Forza Italia!

Μια φορά κι έναν καιρό η γειτονική Ιταλία ήταν χώρα με κινηματογραφική ταυτότητα. Οι κινηματογραφικοί εκπρόσωποί της ήταν τεράστια ονόματα. Από πού να ξεκινήσεις και πού να σταματήσεις! Αντονιόνι, Φελίνι, Ροσελίνι, Ντε Σίκα, Λόρεν, Μαστρογιάνι, Λεόνε, Βισκόντι, Καρντινάλε –η λίστα δεν έχει τέλος. Διαφορετικά στυλ, πλούσια παραγωγή, το κίνημα του νεορεαλισμού, Τσινετσιτά, το Χόλιγουντ στον Τίβερη. Ηταν τα χρόνια της μεγάλης δόξας και είχαν διάρκεια μεγάλη, από το τέλος του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου ως τα μέσα της δεκαετίας του 1970.

Η κάμψη που είχε αρχίσει να φαίνεται τη δεκαετία του 1970 έγινε φθορά και εν συνεχεία ανυπαρξία στις δύο επόμενες δεκαετίες, όπως και στην πρώτη του νέου μιλένιουμ. Παραγωγή φυσικά εξακολουθούσε να υπάρχει αλλά, όπως σημειώνει και ο καλλιτεχνικός διευθυντής του φεστιβάλ Νύχτες Πρεμιέρας Λουκάς Κατσίκας, «η ροπή της Ιταλίας σε ένα ελαφρολαϊκό και ξεκάθαρα τηλεοπτικής αισθητικής είδος διασκέδασης είχε ως αποτέλεσμα η ιταλική φιλμογραφία να χάσει σεβαστό μέρος από την αίγλη της».

Το γεγονός όμως ότι τα τελευταία χρόνια το σκηνικό έχει αρχίσει να αλλάζει, με το ιταλικό σινεμά να αποκτά ξανά υπόσταση και βάρος, να γεννά και πάλι ταινίες που κάνουν αίσθηση, ώθησε τις 22ες Νύχτες Πρεμιέρας να το τιμήσουν με ένα ειδικό αφιέρωμα «Italian Film Days», αποτελούμενο από έξι ταινίες. «Πολλά υποσχόμενοι σκηνοθέτες μοιάζουν παραπάνω από άξιοι να ακολουθήσουν τα βήματα ήδη καταξιωμένων συναδέλφων τους όπως ο Πάολο Σορεντίνο, ο Ματέο Γκαρόνε και ο Λούκα Γκουαντανίνο» λέει ο κ. Κατσίκας. «Αυτός είναι και ο βασικός λόγος για τον οποίο οι Νύχτες Πρεμιέρας αποφάσισαν εφέτος να αφιερώσουν ένα ολόκληρο τμήμα τους στη συγκεκριμένη κινηματογραφία. Γιατί κάτι άρχισε να κινείται στη γειτονική χώρα και σίγουρα μας αφορά».

Γυναίκες σε πρώτο πλάνο

Δύο σιαμαίες αδελφές κοντά στα 18, κάτοικοι σε χωριό έξω από τη Νάπολι. Οι αγγελικές φωνές τους σε συνδυασμό με την αξιοπερίεργη εμφάνισή τους τις καθιστούν δημοφιλές τραγουδιστικό δίδυμο. Εμφανίζονται σε γάμους, βαφτίσεις και άλλες κοινωνικές εκδηλώσεις. Αν και με αυτόν τον τρόπο συντηρούν την οικογένειά τους, η καταπίεση στο σπίτι από έναν αυταρχικό πατέρα δεν επιτρέπει στην Νταίζη και στη Βάιολετ (Aντζελα και Μαριάνα Φοντάνα) άλλες δραστηριότητες. Τι μπορεί να γίνει όμως όταν σε μία από αυτές τις εκδηλώσεις ο γιατρός που συναντούν τους λέει ότι με χειρουργική επέμβαση μπορεί να τις χωρίσει;

Ολα αυτά συμβαίνουν στο «Indivisibili» («Αχώριστες») τoυ Εντοάρντο ντε Αντζέλις, μια ταινία που συμμετείχε στο τμήμα Venice Days του τελευταίου Φεστιβάλ Βενετίας. Με ανθρωπιά και ρεαλισμό ο σκηνοθέτης αγγίζει το πολύ σοβαρό ζήτημα μιας γενετικής κατάστασης που έχει δώσει υλικό σε κωμωδίες ή ταινίες τρόμου.

