Μετατροπή των συντάξεων σε «βοηθήματα» και των ασφαλιστικών εισφορών σε… «δεύτερη φορολόγηση» επιφύλασσε η κατ’ επίφασιν «ασφαλιστική μεταρρύθμιση» του υπουργού Εργασίας κ. Γ. Κατρούγκαλου, το νομοσχέδιο του οποίου συζητείται σήμερα στη Βουλή εν μέσω καθολικών απεργιακών κινητοποιήσεων και αντιδράσεων από το σύνολο των εργατικών και επαγγελματικών ομάδων της χώρας.
Με την «ασφαλιστική φοροκαταιγίδα» και την ταυτόχρονη…«κατάργηση» των συντάξεων άνω των 1.300 ευρώ το νομοσχέδιο της κυβέρνησης αφενός επιβαρύνει το σύνολο των ασφαλισμένων με εξωφρενικές εισφορές και αφετέρου καταργεί τη βασική και θεμελιώδη έννοια της ασφάλισης που είναι η ανταποδοτικότητα.
Αυτό γίνεται ορατό από τη σύγκριση των νέων συντάξεων που εισάγει το νομοσχέδιο. Οι νέες συντάξεις που θα δοθούν μετά την ισχύ του νέου καθεστώτος θα είναι μειωμένες κατά 30%, ενώ η ασφάλιση μετά τα 25 έτη και με αμοιβές πάνω από 1.300 ευρώ καθίσταται ασύμφορη.
Χαμένοι είναι όσοι έχουν ασφαλιστεί για πολλά χρόνια και έχουν καταβάλει μεγάλα ποσά σε εισφορές καθώς η ανώτατη σύνταξη που θα λάβουν δεν θα ξεπερνά τα 2.000 ευρώ μεικτά, ήτοι 1.800-1.820 ευρώ καθαρά. Την ίδια στιγμή οι ασφαλισμένοι που λαμβάνουν περισσότερες από μία συντάξειςδεν θα μπορούν να εισπράξουν ποσό υψηλότερο από το πλαφόν των 3.070 ευρώ.
Μείωση εισοδημάτων


Ταυτοχρόνως αυξάνονται οι ασφαλιστικές εισφορές περιορίζοντας περαιτέρω τα εισοδήματα των εργαζομένων από κοινού με την αύξηση της φορολογίας. Οι επιβαρύνσεις αφορούν τη συντριπτική πλειονότητα ασφαλισμένων και συνταξιούχων και αφορούν: μειώσεις των νέων συντάξεων κατά 30%. Περικοπές σε συνταξιούχους με άθροισμα κύριας και επικουρικής άνω των 1.300 ευρώ και καθιέρωση των υψηλών εισφορών (20%) για όλους. Μείωση των αναπηρικών ως και 40%. Μείωση των επικουρικών συντάξεων ως και 40% μέσω του επανυπολογισμού τους. Μειώσεις σε εφάπαξ ως 15% και μερίσματα κατά 32%. Σταδιακή κατάργηση του ΕΚΑΣ. Μείωση των δικαιούχων συντάξεων χηρείας με τη θέσπιση ηλικιακού ορίου.Μείωση κατά 60% θα υποστούν οι συντάξεις όσων εργάζονται.
Οι απώλειες


