Από το βράδυ της Παρασκευής και με την ψήφιση του σχετικού νομοσχεδίου που συζητείται στη Βουλή, αίρεται η απαγόρευση ίδρυσης μη κρατικών πανεπιστημίων στη χώρα μας.

Αίρεται, επί της ουσίας, ένας αναχρονισμός που κρατούσε τη χώρα δέσμια παλαιότερων ανησυχιών και προτεραιοτήτων, ασύμβατων πλέον με τις προκλήσεις και τις ανάγκες της σημερινής εποχής. Και που στο μεταξύ είχε προκαλέσει πλήθος στρεβλώσεων, μεταξύ των οποίων μια υπερβολική διαρροή φοιτητικών εγκεφάλων σε πανεπιστήμια του εξωτερικού που δεν διακρίνονται για τις περγαμηνές τους.

Ο νόμος θα κριθεί ασφαλώς ως προς τα συνταγματικά του εχέγγυα από το Συμβούλιο της Επικρατείας. Στο μεταξύ πάντως συνοδεύεται από τη θετική κρίση των κατά τεκμήριο τριών κορυφαίων συνταγματολόγων της χώρας, των Ευ. Βενιζέλου, Ν. Αλιβιζάτου και Ν.Μανιτάκη.

Απομένουν συνεπώς η κρίση και οι εξετάσεις επί του πεδίου. Δηλαδή, η δημιουργία μη κρατικών πανεπιστημίων με τους όρους και τις προϋποθέσεις που οφείλει να θέσει ο νόμος χωρίς εκπτώσεις και διευθετήσεις που θα παραβιάζουν το πνεύμα της μεταρρύθμισης.

Αλλά και με τις «γκρίζες ζώνες» που έχουν επισημανθεί και από αυτή εδώ τη θέση και προκαλούν πλήθος ερωτημάτων ως προς τις προθέσεις και τους σκοπούς του νομοθέτη. Δεν μπορεί να νοούνται ως «μη κρατικά πανεπιστήμια» κολέγια και πάσης φύσεως ΙΕΚ που φύτρωσαν τα τελευταία χρόνια στο άναρχο τοπίο της μεταλυκειακής εκπαίδευσης. Ούτε ο νόμος μπορεί να νοηθεί ως πύλη εισόδου στην ανώτατη εκπαίδευση για funds, στόχος των οποίων είναι εξ αντικειμένου το κέρδος. Μη κερδοσκοπικά ιδρύματα με… μεταπτυχιακό στην κερδοσκοπία δεν έχουν εφευρεθεί ακόμη.

Απομένει, κατά τα λοιπά, και ο εκσυγχρονισμός του γενικότερου πλαισίου της ανώτατης εκπαίδευσης, στο οποίο περιλαμβάνεται και το σύστημα εισαγωγής. Η θεσμοθέτηση μη κρατικών πανεπιστημίων εξάλλου δεν μπορεί παρά να οδηγήσει στην αναβάθμιση των δημόσιων ιδρυμάτων τουλάχιστον ως προς την αυτονομία τους, την ελευθερία τους να αναζητούν πόρους και να συνδέονται μέσω της έρευνας με την αγορά και βεβαίως να προσελκύουν τα «καλύτερα μυαλά».

Με γνώμονα αυτές τις αρχές, η χώρα μας οφείλει να επανατοποθετηθεί στο παγκοσμιοποιημένο σύστημα εκπαίδευσης. Χωρίς τις αγκυλώσεις του παρελθόντος και τα δεσμά της εσωστρέφειας. Αλλά με εκείνο το σύστημα κανόνων, τις ίσες ευκαιρίες και την εξωστρέφεια που δεν θα υποθηκεύσουν το μέλλον της.

Αυτό εντέλει είναι το στοίχημα και η πρόκληση.