Mεγάλο αφιέρωμα στην Ταινιοθήκη της Ελλάδος διοργανώνει από την Παρασκευή 8 Μαρτίου ως την Παρασκευή 29 του μηνός η Ταινιοθήκη της Πορτογαλίας. Δεκαπέντε ταινίες από διάφορες περιόδους του ελληνικού κινηματογράφου που καλύπτουν την περίοδο 1924-2014 θα παιχτούν κατά τη διάρκεια του αφιερώματος στη Λισαβόνα, όλες από τη συλλογή της Ταινιοθήκης της Ελλάδος.
Αναλυτικότερα, από την εποχή του βωβού κινηματογράφου επιλέχθηκαν οι «Περιπέτειες του Βιλλάρ» (1924) του Ζόζεφ Χεπ και το βουκολικό δράμα «Αστέρω» (1929) του Δημήτρη Γαζιάδη, που διασώζουν πολύτιμες εικόνες της Αθήνας και της ελληνικής επαρχίας. Θα παιχθεί επίσης η «Koινωνική σαπίλα» (1932) του Στέλιου Τατασόπουλου, που αποκαταστάθηκε πρόσφατα και αποτελεί την πρώτη ταινία μυθοπλασίας που ασχολήθηκε με τη δεινή κατάσταση των άνεργων και φτωχών εργατικών πληθυσμών των ελληνικών αστικών κέντρων (οι βωβές ταινίες θα προβληθούν με μουσική επένδυση των Μηνά Ι. Αλεξιάδη – «Οι περιπέτειες του Βιλλάρ», Φίλιππου Τσαλαχούρη – «Αστέρω» και Κωνσταντίνου Βήτα – «Κοινωνική σαπίλα»).
«Η ιστορία των αρχείων και των ταινιοθηκών είναι μια ιστορία αντίστασης» σημειώνουν οι διοργανωτές στο εισαγωγικό κείμενο της εκδήλωσης. «Ετσι και η ιστορία της Ταινιοθήκης της Ελλάδος, που ιδρύθηκε τη δεκαετία του 1950 χάρη στην επιμονή της Αγλαΐας Μητροπούλου, είναι μια ιστορία αντίστασης σε εποχές πολιτικής και οικονομικής αστάθειας, και ταυτόχρονα υπεράσπισης, σε πείσμα της κρίσης, της πολιτιστικής κληρονομιάς μιας ολόκληρης χώρας».
Το πρόγραμμα περιλαμβάνει επίσης μερικές από τις πλέον εμβληματικές ταινίες της ιστορίας του ομιλούντος ελληνικού κινηματογράφου: τον «Δράκο» (1956) του Νίκου Κούνδουρου με τον αξέχαστο Ντίνο Ηλιόπουλο, την υποψήφια για το Οσκαρ καλύτερης ξενόγλωσσης ταινίας «Ηλέκτρα» (1962) του Μιχάλη Κακογιάννη, μεταφορά της ομώνυμης τραγωδίας του Ευριπίδη, και το «Μπλόκο» (1965) στο οποίο ο Αδωνις Κύρου ζωντανεύει το μπλόκο της Κοκκινιάς επί γερμανικής Κατοχής.
Στο πρόγραμμα θα βρούμε επίσης το «Μέχρι το πλοίο» (1966) του Αλέξη Δαμιανού (τρεις φάσεις από τη ζωή ενός βουνίσιου, που κατεβαίνει στην πεδιάδα, στον Πειραιά, και φεύγει μετανάστης στην Αυστραλία) και δύο ταινίες που σφράγισαν τον νέο ελληνικό κινηματογράφο ανασύροντας επώδυνες μνήμες του Εμφυλίου: «Xάππυ Νταίη» (1976) του Παντελή Βούλγαρη και «Κυνηγοί» (1977) του Θόδωρου Αγγελόπουλου (να θυμίσουμε εδώ ότι η Ταινιοθήκη της Πορτογαλίας είχε κάνει αφιέρωμα στον Θόδωρο Αγγελόπουλο τον Μάρτιο του 2012, λίγο μετά τον θάνατό του). Από τη δεκαετία του 1970 επιλέχθηκε η «Μπέττυ» (1979) του Δημήτρη Σταύρακα, ένα πορτρέτο της γνωστής αθηναίας τρανσέξουαλ, ενώ το πρόγραμμα περιλαμβάνει επίσης δύο νεότερες ταινίες: τα «Ημερολόγια Αμνησίας» (2012) της Στέλλας Θεοδωράκη, μια καταγραφή ενός προσωπικού ημερολογίου που συνδέει τα χρόνια της νεανικής αμεριμνησίας της σκηνοθέτριας σε Παρίσι και Αυστραλία με το παρόν μιας Ελλάδας σε κρίση, και την «Κόρη» (2012) του Θάνου Αναστόπουλου, μια σκληρή ιστορία ενηλικίωσης με φόντο τα χρόνια της πρόσφατης οικονομικής κρίσης στη χώρα μας.
Καλές οι δύο τελευταίες επιλογές, χωρίς όμως να είναι αυτό που θα έλεγε κανείς «αντιπροσωπευτικό δείγμα του σύγχρονου ελληνικού κινηματογράφου», τομέας στον οποίο τον πρώτο λόγο έχουν σκηνοθέτες όπως ο Γιώργος Λάνθιμος, η Αθηνά Ραχήλ Τσαγγάρη, ο Φίλιππος Τσίτος, ο Γιώργος Ζώης, ο Σύλλας Τζουμέρκας και ο Γιάννης Οικονομίδης.
Τέλος, θα παιχτεί το μικρού μήκους ντοκιμαντέρ της Εύας Στεφανή «Αθήναι» (1995) που καταγράφει τη ζωή στον σταθμό Λαρίσης την άνοιξη του 1995, το μη αφηγηματικό ντοκιμαντέρ «The Red Bank» (2013) της Βουβούλας Σκούρα, που βασίστηκε στα τετράδια των Ελληνικών του Τζέιμς Τζόις, και η μικρού μήκους ταινία «Washingtonia» (2014) της Κωνσταντίνας Κοτζαμάνη.
Με το αφιέρωμα στην Πορτογαλία συνεχίζεται η συνεργασία της Ταινιοθήκης της Ελλάδος με σημαντικά ευρωπαϊκά και άλλα αρχεία, όπως η Ταινιοθήκη της Μπολόνια, η Γαλλική Ταινιοθήκη, το DFF στην Φρανκφούρτη, η Ταινιοθήκη της Βουλγαρίας, και το αρχείο του Πανεπιστημίου του Χάρβαρντ, με τα οποία προγραμματίζονται ανάλογες εκδηλώσεις. Για το παρόν και το μέλλον της Ταινιοθήκης της Ελλάδος θα μιλήσει στην Πορτογαλία η πρόεδρος του ΔΣ της και καθηγήτρια (ΕΚΠΑ) Μαρία Κομνηνού.
