Εχει χαράξει για τα καλά στη Βοιωτία. Ο ήλιος παίζει κρυφτό σε έναν καταθλιπτικά γκρίζο ουρανό και αρνείται να βγει. Οι Αλκυονίδες μέρες τέλειωσαν, αλλά οι αγρότες στο μπλόκο του Κάστρου είναι στην πλειονότητά τους άνθρωποι της υπαίθρου, ξέρουν τις ευλογίες και τα ζόρια της, είναι μαθημένοι στο κρύο, στις βροχές, στα πρωινά ξυπνήματα και στα νυσταγμένα βράδια. Θα μείνουν εδώ –λένε -, στο οδόστρωμα της Εθνικής Οδού, μαζί με τα τρακτέρ τους ώσπου να υλοποιήσει η κυβέρνηση τα αιτήματά τους. Σε λίγο θα ξεκινήσει μια εντυπωσιακή πομπή των επιβλητικών οχημάτων με μαύρες, κόκκινες και ελληνικές σημαίες προς το κέντρο της Λιβαδειάς. Είναι η μέρα της γενικής απεργίας και η πόλη έχει κατεβάσει ρολά. Δεν βρίσκεις να αγοράσεις ούτε ένα μπουκάλι νερό. Μόνο η κεντρική πλατεία έχει ζωή. Μαθητές, επαγγελματίες, εργαζόμενοι και αγρότες δίνουν έναν όρκο αποφασιστικότητας στο ηχόχρωμα του ρυθμικού κορναρίσματος των τρακτέρ.
Δεν είναι η πρώτη φορά που οι αγρότες παρατάσσουν τα τρακτέρ τους στον δρόμο. Για κάμποσα χρόνια αυτό ήταν το καλωσόρισμα της νέας χρονιάς, μια ιδιότυπη ετήσια τελετουργία, χωρίς ιδιαίτερο βάθος και ένταση, που δεν αλληλεπιδρούσε με τις υπόλοιπες κοινωνικές ομάδες και έσβηνε ανώδυνα ύστερα από μια καθιερωμένη παρέλαση των αγροτοσυνδικαλιστών στα τηλεοπτικά παράθυρα, χωρίς να δημιουργήσει ρήγματα στην κεντρική πολιτική σκηνή. Αυτό που συμβαίνει σήμερα απέχει ίσως αρκετά από μιαν αυτοματοποιημένη επανάληψη των κλασικών μορφών αγροτικής διαμαρτυρίας. Τα ποσοτικά και ποιοτικά χαρακτηριστικά των εφετινών μπλόκων ξυπνούν μνήμες από τις μέρες του 1996, από την πρώτη μεγάλη αγροτική εξέγερση της σύγχρονης εποχής που έληξε ύστερα από 58 ημέρες με κομμένα λάστιχα και τόνους ζάχαρης στις μηχανές.
Οι πιο μαζικές κινητοποιήσεις
Οι εκπρόσωποι των αγροτών υποστηρίζουν ότι στις κινητοποιήσεις συμμετέχουν 25.000 τρακτέρ και 150.000 αγρότες. Ακόμη κι αν τα νούμερα είναι κάπως «φουσκωμένα», είναι βέβαιο ότι είναι πολύ μαζικότερες από τα προηγούμενα χρόνια. Το σχέδιο ασφαλιστικών μεταρρυθμίσεων που παρουσίασε η κυβέρνηση σε συνδυασμό με τις επερχόμενες αλλαγές στο φορολογικό καθεστώς των αγροτών και την αύξηση του κόστους παραγωγής φτιάχνουν το απαραίτητο τρίπτυχο για να απεγκλωβιστεί η συσσωρευμένη δυσαρέσκεια του αγροτικού κόσμου. Δεν είναι τυχαίο ότι δίπλα στους παραδοσιακούς αγροτοσυνδικαλιστές που πάντα γεννούν καχυποψία για τις προθέσεις τους εμφανίζονται νέοι αγρότες. Πρόκειται για ανθρώπους υψηλής κατάρτισης που εξαιτίας της κρίσης στράφηκαν στην πρωτογενή παραγωγή με μεράκι και καινοτόμες ιδέες. Τώρα νιώθουν ότι ψαλιδίζονται ξανά τα φτερά τους. Ο Λουκάς Κοσμάς είναι μια τέτοια περίπτωση με ενεργό ρόλο στο μπλόκο της Βοιωτίας. Ολοκλήρωσε τις σπουδές του στο ΤΕΙ Ηλεκτρονικής, δοκίμασε όλο το