Δυστυχώς οι υποσχέσεις για νομοθετικές πρωτοβουλίες ριζικής αντιμετώπισης του προβλήματος Οδικής Ασφάλειας στη Χώρα μας, όπως φαίνεται από τις περιεχόμενες σχετικές διατάξεις του ν/σ με τίτλο «Ρυθμίσεις θεμάτων Μεταφορών & άλλες διατάξεις» του Υπουργείου Υποδομών, Μεταφορών, που συζητείται αυτές τις ημέρες στην αρμόδια Επιτροπή της Βουλής, θα παραμείνουν υποσχέσεις.
Οι προτεινόμενες διατάξεις για την Οδική Ασφάλεια είναι αποσπασματικές, κάποιες από αυτές αντίκεινται στο κοινοτικό δίκαιο, είναι αναιτιολόγητες νομικά αόριστες, γραφειοκρατικές, διαπνεόμενες από πνεύμα εντυπωσιασμού.
Τέτοιες προτάσεις διατάξεων, είναι αδύνατο να αποτελούν εισηγήσεις των αρμοδίων Υπηρεσιών, που διαθέτουν ικανότατα και έμπειρα στελέχη, ενώ φαίνεται να αγνοούν και τις προτάσεις που έχουν γίνει κατά καιρούς από τις αρμόδιες Υπηρεσίες του Υπουργείου Προστασίας του Πολίτη σχετικά με το κυρωτικό πλαίσιο του ΚΟΚ.
Χαρακτηριστικά παραδείγματα των ατελειών και προβλημάτων που δημιουργούνται από τις προτεινόμενες διατάξεις, είναι:
– Ενώ αν και αποσπασματικά, σωστά τροποποιεί, συμπληρώνει τα άρθρα του ΚΟΚ αναφορικά με την κυκλοφορία των ποδηλάτων και την οριζόντια σήμανση, διατάξεις που είχαν ετοιμασθεί από τη Νομοπαρασκευαστική Επιτροπή αναθεώρησης του ΚΟΚ που λειτουργούσε μέχρι το 2014, δεν εισάγει κυρώσεις για παραβίασή τους.
– Δίνει τη δυνατότητα θέσπισης εισοδηματικών και περιουσιακών κριτηρίων για το ύψος των προστίμων, μέτρο ανούσιο και άδικο μιας και σε μία καθημαγμένη οικονομικά κοινωνία, που η συντριπτική πλειοψηφία των πολιτών της απλά επιβιώνει, το μικρό ποσοστό του πληθυσμού που είναι οικονομικά εύρωστο, δεν προβληματίζεται από το προβλεπόμενο επαυξημένο πρόστιμο.
– Προβλέπει μείωση 40% των προστίμων για ορισμένες παραβάσεις, μέτρο που σε συνδυασμό με την κατάργηση της διάταξης που προβλέπει τη μείωση των προστίμων στο 50% εάν πληρωθούν εντός 10 ημερών από τη βεβαίωσή τους, τελικά αντί μείωσης των προστίμων, έχουμε αύξηση κατά 10%. Για τον ίδιο λόγο σε μια σειρά σοβαρών παραβάσεων για τις οποίες δεν προβλέπεται η μείωση των υφιστάμενων προστίμων κατά 40%, απαλείφεται και η δυνατότητα πληρωμής του μισού προστίμου εφόσον η πληρωμή γινόταν εντός 10 ημερών.
– Αυξάνει το χρόνο αφαίρεσης Άδειας Οδήγησης και Άδειας Κυκλοφορίας σε μια σειρά παραβάσεων από τις 10 ή 20 ημέρες που προβλέπει ο ισχύων ΚΟΚ, σε 60 ημέρες, χωρία να λαμβάνει υπόψη τις επισημάνσεις των αρμοδίων Υπηρεσιών της Τροχαίας, ενώ παράλληλα εισάγει την υποχρέωση ηλεκτρονικής καταγραφής της αφαιρούμενης Άδειας από τις οικείες Υπηρεσίες Μεταφορών των Π. Ε.
– Προβλέπει παράβαση στην περίπτωση προσπεράσματος από βαρέα οχήματα με φράση αόριστη και δύσκολα αντικειμενικά διαπιστούμενη όπως «αιφνιδιάζουν τους κινούμενους σ’ αυτήν».
