Κύθνος, ή αλλιώς «Θερμιά», όπως την αποκαλούν οι ντόπιοι χάρη στις θερμές ιαματικές πηγές στον οικισμό των Λουτρών, στο βορειοανατολικό τμήμα του νησιού. Εκεί πραγματοποιήθηκε για δεύτερη συνεχή χρονιά το πρόγραμμα φιλοξενίας καλλιτεχνών Thermia Project και το Δημοτικό Σχολείο της Χώρας του νησιού ετοιμάζεται να υποδεχθεί την έκθεση με τα έργα σύγχρονης τέχνης που προέκυψαν από τη συνδιαλλαγή των εικαστικών με το νησί, τους ανθρώπους του και το φυσικό και πολιτισμικό τοπίο, την επιτόπια έρευνά τους, τα ερεθίσματα που προέκυψαν αλλά και τις συζητήσεις με την επιμελήτρια της έκθεσης και ιθύνοντα νου του πρότζεκτ Οντέτ Κουζού.

Στην «Caring/Carrying Landscapes» λοιπόν, οι Ιωάννα Λημνιού, Πάκυ Βλασσοπούλου και Αριστείδης Λάππας παρουσιάζουν όσα συνάντησε το βλέμμα τους στο τοπίο της Κύθνου διυλισμένα από την εικαστική τους πρακτική.

Το έργο της Ιωάννας Λημνιού «Tracing Portraits» (σχέδια, λαδοπαστέλ σε χαρτί και ακουαρέλες).

Οι τρεις δρόμοι

Η Ιωάννα Λημνιού, για παράδειγμα, παρατήρησε τις σκηνές που διαδραματίζονται σε αυτό, τις σχέσεις που δημιουργούνται μεταξύ των έμβιων όντων μέσα στο φυσικό τους περιβάλλον, τον άνθρωπο και τα οικόσιτα ζώα του, την επαναλαμβανόμενη καθημερινότητα του φυσικού τοπίου και προσέδωσε στα ζωγραφικά έργα της έναν έντονα αφηγηματικό χαρακτήρα.

Η Πάκυ Βλασσοπούλου δημιούργησε μικρά γλυπτά από τερακότα επηρεασμένη έντονα από το ξερολιθικό τοπίο του νησιού, τις αφοπλιστικά λιτές αλλά γοητευτικές αρχιτεκτονικές κατασκευές που συνιστούν πολιτισμικά αντικείμενα μεγάλης βαρύτητας, τις οποίες μελέτησε στο πλαίσιο μιας ευρύτερης έρευνας σχετικής με τη φροντίδα, το οικείο και την κατοικία.

Ο Αριστείδης Λάππας αποτύπωσε σκηνές του τοπίου, επηρεασμένος τόσο από τα χρώματα και την υλικότητα που συνάντησε όσο και από τα παραδοσιακά δημοτικά τραγούδια, τους μύθους και τις ιστορίες του νησιού. Πρωταγωνιστές σε όσα επικέντρωσε την προσοχή του ήταν τα φυσικά στοιχεία και «στοιχειά», πλάσματα κρυμμένα μέσα στη φύση που δίνουν έναν μεταφυσικό χαρακτήρα τόσο στο τοπίο όσο και στους τρόπους που το αντιλαμβανόμαστε.

Το έργο «Shepherd’s Hut» (λάδι σε καμβά) του Αριστείδη Λάππα.

Επιστροφή στα πάτρια εδάφη

Η Κύθνος δεν είναι μια τυχαία επιλογή για την επιμελήτρια και σύμβουλο Τέχνης, Οντέτ Κουζού, καθώς έλκει την καταγωγή της από το νησί. «Το σπίτι της οικογένειάς μου στο οποίο γεννήθηκε και μεγάλωσε ο παππούς μου, αλλά και το μέρος όπου πέρασα όλα μου τα καλοκαίρια μεγαλώνοντας, υπήρξε η αφορμή για να ξεκινήσω πέρυσι το Thermia Project, το οποίο, εκτός από την έκθεση που διοργανώνουμε τον Αύγουστο, είναι ένα πρόγραμμα φιλοξενίας καλλιτεχνών. Σημαντικός λόγος, επίσης, είναι η έλλειψη που διακρίνω στα νησιά από δρώμενα, τα οποία ως επί το πλείστον αφορούν μόνο την τυποποιημένη τουριστική ανάπτυξη. Θεωρώ δηλαδή σημαντικό σήμερα να υλοποιούνται δράσεις οι οποίες απευθύνονται άμεσα στον τόπο και στους κατοίκους του νησιού, και ωφελούν πολιτισμικά τις τοπικές κοινότητες».

