαδικτυακή δράση «Ο κύκλος του μονόκερου», η οποία απευθύνεται σε μαθητές δημοτικών σχολείων. Μέσω μίας διαδραστικής πλατφόρμας ο κεντρικός χαρακτήρας του έργου, η κυρία Μονόκερος, στέλνει ιστορίες φτιαγμένες αποκλειστικά για τους μικρούς μαθητές (τις υπογράφει ο συγγραφέας Γιώργος Κ. Παναγιωτάκης) και έτσι ξεκινούν η αλληλογραφία και το διαδικτυακό ταξίδι στην τάξη.

Μόλις ολοκληρωθεί ο α’ κύκλος της δράσης και κορωνοϊού επιτρέποντος, οι ιστορίες των παιδιών που συμμετείχαν στο πρόγραμμα θα «ζωντανέψουν» από τον θίασο του Εθνικού στα σχολεία. «Προσπαθούμε να σκορπίσουμε τη χαρά της επινόησης και της ομαδικής δουλειάς με αυτή τη δράση σε μια εποχή που δεν μπορούμε δυστυχώς να είμαστε κοντά στα παιδιά» αναφέρει η Σοφία Βγενοπούλου. «Οταν λοιπόν τελειώσει όλο αυτό και βρεθούμε στα σχολεία, θα είναι για μένα η πραγμάτωση αυτού που επαναλαμβάνουμε όλο αυτό το διάστημα «ότι τίποτα δεν χάνεται αν κρατήσεις χώρο στη ζωή σου γι’ αυτό». Οπως λέει και το φινάλε του έργου μας: «χάνουμε το νήμα, το ξαναπιάνουμε και συνεχίζουμε»».

Για τη Σοφία Βγενοπούλου άλλωστε είναι πολύ σημαντικό το θέατρο να αποδεικνύει ότι είναι πάντα παρόν, περιμένοντας στην κουίντα. «Οτι βρίσκεται δηλαδή σε διαρκή εγρήγορση να φτάσει και να αγγίξει το κοινό του, και μάλιστα ένα κοινό που το συμπεριέλαβε στη δημιουργική διαδικασία. Για μένα αυτή η δράση είναι σαν να βγαίνουμε όλος ο θίασος και οι συντελεστές και να φωνάζουμε «είμαστε εδώ! Συνεχίζουμε να σκεφτόμαστε, να μετουσιώνουμε τον όποιο πόνο μας και να δημιουργούμε!»».

Πώς είναι να σκηνοθετείς όμως μια παράσταση η οποία, προς το παρόν, μπορεί να παιχθεί μόνο μέσω live streaming; «Στη δική μας περίπτωση δεν άλλαξε τίποτα… Ποτέ δεν είχαμε στόχο το live streaming» απαντά. «Δεν πιστεύω ότι μπορεί η ζωντανή αναμετάδοση να αντικαταστήσει τη θεατρική εμπειρία, είναι μια διέξοδος ανάγκης στην παρούσα στιγμή. Δουλέψαμε με την προοπτική ότι η παράσταση θα γίνει με κοινό σύντομα. Και το πιστεύουμε. Οπως πιστεύουμε και στους μονόκερους!».