φάσμα της εργασιακής επισφάλειας και επέστρεψε στη γη τα τελευταία τρία χρόνια καλλιεργώντας καλαμπόκια, σιτάρι και τριφύλλια: «Για μένα είναι η πρώτη φορά στα μπλόκα. Είναι η δική μας σειρά τώρα, γιατί εμάς με τα χαμηλά εισοδήματα πλήττουν αυτά τα μέτρα. Για να καταλάβεις, αν κάποιος βγάζει καθαρό κέρδος κάτω από 5.500 ευρώ τον χρόνο, θα πρέπει να πληρώσει τα 1.500 σε ασφαλιστικές εισφορές. Πρόσθεσε τον φόρο 26% και άλλο τόσο προκαταβολή φόρου. Αν συμπεριλάβεις και τις φθορές που παθαίνουν κάθε χρόνο τα μηχανήματα, τότε θα καταλάβεις ότι δεν μένει τίποτα για να ζήσεις. Οι παλιοί αγρότες ήταν χωρισμένοι σε παρατάξεις. Εμείς τους διαμηνύσαμε ότι δεν θα αποδεχθούμε να καπηλευτεί κανένας πολιτικά τον αγώνα μας».
Με βάση το σχέδιο που παρουσίασε ο υπουργός Εργασίας Γιώργος Κατρούγκαλος, το 2019 ο κάθε αγρότης θα πληρώνει το 27,5% του εισοδήματός του για ασφάλιση, υγειονομική περίθαλψη και εισφορές υπέρ Αγροτικής Εστίας. Τη στιγμή που ήδη πολλοί ασφαλισμένοι στον ΟΓΑ δεν μπορούν να καλύψουν τις εισφορές τους, αφού 171.613 άτομα, που είναι το 62% των οφειλετών, έχει χρέη προς τον οργανισμό ως 2.000 ευρώ. «Εγώ εδώ και τέσσερα χρόνια είμαι ανασφάλιστη, δεν μπορώ να πληρώσω τις εισφορές μου» λέει η Ακτίνα Βελιτζόγλου, η μοναδική γυναίκα στην ανδροκρατούμενη Γενική Συνέλευση στο μπλόκο του Κάστρου. Είναι κτηνοτρόφος εδώ και 25 χρόνια. «Είναι δύσκολο για μια γυναίκα να κάνει αυτό το επάγγελμα και να συμμετέχει στις κινητοποιήσεις. Δεν σου κρύβω ότι κι εγώ ήμουν πολύ επιφυλακτική. Κέρδισα, πιστεύω, τον σεβασμό των περισσοτέρων γιατί είμαι χρόνια ενεργή». Η κυρία Βελιτζέλου βάζει στη συζήτηση και ορισμένα ακόμη ζητήματα που συνθέτουν το πρόβλημα των αγροτών: «Εγώ κάνω βιολογική παραγωγή. Εχω ενταχθεί σε ένα σχετικό κρατικό πρόγραμμα αλλά εδώ και πέντε χρόνια το κράτος δεν μου δίνει την επιδότηση. Δεν έχω πάρει ούτε ένα σεντ. Παράλληλα εγώ πληρώνω κάθε χρόνο 2.000 ευρώ τον φάκελό μου για να έχω πιστοποίηση. Θέλουν να μας βγάλουν από τη μέση για να εκχωρήσουν την αγροτική παραγωγή στις μεγάλες εταιρείες, οι οποίες ήδη αγοράζουν χωράφια σε διάφορες περιοχές της χώρας».
Μερικά χιλιόμετρα παρακάτω, στο «90», στο μπλόκο της Θήβας, τα μέλη του Αγροτικού Συλλόγου Φυτικής Παραγωγής επικεντρώνουν την κριτική τους στο κόστος παραγωγής: «Πριν από την κρίση πληρώναμε 120 ευρώ φόρο στα 1.000 λίτρα πετρελαίου και 18% ΦΠΑ και παίρναμε και επιστροφή. Τώρα πληρώνουμε 335 ευρώ φόρο στα 1.000 λίτρα με ΦΠΑ 23% και έχουμε να πάρουμε επιστροφή δυόμισι χρόνια. Τα ίδια και χειρότερα ισχύουν για το αγροτικό ηλεκτρικό ρεύμα. Ο γερμανός αγρότης χρεώνεται 0,035 ευρώ την κιλοβατώρα συν 19% ΦΠΑ. Εμείς χρεωνόμαστε 0,090 ευρώ την κιλοβατώρα συν 18% της κατανάλωσης για ρύπους, συν 11% υπέρ δικτύων, συν 4% υπέρ ΑΠΕ και 23% ΦΠΑ».
