Συστάσεις ΕΕ στην Ελλάδα για την βελτίωση στο σύστημα ασύλου

Ο ρυθμός μετεγκατάστασης και επανεγκατάστασης προσφύγων από την Ελλάδα (και δευτερευόντως την Ιταλία) εξακολουθεί να υπολείπεται των στόχων που έχουν τεθεί και απαιτείται εντατικοποίηση των προσπαθειών. Αυτό είναι το συμπέρασμα στο οποίο, δυστυχώς για ακόμη μία φορά, καταλήγει η Ευρωπαϊκή Επιτροπή στην παρουσίαση της τέταρτης έκθεσής της για το ζήτημα.

«Σε σχέση με την προηγούμενη έκθεση, τα κράτη μέλη έχουν αυξήσει σημαντικά τις προσπάθειες επανεγκατάστασης στο πλαίσιο της υλοποίησης της δήλωσης ΕΕ – Τουρκίας. Ο αριθμός των μετεγκαταστάσεων έχει αυξηθεί σε 2.280, με το ποσοστό τους να έχει σχεδόν διπλασιαστεί από την τρίτη έκθεση της Επιτροπής στις 18 Μαΐου. Παρά τα θετικά αυτά σημάδια, η πρόοδος εξακολουθεί να είναι εξαιρετικά αργή. Πρέπει να ενταθούν οι προσπάθειες ώστε να αποφευχθεί η επιστροφή των μεταναστών σε παράτυπες διαδρομές» αναφέρει χαρακτηριστικά η Κομισιόν.

ΟΕπίτροπος Μετανάστευσης, Εσωτερικών Υποθέσεων και Ιθαγένειας κ. Δημήτρης Αβραμόπουλοςδήλωσε σχετικά:«Καθώς οι αριθμοί των αφίξεων στην Ελλάδα σημειώνουν πτώση, το βάρος πέφτει τώρα αποκλειστικά στη σημαντική αύξηση και επιτάχυνση των μετεγκαταστάσεων. Δεν μπορούμε, ωστόσο, να ξεχάσουμε την Ιταλία, όπου παρατηρείται μια εποχική αύξηση των αφίξεων. Πρόκειται πάντως για ένα ανθρωπιστικό καθήκον. Ταυτόχρονα», πρόσθεσε, «συγχαίρω τα κράτη μέλη για τις προσπάθειες που κατέβαλαν τους τελευταίους μήνες όσον αφορά την επανεγκατάσταση Σύριων προσφύγων από την Τουρκία. Η πρόοδος που σημειώσαμε στην ουσιαστική αναχαίτιση του επιχειρηματικού μοντέλου των λαθροδιακινητών θα διατηρηθεί μόνο εάν όντως ανοίξει μια ασφαλής και νόμιμη δίοδος για τους αιτούντες άσυλο».

Σε ό,τι αφορά στη μετεγκατάσταση, κατά τη διάρκεια της περιόδου αναφοράς, από τις 13 Μαΐου έως τις 14 Ιουνίου, ο αριθμός των μετεγκαταστάσεων αυξήθηκε. Σύμφωνα με την Κομισιόν. μετεγκαταστάθηκαν 780 επιπλέον άτομα, που ισοδυναμούν με σχεδόν διπλάσιο ποσοστό σε σχέση με την προηγούμενη περίοδο. Έτσι, ο συνολικός αριθμός των ατόμων που μετεγκαταστάθηκαν έφθασε στις 14 Ιουνίου μόλις τα 2.280 (1.503 από τηνΕλλάδακαι 777 από την Ιταλία), αριθμός που απέχει δραματικά από τον στόχο.

Επίσης, η κατάσταση εξακολουθεί να απέχει κατά πολύ από τον πρόσφατα προταθέντα στόχο της Επιτροπής για τη μετεγκατάσταση 6.000 ατόμων τον μήνα. Τα κράτη μέλη χρειάζεται να κάνουν πολλά ακόμη για να ανταποκριθούν στις δεσμεύσεις που ανέλαβαν στο πλαίσιο των αποφάσεων του Συμβουλίου σχετικά με τη μετεγκατάσταση.

Ο μηνιαίος μέσος όρος των μετεγκαταστάσεων από τηνΕλλάδακυμαίνεται σήμερα από 260 έως 300 άτομα. Επιπλέον, η παρατηρούμενη αύξηση οφείλεται σε μεγάλο βαθμό στις μεγαλύτερες προσπάθειες των κρατών μελών τα οποία δραστηριοποιούνταν ήδη περισσότερο στο πρόγραμμα μετεγκατάστασης.

Επιπλέον, περίπου 49.000 αιτούντες άσυλο και μετανάστες βρίσκονται σε επίσημους χώρους προσωρινής υποδοχής στην ηπειρωτική Ελλάδα, όπου αναμένουν την καταγραφή και επεξεργασία των αιτήσεών τους. Με την οικονομική στήριξη της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, και την επιτόπου βοήθεια της Ευρωπαϊκής Υπηρεσίας Υποστήριξης για το Άσυλο (EASO) και της Ύπατης Αρμοστείας των Ηνωμένων Εθνών για τους Πρόσφυγες (UNHCR), η Ελληνική Υπηρεσία Ασύλου ξεκίνησε, στις 8 Ιουνίου, μια εκτεταμένη διαδικασία προκαταγραφής, με σκοπό την προκαταγραφή 1.400 ατόμων, η οποία θα επιταχύνει την ταυτοποίηση και την πλήρη καταγραφή των αιτούντων μετεγκατάσταση. Ένας σημαντικός αριθμός επιπλέον αιτούντων άσυλο θα είναι έτοιμος για μετεγκατάσταση κατά τους επόμενους μήνες – υπάρχει η πεποίθηση ότι το 60 έως 65% των ατόμων που έχουν προκαταγραφεί ανήκουν σε μια από τις εθνικότητες που είναι επιλέξιμες για μετεγκατάσταση.