Το «L’attesa», που μεταφράζεται ως «Η αναμονή», παίχθηκε με επιτυχία στο περασμένο κινηματογραφικό Φεστιβάλ Βενετίας και είναι η πρώτη μεγάλου μήκους κινηματογραφική ταινία του Πιέρο Μεσίνα, βοηθού του Πάολο Σορεντίνο στην «Τέλεια ομορφιά». Η δράση της ιστορίας τοποθετείται στην επαρχία της Σικελίας όπου μια γυναίκα θρηνεί τον χαμό του γιου της. Η επίσκεψη της κοπέλας του που αγνοεί την είδηση του θανάτου του ωθεί τη μητέρα να αποφασίσει να της κρύψει την αλήθεια με την πρόφαση ότι ο γιος της λείπει και θα επιστρέψει την Κυριακή του Πάσχα. Αυτό θα σημάνει την ανάπτυξη μιας πολύ παράξενης σχέσης ανάμεσα στις δύο γυναίκες, με μια εξαιρετική Ζιλιέτ Μπινός στον ρόλο της μητέρας δίπλα στην Λου ντε Λαζ που υποδύεται την κοπέλα.

Γυναίκα είναι το κεντρικό πρόσωπο και στο «Fiore» του Κλάουντιο Τζοβανέζι, το πορτρέτο μιας έφηβης, της Δάφνης, η οποία περνά τον χρόνο της στη συντροφιά μιας νεανικής συμμορίας κλέβοντας κινητά από επιβάτες στο μετρό. Η επ’ αυτοφώρω σύλληψή της έχει ως αποτέλεσμα να καταλήξει σε σωφρονιστικό κατάστημα ανηλίκων όπου θα αναπτύξει φιλικές σχέσεις με τη συγκρατούμενή της και θα ερωτευθεί έναν νέο.

Ο έρωτας όμως θα ανθήσει κάτω από αντίξοες συνθήκες (fiore στα ιταλικά σημαίνει άνθος) καθώς το πρόβλημα με το συγκεκριμένο ίδρυμα είναι ότι δεν επιτρέπει την επικοινωνία ανάμεσα στους τροφίμους από τις πτέρυγες ανδρών και γυναικών. Οι δύο νέοι αναγκάζονται να επικοινωνούν μεταξύ τους μόνο με κλεφτά βλέμματα και λαθραία γραπτά μηνύματα. Μετά τη συμμετοχή της ταινίας στο Δεκαπενθήμερο Σκηνοθετών του τελευταίου Φεστιβάλ Καννών αποκαλύφθηκε μια φωτογενής και ταλαντούχα νέα παρουσία στο πρόσωπο της πρωταγωνίστριας Δάφνης Σκότσια.

Τρία χρόνια μετά το αγαπημένο (και) στη χώρα μας «Ανθρώπινο κεφάλαιο» ο Πάολο Βίρτζι επιστρέφει με μια γυναικεία ταινία γυρισμένη στην Τοσκάνη και επίσης διακεκριμένη στο Δεκαπενθήμερο Σκηνοθετών του Φεστιβάλ Καννών. Τίτλος της «Η τρελή χαρά» («La pazza gioia»), η ιστορία της Μπεατρίς (Βαλέρια Μπρούνι Τεντέσκι), μιας γοητευτικής, μυθομανούς μεγαλοαστής που εγκατέλειψε τον πλούσιο σύζυγό της για να κυνηγήσει τον λάθος έρωτα. Δίπλα της η Ντονατέλα (Μικαέλα Ραματζότι), μια νεαρή μητέρα που λόγω σοβαρών ψυχολογικών προβλημάτων έχασε την κηδεμονία του παιδιού της. Ασθενείς σε ψυχιατρική κλινική, οι δύο γυναίκες θα το σκάσουν με στόχο την ανεύρεση της ευτυχίας, της αγάπης και της συμφιλίωσης με το παρελθόν. Γράφτηκε ότι η ταινία ισορροπώντας άψογα ανάμεσα στην κωμωδία και στο δράμα μοιάζει με παραλλαγή τού «Θέλμα και Λουίζ» παρουσιάζοντας με λεπτότητα την ψυχική ασθένεια.