Εξαρτημένοι από τις επιδοτήσεις
Στο πεδίο του Ασφαλιστικού και του Φορολογικού, όπου η υπόλοιπη κοινωνία έχει υποστεί πολλαπλές επιβαρύνσεις, ο αγροτικός κόσμος είχε μείνει σχετικά αλώβητος τα προηγούμενα χρόνια. Με αυτή την έννοια η προσαρμογή στις εξαγγελθείσες αλλαγές μοιάζει με βίαιη πρόσκρουση. Ωστόσο το αγροτικό ζήτημα είναι πιο περίπλοκο και κουβαλάει εγγενείς ιδιαιτερότητες. Ο αγροτικός κόσμος ναι μεν δεν επηρεάστηκε το ίδιο έντονα από την κρίση αλλά ταυτόχρονα είναι βαθιά εξαρτημένος από το κράτος και αυτό τον καθιστά ευάλωτο στις διακυμάνσεις. Οπως αποκάλυψε η έρευνα του ΙΝΕ ΓΣΕΕ το ποσοστό φτώχειας στους αγρότες πριν από τις μεταβιβάσεις και τις συντάξεις αγγίζει το 66%, ενώ μετά τις μεταβιβάσεις πέφτει στο 33,3%. Πολλοί αγρότες ομολογούν ότι χωρίς τις επιδοτήσεις δεν θα τα έβγαζαν πέρα και άλλοι τόσοι δεν ομολογούν τα φαινόμενα κακοδιαχείρισης αυτών των κονδυλίων που ταύτισαν τους αγρότες με τα ακριβά τζιπ, τον καταναλωτικό ναρκισσισμό και την απαξίωση της παραγωγής τους. Μέχρι στιγμής οι επιδοτήσεις ως και 12.000 ευρώ παραμένουν αφορολόγητες. Οι προβλέψεις του τρίτου Μνημονίου θέτουν υπό αίρεση αυτή την εξαίρεση, με την κυβέρνηση να δεσμεύεται μόνο ότι θα προσπαθήσει να το αποτρέψει. Αυτό που δεν έχει γίνει ευρέως γνωστό είναι ότι με τη νέα ΚΑΠ οι ενισχύσεις πλέον βαίνουν μειούμενες και ανακατανέμονται. «Στη νέα ΚΑΠ υπάρχει ένας αυθαίρετος διαχωρισμός σε τρεις περιφέρειες. Δεν υπάρχει διαφάνεια στον τρόπο καταμερισμού των ενισχύσεων. Από τα 2,4 δισ. των άμεσων ενισχύσεων ετησίως, δεν έχουν δοθεί ούτε τα μισά και δεν έχουν δημοσιοποιηθεί τα ονόματα των παραγωγών όπως θα έπρεπε. Το μεγαλύτερο ποσοστό των ενισχύσεων δεν πάει σε αγρότες-φυσικά πρόσωπα αλλά σε εταιρείες» επισημαίνει ο αγρότης και γεωπόνος από τη Λαμία Γιώργος Παγουρόπουλος.
