Ενα βήμα πριν από το απόλυτο χάος

Εχει χαρακτηριστεί μητέρα των σύγχρονων κοινοβουλευτικών δημοκρατιών και όχι άδικα. Για περισσότερα από 300 χρόνια η Μεγάλη Βρετανία δεν γνώρισε πραξικοπήματα, επαναστάσεις ή εμφυλίους πολέμους, πλην αυτού της ιρλανδικής ανεξαρτησίας. Οι Βρετανοί υπερηφανεύονται για το «άγραφο» Σύνταγμά τους και χάρη στη σταθερότητα του πολιτεύματος οι βάσεις της εκάστοτε κυβέρνησης ήταν πάντοτε σταθερές. Η άποψη πλέον αυτή είναι ξεπερασμένη.

Η λογική του Brexit ανέτρεψε τα πάντα.«Εσπρωξε ένα φυσίγγι συνταγματικού δυναμίτη» στα θεμέλια της χώρας, όπως εύγλωττα αναφέρει το editorial του «Economist» για να καταδείξει ότι η πολιτική κρίση που προέκυψε από την περιπέτεια αυτή αργά ή γρήγορα θα λάβει χαρακτήρα συνταγματικό. Και όπως προβλέπουν οι συντάκτες του άρθρου, οι Βρετανοί σύντομα θα βρεθούν μπροστά στο απόλυτο χάος.

Χάος εξάλλου προέκυψε και από τις ευρωεκλογές. Από το πώς δηλαδή ψήφισαν οι πολίτες. Και τούτο διότι από τη μία οι ψηφοφόροι γύρισαν επιδεικτικά την πλάτη τους σε κυβέρνηση και αντιπολίτευση, αναδεικνύοντας ως μεγάλο νικητή τον ακροδεξιό υπέρμαχο της εξόδου, και μάλιστα της άτακτης εξόδου, Νάιτζελ Φάρατζ, με το εντυπωσιακό 31,6%. Από την άλλη όμως η ευρωκάλπη έβγαλε ένα ηχηρό «Οχι» στο Brexit. Σε απόλυτους αριθμούς το στρατόπεδο της παραμονής έλαβε περί τις 9,3 εκατομμύρια ψήφους, ενώ αυτό της εξόδου 7 εκατομμύρια.

Τρεις ημέρες αφότου η Τερέζα Μέι θα εγκαταλείψει την ηγεσία των Τόρις, στις αρχές Ιουνίου, ξεκινάει επισήμως ο αγώνας δρόμου της διαδοχής της. Σύντομα η χώρα θα έχει νέο πρωθυπουργό που θα κληθεί να υλοποιήσει τη διαδικασία της εξόδου. Οι Τόρις είναι πλέον βυθισμένοι σε άγρια μάχη για τη διαδοχή της με ήδη έντεκα δελφίνους να ακονίζουν τα ξίφη τους. Το κρίσιμο ερώτημα που γεννάται είναι αν το πρόσωπο που θα αναδειχτεί επικεφαλής θα είναι ένας μετριοπαθής, ο οποίος θα προχωρήσει σε συντεταγμένη έξοδο ή ένας σκληροπυρηνικός που θα οδηγήσει τα πράγματα ακόμη και σε άτακτο Brexit.

Καθώς οι συντηρητικοί γνώρισαν μια άνευ προηγουμένου εκλογική διαπόμπευση (ήρθαν πέμπτοι και καταϊδρωμένοι με ένα 8,4%), ο αγώνας κυρίως των φανατικών Brexiteers να διεμβολίσουν τον Φάρατζ τους οδηγεί στο να σκληρύνουν τη στάση τους. Λένε, για παράδειγμα, όπως ο Μπόρις Τζόνσον, ότι εάν αναλάβουν το πόστο, θα παλέψουν ώστε η Ευρώπη να τους δώσει αυτό που θέλουν. Αν όχι, απειλούν ότι θα αποσύρουν τη Βρετανία από την Ενωση στις 31 Οκτωβρίου χωρίς συμφωνία. Εξ ου και οι πιο μετριοπαθείς απειλούν να ρίξουν την κυβέρνηση μειοψηφίας που θα προκύψει αν ο διάδοχος της Μέι οδηγήσει τα πράγματα σε αυτό το ολέθριο σενάριο.

