Πυρετός εξαγορών στη λιανική αγορά ρεύματος

Θέσεις μάχης για ένα θερμό φθινόπωρο, το οποίο αναμένεται να οδηγήσει σε μια σαρωτική αλλαγή του τοπίου στο λιανεμπόριο ηλεκτρικής ενέργειας, έχουν πάρει μικροί και μεγάλοι παίκτες της αγοράς. Με το βλέμμα στραμμένο στην επόμενη μέρα, «μαγειρεύονται» εξαγορές, συμπράξεις, συνεργασίες και συμμαχίες μεταξύ ενεργειακών ομίλων και εταιρειών που δραστηριοποιούνται στην προμήθεια ρεύματος.

Στόχος, η επιβίωση σε μια αγορά με πολλές στρεβλώσεις, οι οποίες σε συνδυασμό με τις πιέσεις που φέρνουν οι επιπτώσεις των ευρωπαϊκών πολιτικών για την ανάσχεση της κλιματικής αλλαγής έχουν δημιουργήσει ένα θολό τοπίο, μέσα στο οποίο επιχειρούν να κινηθούν στα «τυφλά» οι ιδιώτες προμηθευτές.

Σε αυτό το σκηνικό, οι πιο αδύναμοι αναζητούν σανίδα σωτηρίας και επιχειρούν να προσδεθούν σε ισχυρότερο… άρμα. Το επόμενο διάστημα αναμένεται να κλείσει νέο ντιλ, με μεγάλο καθετοποιημένο όμιλο στην παραγωγή και προμήθεια ρεύματος να εξαγοράζει το πελατολόγιο εταιρείας προμήθειας, η οποία θα παραμείνει στο παιχνίδι ως trader. Τον χορό των συγχωνεύσεων στην αγορά της προμήθειας ηλεκτρικής ενέργειας είχε ανοίξει η συμφωνία εξαγοράς του 90% της NRG από τη Motor Oil Hellas. Στρατηγικής σημασίας θεωρείται και η συνεργασία του ομίλου ΗΡΩΝ (θυγατρική της ΓΕΚ ΤΕΡΝΑ, στην οποία συμμετέχει η ENGIE) και ΕΛΙΝΟΙΛ.

«Ολοι συζητούν με όλους» αναφέρει στο «Βήμα» στέλεχος της Ρυθμιστικής Αρχής Ενέργειας (ΡΑΕ). Ωστόσο, παράγοντας της αγοράς ενέργειας επισημαίνει ότι δύο κορυφαίοι παίκτες του χώρου περιμένουν υπομονετικά να… κατακαθίσει ο κουρνιαχτός, να ξεχωρίσει η ήρα από το στάρι, πριν πάρουν θέση στην «αρένα».

Σήμερα, τα περιθώρια των προμηθευτών ρεύματος να προσφέρουν χαμηλότερα τιμολόγια περιορίζονται εξαιτίας τριών παραγόντων που συμπιέζουν τα περιθώρια κόστους και δεν τους επιτρέπουν να υιοθετήσουν πιο ελκυστική εμπορική πολιτική. Μεγαλύτερο «αγκάθι» θεωρείται το ράλι τιμών των δικαιωμάτων εκπομπών διοξειδίου του άνθρακα  (CO2), τα οποία αγοράζουν οι ρυπογόνες μονάδες (και όσες παράγουν ενέργεια) από το Χρηματιστήριο Ρύπων της ΕΕ για να συνεχίσουν την παραγωγική τους δραστηριότητα. Τα σενάρια για αύξηση των τιμολογίων ρεύματος «φουντώνουν», καθώς τα δικαιώματα από 4,38 ευρώ/τόνο CO2 τον Μάιο 2017 και 13,82 ευρώ τον Απρίλιο 2018 ξεπέρασαν τον τελευταίο μήνα ακόμη και τα 27 ευρώ (τις τελευταίες ημέρες παρατηρείται πτώση στα 20 ευρώ, που αποδίδεται σε κερδοσκοπική δραστηριότητα).

Επιπλέον, οι «σοφοί» της δεξαμενής σκέψης «Carbon Trucker» προβλέπουν τιμές ρύπων έως και 30 ευρώ έως το 2021. Δεν είναι τυχαίο ότι οι αυξημένες τιμές δικαιωμάτων αποτυπώθηκαν τον Αύγουστο στη μέση τιμή της χονδρεμπορικής ρεύματος, η οποία έφθασε την πρώτη εβδομάδα του Σεπτεμβρίου στα 72,17 ευρώ/MWh. Οπως σχολιάζει σε ανάλυσή του το Ινστιτούτο Ενέργειας Νοτιοανατολικής Ελλάδας, η αύξηση της μέσης Οριακής Τιμής Συστήματος (ΟΤΣ) τροφοδοτήθηκε από έναν συνδυασμό παραγόντων που περιλαμβάνουν κυρίως τις υψηλές τιμές των ρύπων και της χονδρεμπορικής στις ευρωπαϊκές αγορές ηλεκτρικής ενέργειας, τη διατήρηση της αυξημένης εγχώριας ζήτησης, αλλά και τη μη λειτουργία ορισμένων μονάδων της ΔΕΗ (λόγω συντήρησης ή βλάβης).

Μάλιστα, κορυφαίο στέλεχος της ΔΕΗ τονίζει ότι «εάν η Κομισιόν δεν δώσει το ΟΚ για περαιτέρω λειτουργία των λιγνιτικών μονάδων σε Αμύνταιο και Καρδιά, οι οποίες έχουν καταναλώσει σχεδόν το σύνολο των επιτρεπόμενων ωρών λειτουργίας, θα πρέπει – δεδομένης και της αύξησης των CO2 – να συζητήσουμε σοβαρά την αύξηση των τιμολογίων ρεύματος, ίσως στοχευμένα σε ορισμένες κατηγορίες καταναλωτών».