Η μείωση ως 30% στις νέες κύριες συντάξεις επέρχεται λόγω νέας μείωσης των ποσοστών αναπλήρωσης στο 40,7% στα 40 χρόνια ασφάλισης αντί του 45% που πρότεινε αρχικά η κυβέρνηση και του 60% που ίσχυε με τον νόμο Λοβέρδου – Κουτρουμάνη. Επίσης μείωση επέρχεται λόγω υπολογισμού των συντάξιμων αποδοχών σε όλον τον εργασιακό βίο αντί των πέντε καλύτερων από την τελευταία δεκαετία που ίσχυε στο ΙΚΑ ή του τελευταίου μισθού που ίσχυε στις ΔΕΚΟ και στις τράπεζες ή του μισθού του Οκτωβρίου του 2011 που ίσχυε για τους δημοσίους υπαλλήλους. Eιδικότερα προβλέπεται ότι οι συντάξεις όσων καταθέτουν αίτηση συνταξιοδότησης ως την ημερομηνία έναρξης του νόμου υπολογίζονται βάσει των διατάξεων που ίσχυαν ως τις 31.12.2014.
Η σύνταξη θα αποτελεί το άθροισμα της εθνικής σύνταξης και της αναλογικής που θα είναι συνάρτηση των ετών ασφάλισης και των συντάξιμων αποδοχών. Η εθνική σύνταξη που θα επιβαρύνει αποκλειστικά τον κρατικό προϋπολογισμό ορίζεται στα 384 ευρώ για 20 έτη ασφάλισης και άνω. Για τα 15 έτη ασφάλισης το ποσό μειώνεται κατά 10% και η μείωση θα κλιμακώνεται με 2% κατ’ έτος για το διάστημα από το 15ο ως το 19ο έτος ασφάλισης. Ακόμη στην περίπτωση απονομής μειωμένης σύνταξης η εθνική σύνταξη καταβάλλεται μειωμένη κατά 1/200 για κάθε μήνα που υπολείπεται ως το όριο της πλήρους συνταξιοδότησης.

Επικουρικές συντάξεις: Δημιουργείται ενιαίο επικουρικό ταμείο (ΕΤΕΑΕΠ) στο οποίο θα ενταχθούν και οι εφάπαξ παροχές. Προβλέπεται άμεση μείωση των καταβαλλόμενων επικουρικών συντάξεων εφόσον το άθροισμα κύριας και επικουρικής σύνταξης του δικαιούχου υπερβαίνει το ποσό των 1.300 ευρώ μεικτά και 1.170 ευρώ καθαρά. Το νομοσχέδιο αφήνει ανοιχτό το ενδεχόμενο το υπερβάλλον ποσό (που ξεπερνά τα 1.170 ευρώ) να μηδενιστεί σε περιπτώσεις συντάξεων με υψηλό ποσοστό αναπλήρωσης,με αποτέλεσμα αυτή η κατηγορία των συντάξεων να υποστεί μείωση ως και 40%. Σε περίπτωση ελλειμμάτων λειτουργεί αυτόματος μηχανισμός εξισορρόπησης και ενεργοποιείται η περικοπή συντάξεων.
Εισφορές: Το νομοσχέδιο για το Ασφαλιστικό φέρνει αυξήσεις εισφορών για ασφαλισμένους αλλά και συνταξιούχους και ορίζει ενιαία εισφορά για κύρια σύνταξη στο 20% επί των πάσης φύσεως αποδοχών για μισθωτούς (6,67% για εργαζομένους και 13,33% για εργοδότες) ή επί του εισοδήματος (καθαρό φορολογητέο του προηγούμενου οικονομικού έτους) για τους ελευθεροεπαγγελματίες. Ανώτατο όριο εισφοράς στο δεκαπλάσιο του κατώτατου μισθού (5.860 ευρώ).
Καταργείται το αγγελιόσημο στο ΕΤΑΠ ΜΜΕ και επιβάλλεται ισόποση εισφορά 20% για ελεύθερους επαγγελματίες και αυτοαπασχολουμένους. Εκπτώσεις στις εισφορές τα πρώτα πέντε χρόνια επαγγελματικής δραστηριότητας (14% τα πρώτα δύο έτη και 17% τα επόμενα τρία). Γιατροί, δικηγόροι, μηχανικοί έχουν τριετή μεταβατική περίοδο, με εκπτώσεις εισφορών ανάλογα με το εισόδημα. Οι αγρότες θα οδηγηθούν στο 20% σταδιακά ως το 2022. Για την υγειονομική περίθαλψη: εισφορά 7,1% σε μισθωτούς και 6,95% για ελεύθερους επαγγελματίες.
Εισφορές για τις επικουρικές: Αύξηση εισφορών 0,5% + 0,5% (εργοδότες – εργαζόμενοι) για το διάστημα 1.6.2016 ως 31.5.2019 και 0,25% + 0,25% για το διάστημα 1.6.2019 ως 31.5.2022. Πρόκειται για ελληνική πρόταση που τελεί υπό την τελική έγκριση των δανειστών.
Συντάξεις λόγω θανάτου (χηρείας): Αυστηροποίηση των προϋποθέσεων για τη χορήγηση συντάξεων στον επιζώντα σύζυγο ή στην επιζήσασα σύζυγο. Εφόσον είναι 55 ετών δίδεται η σύνταξη, αν είναι 52 δίδεται για τρία έτη και αναστέλλεται ως το 67ο έτος και αν είναι λιγότερο από 52 ετών δίδεται μόνο για τρία έτη. Οι συντάξεις χηρείας καταβάλλονται κανονικά ανο επιζών σύζυγος έχει ανήλικα ή ανάπηρα παιδιά ή παιδιά που σπουδάζουν ως 24 ετών ή είναι ανίκανος για την άσκηση βιοποριστικού επαγγέλματος κατά ποσοστό 67% και άνω. Για πρώτη φορά περιορίζεται και το ποσοστό της σύνταξης αν υπάρχει μεγάλη διαφορά ηλικίας μεταξύ των συζύγων.