Οι αντιθέσεις Βορρά – Νότου και η ανεξάρτητη Πελοπόννησος
Μια χωροταξική αντίθεση που έχει τις ρίζες της σε διαφορετικές επαγγελματικές κατευθύνσεις που δημιουργούν διαφορετικά οικονομικά δεδομένα είναι αυτή μεταξύ των μπλόκων του Βορρά και του Νότου. Τα ανεξάρτητα μπλόκα της Πελοποννήσου είναι συνεργαζόμενα και όχι ενταγμένα στη συντονιστική πρωτοβουλία. Ενας λόγος που υποδεικνύει ο Μάκης Νικολάου από το μπλόκο της Κορίνθου σχετίζεται με τις επιδοτήσεις: «Οι νότιες περιοχές είναι προσανατολισμένες πιο πολύ στην εξαγωγική δραστηριότητα. Σε εμάς οι επιδοτήσεις δεν είναι το μεγαλύτερο κομμάτι του εισοδήματος, είναι κάτι αστεία ποσά της τάξεως των 500-1.000 ευρώ. Οι εξαγωγές έχουν τεράστια δυναμική, γιατί τα δικά μας προϊόντα είναι εξαιρετικής ποιότητας. Αν βοηθούσε το κράτος, θα ήταν μια πραγματική ανάσα για την ελληνική οικονομία». Παρ’ όλα αυτά, η αντίθεσή τους στις δρομολογούμενες ασφαλιστικές και φορολογικές αλλαγές είναι κοινή. «Προκύπτει από μελέτες ότι μία στις 10 χρονιές η σοδειά θα καταστραφεί είτε από καιρικές συνθήκες είτε από απρόβλεπτες μυκητολογικές εξελίξεις. Την ανασφάλεια φοβάται ο αγρότης, όχι τη σκληρή δουλειά. Δεν υπάρχει εγγυημένο εισόδημα για μας» υπογραμμίζει ο Μάκης Νικολάου για να αναδείξει την αβεβαιότητα του επαγγέλματος. Παράλληλα γνωστοποιεί μια αθέατη σε μεγάλο βαθμό πτυχή για τις ταλαιπωρίες του κλάδου: «Εγώ σήμερα πήγα στην τράπεζα για να πληρωθώ επιταγή του Ιουλίου. Οι καθυστερήσεις πληρωμών από μεγάλες επιχειρήσεις και σουπερμάρκετ έχουν επιδεινωθεί αρκετά τον τελευταίο καιρό. Ο αγρότης είναι έρμαιο των εμπόρων. Η τιμή που εμείς πουλάμε και η τιμή που αγοράζει τα προϊόντα μας ο καταναλωτής έχει απόκλιση 100%» λέει.
Μια χωροταξική αντίθεση που έχει τις ρίζες της σε διαφορετικές επαγγελματικές κατευθύνσεις που δημιουργούν διαφορετικά οικονομικά δεδομένα είναι αυτή μεταξύ των μπλόκων του Βορρά και του Νότου. Τα ανεξάρτητα μπλόκα της Πελοποννήσου είναι συνεργαζόμενα και όχι ενταγμένα στη συντονιστική πρωτοβουλία. Ενας λόγος που υποδεικνύει ο Μάκης Νικολάου από το μπλόκο της Κορίνθου σχετίζεται με τις επιδοτήσεις: «Οι νότιες περιοχές είναι προσανατολισμένες πιο πολύ στην εξαγωγική δραστηριότητα. Σε εμάς οι επιδοτήσεις δεν είναι το μεγαλύτερο κομμάτι του εισοδήματος, είναι κάτι αστεία ποσά της τάξεως των 500-1.000 ευρώ. Οι εξαγωγές έχουν τεράστια δυναμική, γιατί τα δικά μας προϊόντα είναι εξαιρετικής ποιότητας. Αν βοηθούσε το κράτος, θα ήταν μια πραγματική ανάσα για την ελληνική οικονομία». Παρ’ όλα αυτά, η αντίθεσή τους στις δρομολογούμενες ασφαλιστικές και φορολογικές αλλαγές είναι κοινή. «Προκύπτει από μελέτες ότι μία στις 10 χρονιές η σοδειά θα καταστραφεί είτε από καιρικές συνθήκες είτε από απρόβλεπτες μυκητολογικές εξελίξεις. Την ανασφάλεια φοβάται ο αγρότης, όχι τη σκληρή δουλειά. Δεν υπάρχει εγγυημένο εισόδημα για μας» υπογραμμίζει ο Μάκης Νικολάου για να αναδείξει την αβεβαιότητα του επαγγέλματος. Παράλληλα γνωστοποιεί μια αθέατη σε μεγάλο βαθμό πτυχή για τις ταλαιπωρίες του κλάδου: «Εγώ σήμερα πήγα στην τράπεζα για να πληρωθώ επιταγή του Ιουλίου. Οι καθυστερήσεις πληρωμών από μεγάλες επιχειρήσεις και σουπερμάρκετ έχουν επιδεινωθεί αρκετά τον τελευταίο καιρό. Ο αγρότης είναι έρμαιο των εμπόρων. Η τιμή που εμείς πουλάμε και η τιμή που αγοράζει τα προϊόντα μας ο καταναλωτής έχει απόκλιση 100%» λέει.
