Η Ιστορία γράφεται συνήθως με τα απρόοπτα!

Η ζωή είναι γεμάτη απρόοπτα γεγονότα, άλλα μικρά κι άλλα μεγάλα, πολλά αμελητέα και μερικά πολύ σημαντικά∙ όλα να αλλάζουν κατά το μέγεθός τους τον ιστορικό βηματισμό μας. Και μπορεί οι μικρές ανθρώπινες ιστορίες να μην ενδιαφέρουν πολλούς, η πολιτική όμως ιστορία διαφεντεύει όλους μας∙ κι ένα απρόοπτο μπορεί να γράψει μεγάλη Ιστορία. Ο Α’ Παγκόσμιος Πόλεμος, λ.χ., από απρόβλεπτο συμβάν άρχισε. Στις ημέρες μας η απρόοπτη κατάρριψη ρωσικού πολεμικού αεροπλάνου από την Τουρκία έχει φέρει στο γεωπολιτικό τραπέζι τη συζήτηση περί τρίτου Παγκοσμίου Πολέμου. Δεν προβλέφθηκαν οι εξελίξεις στη διάδοχη κατάσταση της Αραβικής Ανοιξης∙ δεν προβλέφθηκαν οι επιπτώσεις της δημιουργίας του φονταμενταλιστικού Χαλιφάτου. Ενας απρόβλεπτος χαοτικός εκτροχιασμός προκαλεί την Ιστορία να δείχνει τα καπρίτσια της.

Η κρίση της χώρας μας δεν είχε προβλεφθεί –μάλιστα ειδικοί υποστήριζαν πως η υπερατλαντική κρίση του 2008 δεν θα επηρέαζε την οικονομία μας. Δεν προβλέφθηκαν οι σωστοί πολλαπλασιαστές του ΔΝΤ και τα μνημόνια ξαναγέννησαν! Κανένας δεν μπόρεσε να προβλέψει πως οι συντάξεις θα συρρικνώνονταν κάθε λίγο και λιγάκι –11 φορές ως τώρα∙ και έπεται απρόβλεπτη συνέχεια! Οι νέοι μας αγωνίζονται να επιβιώσουν μέσα σ’ ένα ανάπηρο μέλλον, του οποίου ο χρόνος ίασης δεν μπορεί να προβλεφθεί. Φτώχεια, ανέχεια, απελπισία, όλα να μαστίζουν ένα μεγάλο μέρος της ελληνικής κοινωνίας και να κυοφορούν απρόβλεπτες κοινωνικές αντιδράσεις, πολλές από τις οποίες βιώνουμε ήδη με τους αγρότες, τους επιχειρηματίες και τους εργαζομένους σε θέση μάχης, με απρόοπτη έκβαση.

Και τότε η ιστορία των εθνών και των ανθρώπων γράφεται τυχαία; Υποτίθεται πως η τάξη στο κοινωνικοπολιτικό χάος αντιμετωπίζεται με τον έλεγχο παραμέτρων που το δημιουργούν. Μια τέτοια παράμετρος είναι το χάσμα μεταξύ της καλπάζουσας επιστημονοτεχνολογικής προόδου και του ασθμαίνοντος κοινωνικού βηματισμού. Καταπολεμήθηκε λ.χ. τον περασμένο αιώνα η παιδική θνησιμότητα, αλλά δεν συνοδεύτηκε και από την ανάλογη κοινωνική πρόοδο, καθώς πολλές τριτοκοσμικές χώρες πέρασαν στον υπερπληθυσμό, με τα μείζονα προβλήματα που αντιμετωπίζουν. Αλλά και οι προηγμένες χώρες δεν έχουν οδηγηθεί σε αντίστοιχη κοινωνικο-πολιτισμική πρόοδο καθώς η μη σωστή συνήθως αξιοποίηση των νέων τεχνολογιών εκτρέφει την υποστολή κρίσιμων διαχρονικών αξιών.