ΕΚΑΣ: Καταργείται από 1.1.2020. Από 1.1.2016 και ως τις 31.12.2019 η δαπάνη θα βαίνει μειούμενη μέσω της αυστηροποίησης των εισοδηματικών κριτηρίων. Οπως αναφέρεται στο σχέδιο νόμου, κάθε χρόνο θα βγαίνει εκτός συστήματος παροχών ένα ποσοστό χαμηλοσυνταξιούχων μέσω της αναπροσαρμογής των εισοδηματικών κριτηρίων.
Εφάπαξ βοήθημα: Αλλάζει ο τρόπος υπολογισμού των εφάπαξ και επιφέρει μειώσεις ως 35% ανάλογα με το ύψος της εισφοράς που καταβάλλουν οι ασφαλισμένοι. Μειώσεις και στα μερίσματα των συνταξιούχων του Δημοσίου 34% κατά μέσον όρο, ενώ σε ορισμένες περιπτώσεις οι μειώσεις μπορεί να φθάσουν ως και 50%. Τα ταμεία πρόνοιας εντάσσονται στο Ενιαίο Επικουρικό Ταμείο, ενώ καταργείται το δικαίωμα χορήγησης προκαταβολής της εφάπαξ παροχής που ίσχυε σε πολλά Ταμεία.

Επανυπολογισμός κύριων συντάξεων: Οι υπάρχουσες συντάξεις επανυπολογίζονται με τον νέο τρόπο (εθνική – αναλογική σύνταξη) και σύμφωνα με τον συντάξιμο μισθό που υπολογίστηκε για τη χορηγηθείσα σύνταξη. Οι συντάξεις συνεχίζουν να καταβάλλονται στο ύψος που ίσχυε στις 31.12.2014. Η οποιαδήποτε διαφορά προκύψει συμψηφίζεται από 1.1.2019 με τις μελλοντικές αυξήσεις των συντάξεων ώσπου να εξαλειφθεί.
Η αναλογιστική μελέτη
Ψαλίδι 1,25 δισ. ευρώ ως το 2019 σε όλες τις συντάξεις
Περικοπές στη συνταξιοδιοτική δαπάνη για κύριες και επικουρικές συντάξεις, ύψους 1,25 δισ. ευρώ ή 0,66% του ΑΕΠ το έτος 2019, επέρχονται με τις αλλαγές του ασφαλιστικού νομοσχεδίου.
Οι περικοπές φθάνουν τα 724 εκατ. ευρώ (την περίοδο 2016 – 2019), μόνο στους φορείς κύριας ασφάλισης –ΙΚΑ, Δημόσιο, ΟΑΕΕ και ΟΓΑ (πλην επικουρικών, εφάπαξ, ΕΤΑΑ και ΕΤΑΠ) -, όπως προβλέπει η μελέτη της Εθνικής Αναλογιστικής Αρχής που παρουσιάστηκε στην κοινοβουλευτική επιτροπή κατά τη συζήτηση του ασφαλιστικού νομοσχεδίου.

Συγκεκριμένα, στο ΙΚΑ προβλέπεται εξοικονόμηση 263 εκατ. ευρώ ή 2,8% του ΑΕΠ, στο Δημόσιο η εξοικονόμηση ανέρχεται σε 283 εκατ. ευρώ ή 4%, στον ΟΑΕΕ προβλέπεται εξοικονόμηση 177 εκατ. ευρώ ή 4,7% ενώ οι δαπάνες για τις συντάξεις του ΟΓΑ αναμένεται να παραμείνουν ίδιες το 2019 (περίπου 3,33 δισ. ευρώ).