Ολοι οι αγρότες με τους οποίους συνομίλησα χαρακτηρίζουν «κυβερνητική προπαγάνδα» τις υποψίες περί πολιτικής υποκίνησης των κινητοποιήσεών τους και σχεδόν όλοι ξορκίζουν την παρουσία της Χρυσής Αυγής. Η πραγματικότητα είναι ότι η ναζιστική οργάνωση ασκεί μια επιρροή σε ορισμένα μπλόκα ή προσπαθεί να διεισδύσει. Οι φωτογραφίες από τη διθυραμβική υποδοχή του Κασιδιάρη στους αποκλεισμένους δρόμους δεν είναι photoshop. Κάποιοι από αυτούς περιφέρουν εξάλλου με υπερηφάνεια την ακροδεξιά ταυτότητά τους ή αρθρώνουν έναν αντιπολιτικό λαϊκιστικό λόγο που εύκολα διολισθαίνει σε επικίνδυνα σχήματα. Δεν είναι όμως αυτή η μεγάλη εικόνα. Στα περισσότερα μπλόκα υπάρχει μια ειλικρινής προσπάθεια θωράκισης του πολιτικού επιπέδου και απομόνωσης των εξτρεμιστικών εκδοχών.
Το μεγαλύτερο πρόβλημα του αγροτικού κόσμου είναι ότι γερνάει. Μόλις το 51% είναι κάτω των 54 ετών. Τα προηγούμενα χρόνια η νέα γενιά εγκατέλειψε μαζικά τη γη και αν σήμερα ένα κομμάτι της επιστρέφει πληρώνει παλιές και ξένες «αμαρτίες». Επειδή όμως το αστικό όνειρο της ανέλιξης μοιάζει σφραγισμένο από καιρό, δεν υπάρχουν πολλές επιλογές. Τα μπλόκα για ένα κομμάτι του αγροτικού κόσμου μοιάζουν με αγώνα προσωπικής επιβίωσης αλλά και υπεράσπισης της πρωτογενούς παραγωγής στα ερείπια ενός κατεστραμμένου οικονομικού μοντέλου.
Το 19% των μεγαλοαγροτών παίρνει το 65% των ενισχύσεων
Από το μαζικότερο και «κόκκινο», όπως έχει χαρακτηριστεί, μπλόκο της Νίκαιας με τα 2.500 τρακτέρ ο Νικόλαος Αρχοντής φωτίζει λίγο περισσότερο το θέμα των ενισχύσεων: «Το 2014-2015 είχαμε μείωση των ενισχύσεων κατά 25%. Εφέτος 90.000 μικροαγρότες αποκλείστηκαν από τις ενισχύσεις. Το 81% των αγροτών λαμβάνει επιδότηση κάτω από 5.000 ευρώ. Αυτό αντιστοιχεί στο 35% των κονδυλίων που δίνονται. Πρακτικά το 19% των μεγαλοαγροτών και των αγροτικών επιχειρήσεων παίρνει το 65% των ενισχύσεων». Ο ίδιος γαλουχήθηκε στις κινητοποιήσεις του 1996. Οι αναφορές του στο αγροτικό κίνημα πάνε πολύ παλιότερα στον χρονικό ορίζοντα. «Τον Ιούλιο του ’43 και του ’44 οι αντάρτες και οι χωρικοί έσωσαν την παραγωγή από τα κατοχικά στρατεύματα. Οπως λοιπόν οι πατεράδες μας και οι παππούδες μας, έτσι κι εμείς θα δώσουμε τη μάχη της σοδειάς και θα την κερδίσουμε». Αναφορικά με τις βελτιωτικές ρυθμίσεις που αναμένεται να προτείνει ο αρμόδιος υπουργός Βαγγέλης Αποστόλου για τους κατά κύριο επάγγελμα αγρότες, ο Νικόλαος Αρχοντής κάνει λόγο για μέτρα «διάσπασης των μπλόκων». «Τα μέτρα που τάζει ο Αποστόλου –και στον βαθμό που θα εγκριθούν από το κουαρτέτο –θα αφορούν 275.000 αγρότες από το σύνολο των 750.000 που παίρνουν επιδότηση από τον ΟΠΕΚΕΠΕ» υποστηρίζει. Με βάση αυτά το μπλόκο της Νίκαιας και η Πανελλαδική Σύσκεψη των 37 μπλόκων συνεδριάζουν εκ νέου σήμερα, Κυριακή, με προσανατολισμό την κλιμάκωση των κινητοποιήσεων ως την οριστική απόσυρση του ασφαλιστικού σχεδίου.