Δεν προβλέφθηκε επίσης πως η οικονομική παγκοσμιοποίηση, χωρίς συνοδό την ανθρωπιστική πλανητοποίηση, θα δημιουργούσε ένα μωσαϊκό ανταγωνιστικών εθνών με αντικρουόμενα συμφέροντα∙ μπορούμε να δούμε ένα μέρος του μπροστά στα μάτια μας, στην Ευρώπη του ανταγωνισμού, που τον κρύβουν επιμελώς με τον μανδύα της δήθεν αλληλεγγύης! Η αλήθεια όμως αποκαλύφθηκε πλήρως από το υποκριτικό ταλέντο ορισμένων ευρωπαϊκών χωρών που θεατρινίζουν με μοναδικό θεατή τη χώρα μας∙ όπως και από τους απρόβλεπτους ναζιστικούς προσφυγικούς φράκτες άλλων «αλληλέγγυων» κρατών, των χωρών της λεγόμενης Βίζενγκαρντ! Δεν προβλέφθηκε ότι τα μείζονα σχέδια των νεοφανατικών Φρανκενστάιν της εξτρεμιστικής ισλαμικής τρομοκρατίας δεν στοχεύουν τις πολιτικές κορυφές αλλά τους λαούς. Και οι ανεξάρτητοι δήθεν διεθνείς οργανισμοί επιδίδονται σε ασυγκράτητα ευχολόγια και έωλα ημίμετρα, αντί να αναλύουν ακριβοδίκαια τη γεωπολιτική άλγεβρα, για να μπορούν να προβλέπουν κάποια στοιχειώδη πολιτικά πράγματα που δεν χρειάζεται να είναι ιδιοφυΐες για να τα δουν απέναντί τους.

Αυτή είναι όμως η φτώχεια του πλανήτη μας σήμερα, η φτώχεια των ελεύθερων εθνών και των ανεξάρτητων κρατών∙ η αδυναμία μας, δηλαδή, να θέλουμε να προλάβουμε το ξαφνικό κύμα ενός φανατικού και πτωχευμένου πολιτικού κοσμοειδώλου που φουσκώνει μέσα από την ανάδευση της παγκόσμιας οικονομικής και πολεμικής τρομοκρατίας, που όλο πυργώνεται και προετοιμάζεται να ρουφήξει στα σκοτεινά υπόγειά του ιστορίες, αξίες, πλούτη και φτώχειες∙ όλα μαζί να μεταλλάσσουν τον ζητούμενο νεανθρωπισμό σε ένα κακέκτυπο σύγχρονου ανθρώπου. Να παραδεχθούμε λοιπόν το κακό το ριζικό μας; Και τότε πού να ελπίζουμε; Ολοι, ισχυροί και ανίσχυροι ηγέτες του ελεύθερου κόσμου, γνωρίζουν την απλή απάντηση. Πολλοί όμως την απωθούν σκόπιμα και συστηματικά∙ την προοπτική, δηλαδή, για έναν καλύτερο κόσμο την κρύβουν στα συρτάρια τους. Και δεν είναι οι περισπούδαστες δήθεν γεωπολιτικές ή στρατιωτικές τάχα αποτελεσματικές συνταγές η απάντηση∙ είναι η μείωση των επικίνδυνων κοινωνικών ανισοτήτων του πλανήτη.

Δύσκολη βέβαια απάντηση∙ αλλά αυτή είναι: η επίμονη, δηλαδή, προσπάθεια παγκοσμιοποίησης της σωστής παιδείας, στη βάση μιας πλανητικής ανθρωπιστικής κουλτούρας, απαλλαγμένης από ανερμάτιστες ειδωλολατρικές αυτογνωσίες, οι οποίες παραμορφώνουν την πραγματική εικόνα ανθρώπων και λαών∙ γιατί η διαχρονική αποφυγή της είναι η ιστορική αιτία κάθε μορφής κρίσης. Αυτή είναι όμως μια μεσοπρόθεσμη απάντηση, ουτοπική τάχα για τους δήθεν πραγματιστές. Πρόοδος όμως χωρίς πραγματιστική ουτοπία δεν υπάρχει. Εκείνο που είναι άμεσα αναγκαίο ωστόσο είναι να μη διαφεύγουν τη βάσανο αυτή οι πολιτικοί εγκέφαλοι των τρανών ηγετών του πλανήτη∙ να βάλουν γυαλιά για να βλέπουν καλύτερα τις επιπτώσεις της κίνησης ενός ξεσέλωτου πολιτικού πιονιού στην παγκόσμια σκακιέρα και όχι μόνο στη χώρα τους. Διαφορετικά η απρονοησία θα φέρνει κάθε φορά κι άλλα απρόοπτα που θα μας τρομοκρατούν από τη σκιά τους και μόνο και θα γράφουν ανενόχλητα την ιστορία των απλών ανθρώπων.

Ο κ. Σταμάτης Ν. Αλαχιώτης είναι καθηγητής Γενετικής, πρώην πρύτανης του Πανεπιστημίου Πατρών.