Ο Οδυσσέας
σταματά τους νέους
τους ζητάει ψιλά
τα μαζεύει για ένα εισιτήριο
προς την Ιθάκη.
Μίλος Καμίλ Μαναστέρσκι, «Ο χαμένος»

Με ποιο ιδεώδες και με ποια δι-αγωγή ζωής συνδέεται το εκπαιδευτικό μας σύστημα; Ιδεώδες της σοφίας, του ηρωισμού, του ανθρωπισμού, της ευνομούμενης πολιτείας;
Κατά τη γνώμη μου με κανένα, ή έστω με το «όραμα» [διάβαζε, με τις εμμονές] του εκάστοτε υπουργού Παιδείας, ο οποίος νομοθετεί συνεχώς «περί οργάνων και ποσοστώσεων», επειδή αγνοεί ή φοβάται τον πεπαιδευμένο πολίτη.
Η Παιδεία, κι όχι οι εκπαιδευτικοί νόμοι, δεν προσφέρει εύκολες ή άμεσες λύσεις, αλλά δεν μπορεί κανείς να την προσεγγίσει χωρίς αίσθηση αρετής, δημοκρατίας και ελευθερίας.
Από την άλλη, η εκπαίδευση παρουσιάζεται ως «Νέα Δύση», με την έννοια ότι καλλιεργούνται μύθοι κοινωνικής ισότητας, φυσικής ανωτερότητας ή και κληρονομικής ευφυΐας, ενώ όλοι γνωρίζουν ότι το εκπαιδευτικό σύστημα αναθέτει ρόλους μέσα από ορατές κι αόρατες διαδικασίες, επιβραβεύοντας τους ήδη προνομιούχους ή αποπέμποντας τους ήδη αποκλεισμένους.
Η αντισταθμιστική εκπαίδευση δεν στηρίζεται σε ευκαιριακά μοντέλα νομοθέτησης διατάξεων που ψηφίζονται για να μην εφαρμοστούν και που στρεβλώνουν τις έννοιες της άμιλλας και της αξιοσύνης, αλλά σε μια ευρύτερη κοινωνική και πολιτιστική συναίνεση, σ’ ένα –ανύπαρκτο στη χώρα μας –«άρωμα παιδείας».
Εχουμε ήδη φτάσει σε αυτό που είχε προβλέψει ο Jean-Claude Passeron το 1979: «Αυτοί που ως πρόσφατα δήλωναν ότι ο εκδημοκρατισμός της Παιδείας θα γινόταν πραγματικότητα όταν ο περιβολάρης θα μπορούσε να διαβάζει Πλάτωνα από το πρωτότυπο θρηνούν σήμερα καθώς κινδυνεύει να βρεθεί κάποιος περιβολάρης έχοντας δίπλωμα κλασικής φιλολογίας».
Κι όμως οι διάφοροι ανευθυνοϋπεύθυνοι συνεχίζουν να πιστεύουν ότι η εκπαίδευση είναι εξουσία «κουκιών», μέσω μιας «στρατευμένης» [σε τι ακριβώς;] νεολαίας, και όχι πάθος γνώσης του σήμερα και πρόγνωσης που αφορά στον μέλλοντα χρόνο.
Πρέπει να το κατανοήσουμε άπαντες.
Η κοινωνία επιχειρεί, μέσω της Παιδείας, να ξαναδιαβάσει το μεγάλο βιβλίο της ανθρώπινης μοίρας, να κατανοήσει τα παγκόσμια προβλήματα, να δώσει νόημα στη ζωή και περιεχόμενο στην ελευθερία. Δεν ενδιαφέρεται για τους μικροσυσχετισμούς δυνάμεων μέσα στα εκπαιδευτικά ιδρύματα ούτε για το βόλεμα των «ημετέρων διδασκόντων» [sic].
Η Αριστερά δεν πρέπει να ξεχνάει ποτέ και κάτω από οποιεσδήποτε συνθήκες ότι η απελευθέρωση του ανθρώπου από την καταπίεση περνάει μέσα από τη χειραφετική μόρφωση και όχι μέσα από την καθοδηγούμενη προπαγάνδα.
Οσο κι αν η αμφισβήτηση των πεπαιδευμένων ταράζει τους αριστερά κυβερνώντες [;] είναι οπωσδήποτε προτιμότερη από την εμπάθεια των ημιμαθών και την απάθεια των απαίδευτων.
ΥΓ.: Το σχολείο δεν παρέχει απλώς πληροφορίες [σε αυτό το πεδίο το Google είναι καλύτερο]. Δίνει γνώσεις και κυρίως διδάσκει τους κανόνες ειρηνικής συνύπαρξης μέσα σ’ ένα δημοκρατικό πλαίσιο ισοελευθερίας και δικαιωμάτων. Γι’ αυτό πρέπει όλοι να στηρίξουμε τους πραγματικούς δασκάλους [κι όχι τους κομισάριους και τους λουφαδόρους].
*Ο κ. Γιάννης Πανούσης είναι καθηγητής Εγκληματολογίας στο Πανεπιστήμιο Αθηνών, πρώην υπουργός.

ΕΝΤΥΠΗ ΕΚΔΟΣΗ