Η αναλογιστική μελέτη αναφέρει πως με τις αλλαγές που επέρχονται στο σύστημα, οι παροχές από 11,86% του ΑΕΠ το 2015 εκτιμάται ότι θα μειωθούν στο 9,21% του ΑΕΠ το 2060, ενώ εφόσον δεν γινόταν «η μεταρρύθμιση», οι παροχές θα έφθαναν στο 10,67% του ΑΕΠ.
Πέραν τούτου η οικονομική μελέτη που συνοδεύει το ασφαλιστικό νομοσχέδιο εκτιμά ότι η μείωση της συνολικής συνταξιοδοτικής δαπάνης (για τις συντάξεις όλων των ταμείων κύριας ασφάλισης, των επικουρικών ταμείων κ.λπ.) την περίοδο 2016-2019 θα ανέλθει στο 1,25 δισ. ευρώ ή 0,66% του ΑΕΠ.

Στις περικοπές δεν περιλαμβάνεται η εξοικονόμηση ύψους 900 εκατ. ευρώ που επέρχεται από τη σταδιακή κατάργηση του ΕΚΑΣ αλλά και από την αύξηση των εισφορών.

Σύμφωνα με την οικονομική μελέτη «οι επιπτώσεις της μεταρρύθμισης στο έλλειμμα των φορέων κύριας ασφάλισης το 2019 εκτιμάται ότι θα βελτιώσει το οικονομικό αποτέλεσμα των φορέων κύριας ασφάλισης κατά 1.000 εκατ. ευρώ περίπου, ή 0,53% του ΑΕΠ. Αυτό σημαίνει ότι η κρατική χρηματοδότηση που θα απαιτηθεί για τη χρηματοδότηση των κύριων συντάξεων θα είναι αντιστοίχως μειωμένη».
Στη μελέτη επισημαίνεται πως αν δεν ληφθούν μέτρα για την κάλυψη του ελλείμματος των ασφαλιστικών φορέων κύριας ασφάλισης θα απαιτείται ετησίως η απορρόφηση άνω του 35% των φορολογικών εσόδων, το οποίο, σύμφωνα με το βασικό σενάριο, το 2019 ανέρχεται περίπου στο 40%. Γίνεται φανερό πως η στήριξη των συντάξεων περιορίζει άλλες μορφές κοινωνικής πολιτικής, όπως η προστασία των ανέργων, η υποστήριξη οικογενειών με παιδιά, η φροντίδα των ηλικιωμένων, η υγεία, η εκπαίδευση κ.λπ.

