Η υποτίμηση της στερλίνας, η μείωση των ξένων επενδύσεων, η απαξίωση του λονδρέζικου Σίτι ως παγκόσμιου χρηματοπιστωτικού κέντρου, η πορεία της οικονομίας, η διαχείριση των μεταναστευτικών ροών, η αναζήτηση μιας νέας ταυτότητας για τη Βρετανία στο εσωτερικό ενός ολοένα και περισσότερο παγκοσμιοποιημένου κόσμου, η απόλυτη απροθυμία πολλών Βρετανών να απολέσουν την ευρωπαϊκή ιθαγένεια: είναι αυτά τα κυριότερα από τα πολλά και ιδιαίτερα πολύπλοκα ζητήματα που καλείται να αντιμετωπίσει η Τερέζα Μέι ώστε να πετύχει τον στόχο που η ίδια έθεσε αμέσως μετά την ανάληψη των καθηκόντων της –να μετατρέψει σε «επιτυχία» για τη Βρετανία την αποχώρηση της χώρας από την Ευρωπαϊκή Ενωση. Κατά πόσο όμως είναι εφικτό αυτό;
Επειτα από την αλλαγή φρουράς στην Ντάουνινγκ Στριτ και τη σύνθεση του νέου υπουργικού συμβουλίου, η νέα πρωθυπουργός της Βρετανίας μετέβη στην ηπειρωτική Ευρώπη, όπου συναντήθηκε με την άλλη ισχυρή γυναίκα της ευρωπαϊκής πολιτικής, την καγκελάριο Ανγκελα Μέρκελ, ενώ την επομένη βρέθηκε στο Ελιζέ, προσκεκλημένη του χειμαζόμενου Φρανσουά Ολάντ. Κι ενώ η κυρία Μέρκελ έκλεισε το μάτι στη βρετανή ομόλογό της αφήνοντας να εννοηθεί ότι δεν υπάρχει ιδιαίτερος λόγος για βιασύνες, ο γάλλος πρόεδρος εμφανίστηκε περισσότερο απαιτητικός ζητώντας εξηγήσεις για όποια ενδεχόμενη καθυστέρηση όσον αφορά την έναρξη των διαδικασιών για την ολοκλήρωση του Brexit.
Αλλο ο στόχος, άλλο οι προϋποθέσεις
Το δημοψήφισμα του Ιουνίου καθόρισε τον τελικό στόχο αλλά όχι τις προϋποθέσεις και τους όρους. Αυτό καλείται να το κάνει, σε συνεργασία με τους ευρωπαίους εταίρους της, η Συντηρητική πρωθυπουργός, αναλαμβάνοντας έτσι να φέρει εις πέρας μια εξαιρετικά δύσκολη αποστολή, ήτοι να καθορίσει στην πράξη τι σημαίνει το Brexit και, στη συνέχεια, να πείσει όχι μόνο τα μέλη του κόμματός της αλλά και μια διχασμένη Βρετανία να το αποδεχθεί.
Μία από τις κύριες επιδιώξεις της Βρετανίας είναι να διατηρήσει την απρόσκοπτη πρόσβασή της στην Ενιαία Αγορά. Για να συμβεί όμως αυτό, η κυρία Μέι θα πρέπει να σεβαστεί την αρχή της ελεύθερης μετακίνησης προσώπων, ενδεχόμενο το οποίο θα δυσκολέψει σημαντικά την όποια απόπειρα για δραστική μείωση των μεταναστευτικών ροών, κύριο αίτημα όλων όσοι τάχθηκαν υπέρ του Brexit. Αλλά πέρα από την οικονομία, υπάρχουν επίσης το ενδεχόμενο διεξαγωγής δημοψηφίσματος στη Σκωτία για την παραμονή της στην ΕΕ, η κοινή αμυντική πολιτική, η διπλωματία, η αντιμετώπιση της τρομοκρατίας, η προστασία του περιβάλλοντος, η επιθυμία πολλών Βρετανών να διαμένουν και να εργάζονται σε χώρες της ΕΕ κ.ά.
«Μάταιη προσπάθεια τετραγωνισμού του κύκλου»
Πόσες είναι άρα οι πιθανότητες επιτυχίας για την Τερέζα Μέι; Σύμφωνα με τον Σωτήριο Ζαρταλούδη, λέκτορα στο Τμήμα Πολιτικών Επιστημών και Διεθνών Σπουδών του Πανεπιστημίου του Μπέρμιγχαμ, μηδενικές.