– Προβλέπει απαγόρευση δημόσιας κυκλοφορίας για ελαφρές και βαριές τετράκυκλες μοτοσυκλέτες με κυλινδρισμό μέχρι 125 κυβικά εκατοστά, εκτός και αν οι οδηγοί τους διαθέτουν ειδική εκπαίδευση και εξέταση που θα εισαχθεί μελλοντικά από το Υπουργείο Υποδομών, Μεταφορών. Μέτρο που είναι αντίθετο με την κοινοτική νομοθεσία ενώ εισάγει και τεχνικό κριτήριο το μέγιστο κυλινδρισμό που δεν υφίσταται στην κοινοτική νομοθεσία, που προβλέπει:
Οι ελαφρές τετράκυκλες μοτοσυκλέτες, οδηγούνται με άδεια οδήγησης κατηγορίας μοτοποδηλάτου ΑΜ και οι βαριές τετράκυκλες μοτοσυκλέτες οδηγούνται με άδεια κατηγορίας Β1, επιτρέπει δε σε μια Χώρα εφόσον δεν διαθέτει την προηγούμενη κατηγορία, την οδήγησή τους με κατηγορία Β.
– Προβλέπει διαδικασία επανεξέτασης προσόντων και συμπεριφοράς για ανανέωση Άδειας Οδήγησης από την ηλικία των 74 ετών ανά 3 έτη και ανά 2 έτη από την ηλικία των 80 ετών, μέτρο ακραίο, δημιουργίας εντυπώσεων, που δε δικαιολογείται από στατιστικά στοιχεία και αντίκειται στην κοινοτική νομοθεσία που προβλέπει μόνο τη δυνατότητα σε ένα Κράτος μέλος, επανεκπαίδευσης από την ηλικία των 50 ετών.
– Θέτει γενικά διατάξεις, χωρίς να αναφέρεται σ’ αυτές ποιές διατάξεις του ισχύοντος ΚΟΚ τροποποιούν, συμπληρώνουν ή καταργούν, ενώ αντίστοιχη αναφορά δε γίνεται όπως θα έπρεπε, ούτε στον πίνακα «Τροποποιούμενες ή καταργούμενες διατάξεις» που συνοδεύει το ν/σ.
– Προβλέπει με φωτογραφική διάταξη, αποζημίωση για τον Πρόεδρο του Εθνικού Συμβουλίου Οδικής Ασφάλειας (ΕΣΟΑ), που δε δικαιολογείται από τη δομή, τη στελέχωση και το σκεπτικό ίδρυσης, ενός τέτοιου επιστημονικού συμβουλευτικού οργάνου της Πολιτείας.
Η προχειρότητα της νομοθετικής πρωτοβουλίας, καταδεικνύει για άλλη μια φορά την έλλειψη πολιτικής οδικής ασφάλειας, την αδυναμία να ακολουθήσουμε, υλοποιήσουμε τα στρατηγικά σχέδια που έχουν συνταχθεί για το σκοπό αυτό, την απαξίωση Οργάνων όπως το ΕΣΟΑ (ιδρύθηκε το 2010 και δε λειτουργεί από το 2012) και των προτάσεων αρμόδιων Φορέων (Σύλλογος Ελλήνων Συγκοινωνιολόγων) και Υπηρεσιών, καταδεικνύει γενικότερα κυβερνητική ασυνέχεια είτε μεταξύ πολιτικών της ίδιας Κυβέρνησης ή της διάδοχης Κυβέρνησης, παρότι η αντιμετώπιση του προβλήματος Οδικής Ασφάλειας, δεν είναι ζήτημα πολιτικής ιδεολογίας.
Αντί λοιπόν ευκαιριακών ρυθμίσεων εντυπωσιασμού στον ΚΟΚ, το αρμόδιο Υπουργείο θα πρέπει άμεσα να επαναλειτουργήσει το ΕΣΟΑ, για να μπορέσει να διαμορφώσει με επιστημονικό τρόπο μια πολιτική Οδικής Ασφάλειας, με μακρόχρονο προγραμματισμό.