Παρομοίως, οι ιδιώτες προμηθευτές σκέπτονται να ενεργοποιήσουν τη ρήτρα της οριακής τιμής που περιλαμβάνεται στα «ψιλά γράμματα» των συμβολαίων που έχουν με τους πελάτες τους, η οποία τους επιτρέπει αύξηση της χρέωσης εάν αυξηθεί η τιμή στη χονδρεμπορική (ΟΤΣ).

Δεν είναι όμως μόνο τα δικαιώματα CO2 που προβληματίζουν ΔΕΗ και ανεξάρτητους προμηθευτές. Το περιθώριο κέρδους συμπιέζει και η… επανεκκίνηση της υποχρέωσης πληρωμής ΑΔΙ (Αποδεικτικά Διαθεσιμότητας Ισχύος) για τους προμηθευτές.

Πρόκειται για μια «αμοιβή» προς τους παραγωγούς ηλεκτρισμού προκειμένου να διατηρούν τις μονάδες τους σε ετοιμότητα για την ασφάλεια του συστήματος. Ο μηχανισμός ΑΔΙ στη χονδρεμπορική, ο οποίος υπήρχε και στο παρελθόν, επανενεργοποιείται μέχρι την εφαρμογή του ευρωπαϊκού «Μοντέλου Στόχου» το 2019, όποτε το παιχνίδι περνά σε άλλη… πίστα, στην οποία όλα θα λειτουργούν με διαφορετικό τρόπο.

Ακόμη και σε ένα δύσκολο περιβάλλον, εταιρείες που δραστηριοποιούνται στην προμήθεια κερδίζουν μερίδιο αγοράς, έχοντας εξασφαλίσει ένα πελατολόγιο περίπου 300.000 πελατών. Ειδικότερα, η Protergia έχει στο χαρτοφυλάκιό της 110.000 πελάτες, η Ηρων 95.000, η Elpedison 95.000, η Watt +Volt 70.000 πελάτες και ακολουθούν Voltera (22.000), Volton (18.000), Green (13.000), NRG και ΕΛΤΑ (11.000) και ΟΤΕ (10.000). Σημαντική θέση διεκδικούν και οι δύο εταιρείες αερίου οι οποίες μπήκαν και στην προμήθεια ρεύματος, η ZeniΘ με 8.000 πελάτες και η ΕΠΑ Αττικής με 7.000 πελάτες στο ρεύμα.

Τις δυνατότητες προσφοράς φθηνότερων τιμολογίων, όπως υποστηρίζουν οι ίδιοι οι προμηθευτές, περιορίζουν οι τιμές που διαμορφώνονται στις δημοπρασίες ενέργειας (τύπου ΝΟΜΕ). Τον περασμένο Ιούλιο, κατά την όγδοη δημοπρασία, η μεγαβατώρα έκλεισε στα 48,8 ευρώ, με τιμή εκκίνησης τα 36,34 ευρώ. Η συγκεκριμένη τιμή, σύμφωνα με παράγοντες της αγοράς, αναμένεται να ηγηθεί της κούρσας στην ερχόμενη δημοπρασία του Οκτωβρίου, στην οποία η δημοπρατούμενη ποσότητα ενέργειας θα φτάσει τις 683 MWh/h (από 511 MWh/h όπως είχε αρχικά καθοριστεί), καθώς ενεργοποιείται η ποινή που είχε οριστεί από τους δανειστές για την περίπτωση που το μερίδιο της ΔΕΗ το πρώτο εξάμηνο του 2018 δεν έπεφτε κάτω από 68,74% (έπεσε στο 80,4%).

Οι προμηθευτές προεξοφλούν ότι οι τιμές της μεγαβατώρας στις ΝΟΜΕ θα αυξηθούν και με δεδομένο ότι χάνουν και τις ανεκμετάλλευτες ποσότητες ρεύματος που είχαν εξασφαλίσει πριν από έναν χρόνο σε χαμηλότερες τιμές (τα προϊόντα των δημοπρασιών έχουν 12μηνη «ημερομηνία λήξης») θεωρούν δεδομένο ότι στενεύουν, έτι περαιτέρω, τα περιθώρια προσφορών.

Από την πλευρά του, στέλεχος της ΡΑΕ υποστηρίζει ότι «οι τιμές στις ΝΟΜΕ είναι φθηνές και αν οι ποσότητες που αγοράζονται σε αυτές διοχετεύονταν στην εγχώρια αγορά θα διαμόρφωναν ελκυστικότερα τιμολόγια για τους καταναλωτές, γεγονός που θα βοηθούσε στο άνοιγμα της αγοράς». Οπως σημειώνει, στη ΡΑΕ έγιναν προσπάθειες να μπει πλαφόν στις εξαγωγές φθηνού ρεύματος από τις ΝΟΜΕ στις ακριβότερες ευρωπαϊκές αγορές ρεύματος, αλλά οι θεσμοί δεν το επέτρεψαν. «Ακόμη κι έτσι, οι δημοπρασίες έχουν βοηθήσει στο να στέκονται ακόμη όρθιες αρκετές εταιρείες προμήθειας καθώς προσφέρουν ένα εργαλείο αντιστάθμισης κινδύνου έναντι των διακυμάνσεων στην τιμή της χονδρεμπορικής αγοράς ρεύματος» αναφέρει. Παράλληλα, οι προμηθευτές θεωρούν τροχοπέδη στο άνοιγμα της αγοράς και την έκπτωση 15% που προσφέρει η ΔΕΗ στους καλοπληρωτές πελάτες.