«Η απόπειρα επίτευξης του στόχου για ένα επιτυχημένο Brexit, τόσο για την Ευρωπαϊκή Ενωση όσο και για τη Βρετανία, αποτελεί μια μάταιη προσπάθεια τετραγωνισμού του κύκλου. Πρόκειται για μια καταστροφή ιστορικών διαστάσεων για αμφότερες τις πλευρές: η ΕΕ θα χάσει ένα από τα ισχυρότερα και μεγαλύτερα μέλη της, ενώ η Βρετανία θα απολέσει την επιρροή της στην εξέλιξη της Ενωσης, καθώς και την πρόσβαση στην Ενιαία Αγορά. Το Brexit αποτελεί μια οπισθοδρομική, εθνικιστική και λαϊκιστική καταστροφή που αναδεικνύει την κατάσταση αποσύνθεσης στην οποία βρίσκεται η βρετανική πολιτική στο εσωτερικό ενός παγκοσμιοποιημένου κόσμου» δήλωσε μιλώντας στο «Βήμα» ο έλληνας ακαδημαϊκός, υποστηρίζοντας πως «η Τερέζα Μέι μπορεί να πετύχει τον στόχο για «επιτυχημένο» Brexit μόνο αν αντιστρέψει την πορεία του και δηλώσει πως η έξοδος της Βρετανίας από την ΕΕ δεν μπορεί να πραγματοποιηθεί για το καλό της χώρας».
δρ Μάθιου Φράνσις: «Οικονομία ή προσφυγικές ροές είναι το δίλημμα της Τερέζα Μέι»
Για τον «κίνδυνο οι διαπραγματεύσεις να αποτελματώσουν την κυβέρνηση» μιλάει στο «Βήμα» ο δρ Μάθιου Φράνσις, ακαδημαϊκός συνεργάτης στη Σχολή Ιστορίας και Πολιτισμών του Πανεπιστημίου του Μπέρμιγχαμ, επισημαίνοντας πως η Τερέζα Μέι καλείται να επιλέξει αν επιθυμεί τη διάσωση της βρετανικής οικονομίας ή τον περιορισμό των προσφυγικών και μεταναστευτικών ροών.
n Ποια είναι τα κύρια ζητήματα στα οποία θα πρέπει να εστιάσει η βρετανή πρωθυπουργός;
«Δύο είναι οι βασικές προκλήσεις για την Τερέζα Μέι. Πρώτον, θα πρέπει να αποφασίσει αν η προτεραιότητά της είναι ο έλεγχος της μετανάστευσης ή η οικονομία, καθώς αυτό θα καθορίσει τη στρατηγική που θα ακολουθήσει κατά τις διαπραγματεύσεις. Ενδέχεται να αποπειραθεί να διαπραγματευθεί την παραμονή της Βρετανίας στην Ενιαία Αγορά δίχως να αποδεχθεί την ελεύθερη μετακίνηση προσώπων. Αλλά υποψιάζομαι πως τα υπόλοιπα κράτη-μέλη θα είναι κάθε άλλο παρά πρόθυμα να συναινέσουν σε μια τέτοια συμφωνία. Δεύτερον, θα πρέπει να διασφαλίσει ότι το Brexit δεν θα επιφέρει την παράλυση της κυβέρνησης. Το βρετανικό κράτος είναι παντελώς απροετοίμαστο να αντιμετωπίσει μια πρόκληση τόσο μεγάλη και πολύπλοκη όσο η αποχώρηση από την Ευρωπαϊκή Ενωση. Προς το παρόν δεν υπάρχουν ούτε καν διαπραγματευτές επί εμπορικών ζητημάτων. Και υφίσταται ο κίνδυνος οι διαπραγματεύσεις να αποτελματώσουν την κυβέρνηση».
n Πώς θα μπορούσε να είναι «επιτυχημένο» το Brexit για τον βρετανικό λαό;
«Εξαρτάται από τη σημασία που δίνει ο καθένας στην «επιτυχία». Η επικράτηση του Brexit οφείλεται στις ανησυχίες των Βρετανών για τα επίπεδα των μεταναστευτικών ροών από την ΕΕ προς τη Βρετανία, και για πολλούς ψηφοφόρους «επιτυχία» σημαίνει μεγαλύτερος έλεγχος της μετανάστευσης. Υπό αυτό το πρίσμα το Brexit μετατρέπεται σε μια εξαιρετικά δύσκολη και επίπονη υπόθεση, καθώς η Βρετανία θα αναγκαστεί να εγκαταλείψει και τον Ευρωπαϊκό Οικονομικό Χώρο και την Ενιαία Αγορά. Αλλά η οικονομία –και ειδικά ο τομέας παροχής χρηματοπιστωτικών υπηρεσιών –εξαρτάται από την πρόσβαση στην Ενιαία Αγορά και πολλές τράπεζες μπορεί να μετακομίσουν στο Παρίσι ή στη Φρανκφούρτη. Επιτυχία θα ήταν ένα «ήπιο» Brexit μέσω του οποίου η Βρετανία θα διατηρήσει την πρόσβασή της στην Ενιαία Αγορά. Αλλά το «ήπιο» Brexit συνεπάγεται την ελευθερία μετακίνησης προσώπων, κάτι που καθιστά αδύνατο τον μεγαλύτερο έλεγχο των μεταναστευτικών ροών».
HeliosPlus
