Μία από τις μακροβιότερες μελέτες για την ψυχοκοινωνική ανάπτυξη των παιδιών κατέληξε σε τρία πολύ σημαντικά συμπεράσματα: αφενός ανέδειξε (ξανά) την καθοριστική επίδραση της μητρικής συμπεριφοράς στη διαμόρφωση του ψυχισμού των εφήβων και αφετέρου τη μεγάλη σημασία των συνομηλίκων για την «πρακτική εξάσκηση» στην ενσυναίσθηση. Τέλος, διαπιστώθηκε ότι η ενσυναίσθηση, η οποία ενσταλάζεται από τη μητέρα στους εφήβους και στην οποία αυτοί εξασκούνται μέσω των φιλικών συναναστροφών τους, γίνεται η βάση για τη δική τους γονεϊκή συμπεριφορά όταν αποκτούν παιδιά.
Η μελέτη, τα αποτελέσματα της οποίας δημοσιεύτηκαν στο πρόσφατο τεύχος του επιστημονικού περιοδικού «Child Development», ξεκίνησε το 1998 από ερευνητές του Τμήματος Ψυχολογίας του Πανεπιστημίου της Βιρτζίνια των ΗΠΑ. Σε αυτήν συμμετείχαν 183 έφηβοι ηλικίας 13 ετών οι οποίοι παρακολουθήθηκαν για 25 χρόνια. Ο σχεδιασμός της μελέτης ήταν ιδιαίτερος: αντί να απαντούν σε ερωτηματολόγια (πράγμα που είναι η συνήθης πρακτική σε τέτοιου είδους μελέτες), οι έφηβοι αρχικά κινηματογραφήθηκαν να συζητούν τα προβλήματά τους με τις μητέρες τους. Αυτό έδωσε στους ερευνητές τη δυνατότητα, μελετώντας αργότερα τα φιλμ, να διαπιστώσουν το είδος της σχέσης που είχε αναπτυχθεί μεταξύ μητέρας και εφήβου. Στη συνέχεια, σε ετήσια βάση για τα επόμενα 7 έτη, οι έφηβοι κινηματογραφούνταν σε συνομιλίες με τους φίλους τους. Τέλος, όσοι συμμετέχοντες έγιναν αργότερα γονείς, κινηματογραφήθηκαν με τα παιδιά τους.
Σύμφωνα με το άρθρο των αμερικανών ερευνητών, οι έφηβοι των οποίων οι μητέρες συντάσσονταν μαζί τους και έδειχναν να αντιλαμβάνονται καλύτερα τα προβλήματα που τους απασχολούσαν ανέπτυσσαν αντίστοιχες συμπεριφορές και εμφάνιζαν μεγαλύτερη ενσυναίσθηση τόσο στις φιλικές συναναστροφές τους όσο και ως γονείς. Βεβαίως, είναι μάλλον προφανές ότι γονείς με ενσυναίσθηση μεγαλώνουν παιδιά με ενσυναίσθηση. Ωστόσο, η διαγενεακή «μεταβίβαση» ενσυναίσθησης υπήρξε η μεγάλη έκπληξη στη μελέτη των Αμερικανών ερευνητών καθώς επίσης και η «πρακτική χρησιμότητα» της εφηβικής φιλίας ως πεδίο εκπαίδευσης στην ενσυναίσθηση.
Αναλύοντας τα ευρήματα της ομάδας της, η επικεφαλής της έρευνας δρ Τζέσικα Στερν (Jessica Stern) σημείωσε ότι η σημερινή ενσυναίσθηση των γονέων προς τα παιδιά μας αποτελεί επένδυση για το εγγύς και το απώτερο μέλλον τους. Τόνισε επίσης τη μεγάλη σημασία των εφηβικών φιλικών συναναστροφών για την ισορροπημένη ψυχοκοινωνική ανάπτυξη των παιδιών, μια παράμετρο που, όπως είπε, οι ενήλικοι τείνουμε να υποεκτιμούμε.
Οι Αμερικανοί ερευνητές σκοπεύουν να επαναλάβουν τη μελέτη προκειμένου να διερευνήσουν τον πατρικό ρόλο αλλά και το αν μπορούν οι φιλικές συναναστροφές να κλείσουν τις πληγές της έλλειψης ενσυναίσθησης εκ μέρους των γονέων. Ωστόσο εμείς που μεγαλώνουμε εφήβους στις σημερινές δύσκολες συνθήκες, όπου η νεανική βία φαίνεται να είναι στην ημερησία διάταξη, δεν χρειάζεται να περιμένουμε την επόμενη μελέτη. Η υπάρχουσα μάς δείχνει ήδη τον δρόμο…