Άμεσα όμως χωρίς άλλη καθυστέρηση, θα πρέπει να προχωρήσει σε δυο δράσεις:
– Στη νομοθέτηση ενός ποιοτικού και αντικειμενικού συστήματος εκπαίδευσης και εξέτασης υποψηφίων οδηγών, υλοποιώντας τις προτάσεις της αρμόδιας Υπηρεσίας, που αραχνιάζουν στα συρτάρια της για μεν τις εξετάσεις από το 2012 για δε την εκπαίδευση από τα τέλη του 2014.
– Να επαναλειτουργήσει τη Νομοπαρασκευαστική Επιτροπή αναθεώρησης του ΚΟΚ, που έχει την επιστημονική πληρότητα την εμπειρία τη γνώση και την αποδεδειγμένη ικανότητα, την αναγκαία ανεξαρτησία, για να επεξεργασθεί, εισηγηθεί τεκμηριωμένα, να προτείνει έναν πλήρως αναθεωρημένο ΚΟΚ, που χρήζει σημαντικών αλλαγών στο σύνολό του και όχι μόνο το κυρωτικό του πλαίσιο, όπως έχει αποδειχθεί από τη λειτουργία της μέχρι το 2014 (οπότε έπαψε να λειτουργεί) έχοντας ολοκληρώσει την επεξεργασία του μεγαλύτερου μέρους του που αφορά τη Σήμανση, Διαγράμμιση, Σηματοδότηση, Κανόνες Οδικής Συμπεριφοράς.
– Να ολοκληρώσει το νομοθετικό πλαίσιο που αφορά την εκπόνηση μελετών Συστημάτων Βιώσιμης Αστικής Κινητικότητας (ΣΒΑΚ), μελέτες που χρηματοδοτούνται από το Πράσινο Ταμείο της ΕΕ και είναι καθοριστικές για την ποιότητα ζωής στις πόλεις και την προαγωγή της Οδικής Ασφάλειας στον αστικό χώρο, νομοθετικό πλαίσιο που έπρεπε να είναι έτοιμο από το 2015.
Γενικά η μέχρι σήμερα εμπειρία έχει δείξει ότι το Υπουργείο Υποδομών, Μεταφορών αντιμετωπίζει όλα τα θέματα με μια μακαριότητα, με χαρακτηριστικά παραδείγματα πέραν των προαναφερόμενων, τη διετή καθυστέρηση στην εισαγωγή στην εθνική νομοθεσία του κοινοτικού δικαίου που αφορά το κυρωτικό πλαίσιο για τις εγκρίσεις τύπου οχημάτων (που αντιμετωπίζει παραβάσεις όπως το dieselgate), ρύθμιση που ήταν έτοιμη από τα τέλη του 2015 και για την καθυστέρηση εισαγωγής της δεχθήκαμε προειδοποιητική επιστολή από την ΕΕ, τη μη εφαρμογή για 3 χρόνια του κυρωτικού πλαισίου για τα οχήματα που δεν έχουν ελεγχθεί από ΚΤΕΟ, με αποτέλεσμα να είναι αναγκαία η επαναρύθμιση του ζητήματος με το υπό κρίση ν/σ.
Είναι απορίας άξιον λοιπόν με τη μακαριότητα αυτή, που εμφανίζει το αρμόδιο Υπουργείο, εάν και πότε θα υλοποιηθεί ο τεράστιος αριθμός υπουργικών αποφάσεων που προβλέπουν οι διατάξεις του ν/σ, εφόσον νομοθετηθούν.
Παρά τα διαπιστωμένα προβλήματα, θα πρέπει επισημάνουμε τη σημαντική συμβολή του Υπουργείου Παιδείας στην Οδική Ασφάλεια, που στα τέλη του 2017 εισήγαγε το μάθημα Οδικής Ασφάλειας σε όλες τις τάξεις του Δημοτικού, με εκπαιδευτικό περιεχόμενο το έργο που υλοποίησε η Γενική Διεύθυνση Οδικής Ασφάλειας του Υπουργείου Υποδομών, Μεταφορών το e-drive academy.
Ο Γιάννης Λαζαρίδης είναι τέως προϊστάμενος Γενικής Διεύθυνσης Οδικής Ασφάλειας Υπουργείου Υποδομών, Μεταφορών