Από το μαζικότερο και «κόκκινο», όπως έχει χαρακτηριστεί, μπλόκο της Νίκαιας με τα 2.500 τρακτέρ ο Νικόλαος Αρχοντής φωτίζει λίγο περισσότερο το θέμα των ενισχύσεων: «Το 2014-2015 είχαμε μείωση των ενισχύσεων κατά 25%. Εφέτος 90.000 μικροαγρότες αποκλείστηκαν από τις ενισχύσεις. Το 81% των αγροτών λαμβάνει επιδότηση κάτω από 5.000 ευρώ. Αυτό αντιστοιχεί στο 35% των κονδυλίων που δίνονται. Πρακτικά το 19% των μεγαλοαγροτών και των αγροτικών επιχειρήσεων παίρνει το 65% των ενισχύσεων». Ο ίδιος γαλουχήθηκε στις κινητοποιήσεις του 1996. Οι αναφορές του στο αγροτικό κίνημα πάνε πολύ παλιότερα στον χρονικό ορίζοντα. «Τον Ιούλιο του ’43 και του ’44 οι αντάρτες και οι χωρικοί έσωσαν την παραγωγή από τα κατοχικά στρατεύματα. Οπως λοιπόν οι πατεράδες μας και οι παππούδες μας, έτσι κι εμείς θα δώσουμε τη μάχη της σοδειάς και θα την κερδίσουμε». Αναφορικά με τις βελτιωτικές ρυθμίσεις που αναμένεται να προτείνει ο αρμόδιος υπουργός Βαγγέλης Αποστόλου για τους κατά κύριο επάγγελμα αγρότες, ο Νικόλαος Αρχοντής κάνει λόγο για μέτρα «διάσπασης των μπλόκων». «Τα μέτρα που τάζει ο Αποστόλου –και στον βαθμό που θα εγκριθούν από το κουαρτέτο –θα αφορούν 275.000 αγρότες από το σύνολο των 750.000 που παίρνουν επιδότηση από τον ΟΠΕΚΕΠΕ» υποστηρίζει. Με βάση αυτά το μπλόκο της Νίκαιας και η Πανελλαδική Σύσκεψη των 37 μπλόκων συνεδριάζουν εκ νέου σήμερα, Κυριακή, με προσανατολισμό την κλιμάκωση των κινητοποιήσεων ως την οριστική απόσυρση του ασφαλιστικού σχεδίου.
Το μέτωπο των μπλόκων προς ώρας μοιάζει αρραγές. Συσπειρώνονται όλοι γύρω από την αντίθεσή τους στα ασφαλιστικά και στα φορολογικά μέτρα. Από εκεί και πέρα πρόκειται για έναν πληθυσμό με διαστρωματώσεις που αντανακλώνται σε επαγγελματικές, οικονομικές και πολιτικές αντιθέσεις. Υπάρχουν οι νέοι αγρότες που καλά-καλά δεν έχουν αποσβέσει τις επενδύσεις τους, μικρομεσαία στρώματα που ακολουθούν μια σχέση παράδοσης και βιοπορισμού με τη γη αλλά και μεγαλοαγρότες ορισμένοι εκ των οποίων ενδεχομένως να φοροδιαφεύγουν ή να βασίζουν ένα ποσοστό των κερδών τους στη μαύρη και ανασφάλιστη εργασία των μεταναστών, όπως αυτή εκφράστηκε με κραυγαλέο τρόπο στη δημόσια σφαίρα με την υπόθεση της Μανωλάδας. Η ανάλυση της έρευνας του ΙΝΕ ΓΣΕΕ δείχνει ότι αυτοί οι τελευταίοι συγκροτούν τη μειοψηφία του αγροτικού πληθυσμού, καθώς οι αυτοαπασχολούμενοι αγρότες με υπαλλήλους ανέρχονται στο 2,1%.
ΕΝΤΥΠΗ ΕΚΔΟΣΗ