Βρέχει ασταμάτητα στη Ρώμη ενώ ξετυλίγεται η ιστορία διαφθοράς της ταινίας «Suburra» του νεαρού Στέφανο Σολίμα. Ενας μαφιόζος με το προσωνύμιο «Σαμουράι» (Πιερφραντσέσκο Φαβίνο) σχεδιάζει την ανοικοδόμηση του λιμανιού της Αρχαίας Ρώμης ώστε να μετατραπεί σε θέρετρο α λα Λας Βέγκας.

Στην υπόθεση εμπλέκονται αφεντικά της Μαφίας, πολιτικοί, επιχειρηματίες, καθώς επίσης το Βατικανό. Αρχικώς φαίνεται να συμφωνούν και να δίνουν τα χέρια, όμως ο θάνατος μιας νεαρής πόρνης θα θέσει σε εκκίνηση μια σειρά γεγονότα που θα τερματίσουν την ανακωχή. Μια εκφυλισμένη, παρακμιακή εκδοχή της «Αιώνιας Πόλης», λοιπόν, η οποία δεν έχει καμία σχέση με το λαμπρό τουριστικό πρόσωπο της Ρώμης που έχουμε στο μυαλό μας. Αξίζει να σημειωθεί ότι το εντυπωσιακά γυρισμένο αυτό φιλμ έσπασε ταμεία στη χώρα προέλευσής του.

Το «Ζήτω η Ελευθερία» του σικελού πρώην ντοκιμαντερίστα Ρομπέρτο Αντο, μια ταινία για το χαμένο όραμα της Αριστεράς, με τον Τόνι Σερβίλο στον ρόλο ενός πολιτικού που αναλογίζεται τα λάθη του, είναι μια ταινία που αγαπήθηκε προκαλώντας πολλές συζητήσεις στη χώρα μας. Τρία χρόνια μετά ο Αντο παρουσιάζει το «Le Confessioni» («Οι εξομολογήσεις»), η δράση του οποίου τοποθετείται σε ένα ξενοδοχείο πέντε αστέρων στη Γερμανία όπου διεξάγεται η σύσκεψη της G8 με μυστική ατζέντα.

Ενα βράδυ ο πρόεδρος του Διεθνούς Νομισματικού Ταμείου προσκαλεί στο δωμάτιό του έναν μοναχό με σκοπό να εξομολογηθεί. Το επόμενο πρωί ο πρόεδρος βρίσκεται νεκρός με μια πλαστική σακούλα τυλιγμένη στο κεφάλι του. Τα μέλη της G8 αναρωτιούνται αν πρόκειται για δολοφονία ή αυτοκτονία, στην πραγματικότητα όμως αγωνιούν να μάθουν ποιο μυστικό αποκάλυψε στον μοναχό κατά την εξομολόγησή του.

Μαύρο χιούμορ, μεταφυσική αλλά και πολιτικός αναβρασμός στα ευρωπαϊκά εδάφη κάτω από την ομπρέλα του αστυνομικού μυστηρίου, στα ίχνη (ενδεχομένως) του κλασικού «Todo Modo» του Ελιο Πέτρι από το μυθιστόρημα του Λεονάρντο Σάσα. Η ταινία, στην οποία πρωταγωνιστεί και πάλι ο Σερβίλο (δίπλα στον Ντανιέλ Οτέιγ και στον Λαμπέρ Γουιλσόν), συμμετείχε στο διαγωνιστικό πρόγραμμα του Φεστιβάλ του Κάρλοβι Βάρι.

Το αφιέρωμα Italian Film Days, στο πλαίσιο του 22ου Διεθνούς Φεστιβάλ Κινηματογράφου της Αθήνας Νύχτες Πρεμιέρας, γίνεται σε συνεργασία με τη StraDa Films και με την υποστήριξη της Πρεσβείας της Ιταλίας, του Ιταλικού Μορφωτικού Ινστιτούτου Αθηνών και του Ινστιτούτου Luce Cinecittà.

Πότε & Που

Με την πρεμιέρα της ταινίας «Julieta» του Πέδρο Αλμοδόβαρ την Τετάρτη 21 Σεπτεμβρίου στο Μέγαρο Μουσικής Αθηνών αρχίζει το 22ο Φεστιβάλ Νύχτες Πρεμιέρας, που θα ολοκληρωθεί την Κυριακή 2 Οκτωβρίου. Το πλήρες πρόγραμμα του φεστιβάλ θα ανακοινωθεί την Τετάρτη 14 Σεπτεμβρίου.