Για την Κουζού, οι αποκεντρωμένες εικαστικές δράσεις που πραγματοποιούνται όλο και περισσότερο τα τελευταία χρόνια προσφέρουν μια διαφορετική ματιά και εναλλακτική επιλογή στα νησιά στη διάρκεια των καλοκαιρινών μηνών. «Κατά τη γνώμη μου, είναι μια ανάγκη που έχει δημιουργηθεί στον αντίποδα του μαζικού τουρισμού, που αλλοιώνει όλο και περισσότερο την ταυτότητα των τοπικών κοινωνιών, είτε αναφερόμαστε στην καθημερινή ζωή, στις παραδόσεις, στην αρχιτεκτονική, είτε στο φυσικό τοπίο. Οι εικαστικές δράσεις που υλοποιούνται και σε άλλα νησιά, όπως σε Μυτιλήνη, Χίο, Ιο, Νίσυρο, Ανάφη κ.ά., παρατηρώ ότι αφορούν άμεσα τους κατοίκους των νησιών, και υπάρχει διάθεση συνεργασίας, συνομιλίας, εμπλοκής, αλλά και συν-δημιουργίας ερεθισμάτων, κάτι το οποίο επιθυμώ και για το Thermia Project».

Η Πάκυ Βλασσοπούλου δημιουργεί το έργο «Stones through time».

Η υποστήριξη του project

Η πρώτη χρονιά του Thermia Project υλοποιήθηκε τον Αύγουστο του 2022 με την οικονομική υποστήριξη του υπουργείου Πολιτισμού και Αθλητισμού, «κάτι που μας βοήθησε να θέσουμε τη βάση για να έχει το πρόγραμμα συνέχεια», όπως θα πει η Κουζού. Εφέτος το Thermia Project υποστηρίζεται από την Αφροδίτη Γκόνου, σύμβουλο Τέχνης του προγράμματος σύγχρονης τέχνης του Μουσείου Κυκλαδικής Τέχνης, όπως και σημαντικών διεθνών συλλογών, με την οποία η Κουζού συνεργάζεται ως βοηθός επιμέλειας. «Το γεγονός ότι φέτος η Αφροδίτη υποστηρίζει το πρότζεκτ είναι για εμένα πολύ σημαντικό, καθώς δουλεύοντας δίπλα της τα τελευταία τρία χρόνια, πέρα από τη γνώση και την εμπειρία που μου προσφέρει καθημερινά, αναγνωρίζει τη δουλειά μου και την υποστηρίζει έμπρακτα. Γενικά στόχος είναι το πρόγραμμα να υποστηρίζεται τόσο από ιδιωτικές πρωτοβουλίες, δημόσιους και ιδιωτικούς φορείς όσο και από ευρωπαϊκά προγράμματα. Στα προσεχή σχέδιά μας είναι η φετινή συμμετοχή στο τμήμα των ανεξάρτητων χώρων και μη κερδοσκοπικών οργανισμών στην Art Athina 2023, με την ατομική παρουσίαση των έργων της ζωγράφου Ιωάννας Λημνιού. Με αυτόν τον τρόπο, το πρόγραμμά μας αποκτά την ευκαιρία να παρουσιαστεί σε ευρύτερο κοινό. Καθώς είναι η δεύτερη χρονιά λειτουργίας μας, ακόμα πειραματιζόμαστε με τη μορφή του προγράμματος συνολικά, δηλαδή με ένα υβριδικό μοντέλο που στόχο έχει την υποστήριξη και προβολή καλλιτεχνών, την ένταξη της τοπικής κοινότητας στη δημιουργική διαδικασία, αλλά και να είναι ανοιχτό σε νέες συνεργασίες και ιδέες με άλλους φορείς».

«Caring/Carrying Landscapes» στο Δημοτικό Σχολείο Χώρας Κύθνου, 17-25/8.