Το χρηματιστηριακό λόμπι δεν διαφέρει από άλλες συντεχνιακές λογικές υπό την έννοια ότι συγκεκριμένοι οργανισμοί ελέγχουν σε μεγάλο βαθμό τον κύκλο ζωής των εισηγμένων εταιρειών.
Επενδυτικές τράπεζες και χρηματιστήρια ρυθμίζουν τη ροή των συναλλαγών ως διαμεσολαβητές, διαχειριστές κεφαλαίων επηρεάζουν τις τιμές μετοχών με το ειδικό τους βάρος, εξειδικευμένοι οργανισμοί και πρακτορεία ελέγχουν τη ροή των πληροφοριών, ενώ τα hedge funds με τη δυνατότητά τους για αυξημένο ρίσκο δρουν ως το λιπαντικό του συστήματος.
Οι παραπάνω συνιστώσες σε συνδυασμό με κάποιους εύπορους επενδυτές αποτελούν τα λεγόμενα «έξυπνα» κεφάλαια που εκτελούν συναλλαγές έχοντας πληρέστερη πληροφόρηση και καλύτερους πόρους εξασφαλίζοντας έτσι την κερδοφορία τους. Στην αντίπερα όχθη βρίσκονταν ανέκαθεν αρχάριοι μικροεπενδυτές οι οποίοι καταλήγουν συχνά να χάνουν χρήματα λόγω απειρίας και πανικού μπροστά στις απρόβλεπτες κινήσεις της αγοράς. Ακόμα και αν δεν συμμετέχουν στην αγορά ενεργά, πολλοί πελάτες πληρώνουν συχνά υπέρογκες προμήθειες για παροχή υπηρεσιών που σε μεγάλο βαθμό εξυπηρετούν περισσότερο την κερδοφορία του συστήματος.
Η εκτεταμένη χρήση ωστόσο των μέσων κοινωνικής δικτύωσης προκάλεσε μια επανάσταση στον τρόπο διάδοσης της πληροφορίας. Millennials άρχισαν να αγοράζουν τις πιο δημοφιλείς τεχνολογικές εταιρείες μέσα από εφαρμογές των κινητών τους. Μέχρι σήμερα η μετοχή της Tesla του Ελον Μασκ ταπεινώνει τις παραδοσιακές αναλύσεις της Γουόλ Στριτ προκαλώντας μόνο για το 2020 απώλειες 38 δισ. δολαρίων σύμφωνα με το Bloomberg για όσους προσέβλεπαν σε μια κατάρρευση. Η διάδοση φημών και η ανεξάρτητη ανταλλαγή απόψεων στο Twitter, στο Reddit και άλλες πλατφόρμες μπορεί πλέον να μετακινούν τιμές μετοχών σε βαθμό απρόβλεπτο ακόμα και για τα ακριβέστερα μοντέλα.
Οι εξελίξεις πήραν σοβαρή τροπή όταν οι ερασιτέχνες επενδυτές άρχισαν να αγοράζουν μαζικά παράγωγα μεταβάλλοντας την ισορροπία της αγοράς. Τους τελευταίους μήνες η αύξηση στον όγκο συναλλαγών σύμφωνα με το χρηματιστήριο CBOΕ υπερβαίνει το 300% σε συγκεκριμένες κατηγορίες παραγώγων, με τη μερίδα του λέοντος να προέρχεται από πολύ μικρές συναλλαγές. Δεν είναι μόνον ο όγκος των συναλλαγών, αλλά κυρίως η αυξημένη εξειδίκευση των κινήσεων μέσω χρήσης τέτοιων πολύπλοκων προϊόντων που προκαλεί θαυμασμό σε σχέση με περιόδους του παρελθόντος όπως η ιντερνετική φούσκα του 2001.
Η ρητορική της Γουόλ Στριτ τονίζει ότι η αυξημένη συμμετοχή μικροεπενδυτών συνδέεται με περιόδους ευφορίας στις αγορές οι οποίες αποτελούν προάγγελο επερχόμενης κρίσης. Φαινόμενα ωστόσο όπως η ταπείνωση σημαντικών hedge funds στο επεισόδιο με τη μετοχή της Gamestοp, η άνοδος των κρυπτονομισμάτων και η χρήση νέων τεχνολογικών εφαρμογών για τη διεκπεραίωση ενεργειών που παραδοσιακά εκτελούνταν από το τραπεζικό σύστημα δίνουν τον τόνο μιας νέας εποχής όπου οι νέοι κυρίως διεκδικούν τoν «εκδημοκρατισμό» ενός εν πολλοίς νεποτιστικού χρηματοοικονομικού συστήματος.
Μια τέτοια εξέλιξη, αν επιτευχθεί αρμονικά, θα αποτελέσει ένα σημαντικό βήμα για μια ενδογενή αναδιανομή πλούτου εντός του καπιταλιστικού πλαισίου τονίζοντας τις αρετές μιας πραγματικά φιλελεύθερης οικονομίας.
Ο κ. Φάνης Βαρτζόπουλος είναι χρηματοοικονομικός αναλυτής στο Λονδίνο.