Στο ζήτημα της επανεγκατάστασης, ο αριθμός των επανεγκαταστάσεων από την Τουρκία στο πλαίσιο της Συμφωνίας ΕΕ-Τουρκίας σημειώνει σταθερή αύξηση και αναμένεται να ενισχυθεί περαιτέρω κατά τους προσεχείς μήνες, καθώς τα κράτη μέλη ολοκληρώνουν τις αξιολογήσεις των υποθέσεων που τους κοινοποίησε η Τουρκία, μέσω της Ύπατης Αρμοστείας του ΟΗΕ για τους Πρόσφυγες (UNHCR). Από τις 4 Απριλίου 2016, 511 Σύριοι έχουν επανεγκατασταθεί από την Τουρκία στην ΕΕ, συμπεριλαμβανομένων των 330 που επανεγκαταστάθηκαν μετά την τελευταία έκθεση, ενώ ο αριθμός των κρατών μελών που συμμετέχουν ενεργά στο πρόγραμμα αυξήθηκε. Μετά την τελευταία έκθεση προόδου, εκτός από τη Φινλανδία, τη Γερμανία, τη Λιθουανία, τις Κάτω Χώρες και τη Σουηδία, έχει πραγματοποιηθεί επανεγκατάσταση προσφύγων και στην Ιταλία, το Λουξεμβούργο και την Πορτογαλία.

Συστάσεις στην Ελλάδα για το Δουβλίνο

Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή εξέδωσε επίσης τη δεύτερη σύσταση σχετικά με τα επείγοντα μέτρα που πρέπει να λάβει η Ελλάδα για να εφαρμόσει πλήρως τα πρότυπα της ΕΕ για το άσυλο με σκοπό την καλύτερη διαχείριση της προσφυγικής κρίσης και την ενδεχόμενη επανέναρξη ορισμένων μεταφορών ατόμων που αιτούνται ασύλου από άλλα κράτη μέλη σύμφωνα με τον κανονισμό του Δουβλίνου.

Η σύσταση επισημαίνει ότι ηΕλλάδα, παρά τη δυσχερή κατάσταση που αντιμετωπίζει, καταβάλλει συνεχείς προσπάθειες για τη βελτίωση του συστήματος ασύλου τηςαπό το Φεβρουάριο όταν εκδόθηκε η πρώτη σύσταση, συμπεριλαμβανομένης της αύξησης της συνολικής ικανότητας υποδοχής, καθώς και της αποτελεσματικότητας της υπηρεσίας ασύλου, της δημιουργίας ενός πλαισίου για την παροχή δωρεάν νομικής αρωγής και νέων αρχών υποβολής προσφυγών.

Η σύσταση που εκδόθηκε σήμερα καθορίζει τα συγκεκριμένα μέτρα που θα πρέπει να λάβει η Ελλάδα για να επανενταχθεί στο σύστημα του Δουβλίνου, εστιάζοντας κατά προτεραιότητα στα εξής:

·στην εδραίωση κατάλληλων μόνιμων και προσωρινώνανοικτών κέντρων υποδοχής και στη διασφάλισηπως όλες οι εν λόγω εγκαταστάσεις προσφέρουν επαρκείς συνθήκες υποδοχής, συμπεριλαμβανομένης της πρόσβασης στην εκπαίδευση για τους ανήλικους,

·στην αποτελεσματικήπρόσβαση στη διαδικασία ασύλου, μεταξύ άλλων διασφαλίζοντας ότι η ελληνική υπηρεσία ασύλου είναι επαρκώς στελεχωμένη και οργανωμένη,

·στην ίδρυση χωρίς καθυστέρηση νέας αρχής υποβολής προσφυγών η οποία θα είναι επαρκώς στελεχωμένη για την αντιμετώπιση όλων των εκκρεμών και μελλοντικών προσφυγών,

·στην εξασφάλιση της πρόσβασης σεδωρεάν νομική αρωγήστην πράξη,

·στη δημιουργία υποδομών για ευάλωτους αιτούντες, συμπεριλαμβανομένων τωνασυνόδευτων ανηλίκωνκαι της κατά προτεραιότητα δημιουργίας αρμόζουσας διαδικασίας επιτροπείας.

Η σύσταση ζητεί από την Ελλάδα να υποβάλει έκθεση έως το τέλος Ιουνίου, και στη συνέχεια σε μηνιαία βάση, για να επιδεικνύει τους τομείς στους οποίους έχει επιτευχθεί πρόοδος και τι μέτρα λαμβάνουν οι ελληνικές αρχές για την αντιμετώπιση των ανεπαρκειών που υφίστανται στο σύστημα ασύλου. Η Επιτροπή θα υποβάλει τον Σεπτέμβριο έκθεση σχετικά με την πρόοδο που έχει επιτευχθεί από τις ελληνικές αρχές και θα προχωρήσει στην κατάλληλη επικαιροποίηση των συγκεκριμένων συστάσεών της. Απώτερος στόχος είναι η επανένταξη της Ελλάδας στο καθεστώς του Δουβλίνου και η επανέναρξη των μεταφορών μέχρι τα τέλη Δεκεμβρίου το αργότερο.