Διχασμένοι Εργατικοί

Μπερδεμένο κουβάρι είναι και τα εσωτερικά των Εργατικών που ήρθαν τρίτοι με ένα 14,1%. Αφού όλο το προηγούμενο διάστημα θόλωσαν τα νερά με την αμφίσημη στάση τους, οι ψηφοφόροι τους στράφηκαν σε άλλα φιλοευρωπαϊκά κόμματα. Εδωσαν ένα ιστορικό υψηλό 12,1% στους Πρασίνους και τη δεύτερη θέση με 18,5% στους Φιλελεύθερους Δημοκράτες, οι οποίοι με το προεκλογικό μήνυμα υπέρ της παραμονής «Αρχ… στο Brexit» ήταν τουλάχιστον ξεκάθαροι.

Οπως είναι φυσικό, η ατμόσφαιρα που επικρατεί είναι τεταμένη, με πολλά κορυφαία στελέχη της σκιώδους κυβέρνησης αλλά και στελέχη από τη βάση του κόμματος να πιέζουν αφόρητα πια τον Τζέρεμι Κόρμπιν να ταχθεί υπέρ της παραμονής (ο ίδιος είναι σταθερά κατά αυτής) και ενός δεύτερου δημοψηφίσματος, προκειμένου να αποτρέψουν πάση θυσία μια άτακτη έξοδο.

Υπέρ του δεύτερου δημοψηφίσματος και της παραμονής στην ΕΕ τάσσεται και το Εθνικό Κόμμα Σκωτίας που επιβεβαιώθηκε ως ο νικητής των βρετανικών ευρωεκλογών στην ομώνυμη περιφέρεια, αφού έλαβε σε όλη τη χώρα ποσοστό 3,6%.

Ο επικίνδυνος δημαγωγός

Η παράταξη του Φάρατζ – η οποία πριν από έξι μήνες δεν υπήρχε – αναδεικνύεται σε ένα από τα δύο ισχυρότερα σε έδρες εθνικά κόμματα στην Ευρωβουλή από κοινού με τη γερμανική Χριστιανική Ενωση. Ο ίδιος ο Φάρατζ αξιώνει να λάβει μέρος στις διαπραγματεύσεις της κυβέρνησης για το Brexit, ενώ απειλεί πως «αν δεν εγκαταλείψουμε στις 31 Οκτωβρίου, τότε το αποτέλεσμα που είδατε για το Κόμμα Brexit θα επαναληφθεί σε βουλευτικές εκλογές».

Με άρθρο γνώμης στην εφημερίδα «Guardian», ο πρώην πρωθυπουργός της Βρετανίας Γκόρντον Μπράουν κάνει έκκληση προς τους Βρετανούς να αντισταθούν στον επικίνδυνο δημαγωγό, ο οποίος, όπως υποστηρίζει, θέλει να σφετεριστεί τον πατριωτισμό των Βρετανών και να σύρει τη χώρα σε μια καταστροφική έξοδο μέχρι τις 31 Οκτωβρίου:

«Ηρθε η ώρα να καλέσουμε την πατριωτική πλειοψηφία η οποία περιλαμβάνει εκατομμύρια άτομα που ψήφισαν την έξοδο εξαιτίας της οικονομικής δυσαρέσκειας και εκατομμύρια επίσης που ψήφισαν τον Φάρατζ στην καρδιά του σκότους […] Εάν συνεργαστούμε ειλικρινά ο ένας με τον άλλο, πιστεύω ότι ο βρετανικός λαός θα αποδειχτεί πολύ πιο ανεκτικός και λογικός και λιγότερο εσωστρεφής και δογματικός από εκείνους που υπονόμευσαν τον πατριωτισμό μας, τον μεταμόρφωσαν σε αξιοθρήνητο εθνικισμό και σήμερα κυριαρχούν στην πολιτική μας με τέτοια καταστροφικά αποτελέσματα».