Οι 15 ανατροπές του ασφαλιστικού
Πώς περιγράφει τις αλλαγές η Ενωση για την Υπεράσπιση της Εργασίας και του Κοινωνικού Κράτους
Τις 15 αλλαγές του ασφαλιστικού νομοσχεδίου, που οδηγούν στην πλήρη ανατροπή του υφιστάμενου συστήματος και κατ’ επέκταση στην ανατροπή της ζωής ασφαλισμένων και συνταξιούχων της χώρας, περιγράφει η Ενωση για την Υπεράσπιση της Εργασίας και του Κοινωνικού Κράτους (ΕΝΥΠΕΚΚ). Σύμφωνα με την ανάλυση της Ενωσης, με το νομοσχέδιο αλλάζουν άρδην τα εξής σημεία του Ασφαλιστικού:
1. Αυξάνει τον χρόνο θεμελίωσης δικαιώματος πλήρους σύνταξηςστα 20 έτη (ή 6.000 ημέρες ασφάλισης) από 15 έτη (ή 4.500 ημέρες ασφάλισης). Το νέο αυτό όριο, πάγιο αίτημα των δανειστών, είναι απαγορευτικό για τον μισό περίπου σήμερα ασφαλισμένο πληθυσμό της χώρας, με πρώτα θύματα τις γυναίκες και τους νέους, που, στα νέα δεδομένα της φτηνής και ευέλικτης αγοράς εργασίας που δημιουργεί συνθήκες ανεργίας, δύσκολα θα φτάνουν στη σύνταξη.
2. Χορηγεί την πλήρη εθνική σύνταξη των 384 ευρώ, μόνο με 40 χρόνια εργασίας στο 62οέτος ηλικίας ή με 20 χρόνια στο 67ο, αποκλείοντας έτσι τους μισούς ασφαλισμένους από την πλήρη εθνική σύνταξη.
3. Καθιερώνει «εθνική σύνταξη πολλών ταχυτήτων», αφού προβλέπει 20 περίπου διαφορετικά «είδη εθνικής σύνταξης»ανάλογα με το ύψος της. Ετσι, στο νέο ασφαλιστικό τοπίο θα έχουμε εθνική σύνταξη των 384 ευρώ και 346 ευρώ με 20 ή 15 έτη εργασίας, αντιστοίχως, στο 67ο, αλλά και εθνική των 192 ευρώ και των 153 ευρώ για τους αναπήρους με ποσοστό αναπηρίας πάνω και κάτω από 50%, αντιστοίχως.
4. Διατηρείκαιγια την εθνική σύνταξη την εξοντωτική ποινή («πέναλτι») ύψους 40%(30%+10%) για όσους αναγκάζονται ή αποφασίζουν να εξέλθουν με μειωμένη σύνταξη στο 62οέτος ηλικίας και θα λαμβάνουν εθνική σύνταξη ύψους (346 ευρώ – 40%, δηλαδή μείον 138,40) ήτοι τελικό ποσό 207,60 ευρώ.
5. Περιορίζει την προσωρινή σύνταξη ως το ύψος δύο εθνικών,δηλαδή στο ποσό των 768 ευρώ, με κλιμακώσεις προς τα κάτω.
6. Καταργεί τα κατώτατα όρια της σύνταξης, με συνέπεια να χορηγούνται εφεξής χιλιάδες συντάξεις των 200 – 300 ευρώ.
7. Αυστηροποιεί τις προϋποθέσεις χορήγησης των συντάξεων χηρείας και διαζευγμένων,με ρυθμίσεις που προσκρούουν στις συνταγματικές διατάξεις περί προστασίας της οικογένειας.
8. Αυστηροποιεί περαιτέρω τις προϋποθέσεις της σύνταξης από διαδοχική ασφάλιση.
9. Κηρύσσει διωγμό κατά των αναπήρων, αφού χορηγείαναπηρικές συντάξεις με τέσσερις (4) κλίμακες(384, 288, 192 και 153€) ανάλογα με το ποσοστό αναπηρίας, ωσάν να μην είναι κοινό χαρακτηριστικό τους η αδυναμία εργασίας.
10. Τιμωρεί εξοντωτικά την εργασία των συνταξιούχωνμε την πρωτοφανή παρακράτηση του 60% της σύνταξης.
11. Τριπλασιάζει τις εισφορές για επιτηδευματίες, επιστήμονες, αγρότες, σε συνθήκες κατάρρευσης της οικονομίας και των εισοδημάτων, κυρίως των νέων ασφαλισμένων.
12. Διατηρεί σε ισχύ τη μνημονιακή ρύθμιση (τρίτο Μνημόνιο) για «πάγωμα» των κατώτατων ορίων σύνταξηςως το 2021, αφού «Ως τις 31.12.2021 τα κατώτατα όρια σύνταξης λόγω γήρατος, αναπηρίας και θανάτου των οργανισμών κύριας ή επικουρικής ασφάλισης, όπως αυτά προβλέπονται από τις οικείες καταστατικές και γενικές διατάξεις, διατηρούνται στο ύψος που ισχύει την 31.7.2015».
13. Καταργεί το ΕΚΑΣ, ως τα τέλη του 2019, με συνέπεια από 1-1-2020 350.000 σημερινοί δικαιούχοι του ΕΚΑΣ να χάσουν το επίδομα.
14. Στερεί το ΕΚΑΣ από τους νέους δικαιούχους κατωτάτων συντάξεων που παράγονται μαζικά στο νέο αντικοινωνικό ασφαλιστικό τοπίο.
15. Καθιστά σχεδόν απαγορευτικό το επίδομα των ανασφάλιστων υπερηλίκων με τα νέα εισοδηματικά κριτήρια που καθιερώνει.

ΕΝΤΥΠΗ ΕΚΔΟΣΗ