Οι παγίδες του Internet για όσους θέλουν να χάσουν βάρος

Το Διαδίκτυο αποδεικνύεται παραπλανητικός σύμβουλος για όσους προσπαθούν να χάσουν βάρος –τουλάχιστον αν δεν είναι προσεκτικοί στο πώς το χρησιμοποιούν. Μελέτη που έγινε πρόσφατα αποκάλυψε ότι τα σχετικά αποτελέσματα που εμφανίζονται στην πρώτη σελίδα των μηχανών αναζήτησης –τα οποία είναι και εκείνα που συνήθως επισκέπτονται οι χρήστες –είναι και τα πλέον αναξιόπιστα. Oπως προκύπτει, τις περισσότερες φορές αυτά προέρχονται από εταιρείες που προσπαθούν να πουλήσουν τα προϊόντα τους και, όπως είναι φυσικό, οι οδηγίες που παρέχουν δεν είναι και οι πλέον έγκυρες. Η συμβουλή των ειδικών προς τους χρήστες που θέλουν να διώξουν τα παραπανίσια κιλά τους είναι να προτιμούν τις ιστοσελίδες των αρμόδιων κυβερνητικών υπηρεσιών υγείας, των γιατρών ή των πανεπιστημίων, οι οποίες συνήθως εμφανίζονται «δεύτερες» στις επόμενες σελίδες των αποτελεσμάτων, ή κάποιους αναγνωρισμένους μπλόγκερ οι οποίοι συχνά φαίνονται να δίνουν εξαιρετικά εμπεριστατωμένες απαντήσεις.

Στις Ηνωμένες Πολιτείες, όπου η παχυσαρκία πλήττει το ένα τρίτο του πληθυσμού, έχει διαπιστωθεί ότι το 40% των χρηστών του Internet χρησιμοποιεί τις μηχανές αναζήτησης όπως το Google ή το Yahoo για να αναζητήσει συμβουλές σχετικά με την απώλεια βάρους μέσω της διατροφής ή της σωματικής άσκησης. Ο δρ Φρανσουά Μοντάβ, επικεφαλής του Τμήματος Πληροφορικής στο Πολιτειακό Πανεπιστήμιο Τζάκσον στο Τζάκσον του Μισισιπή, θέλησε να δει κατά πόσον οι πληροφορίες που αντλούν με αυτόν τον τρόπο οι χρήστες μπορούν πραγματικά να τους βοηθήσουν. «Εβλεπα την οικογένεια και τους φίλους μου να αναζητούν πληροφορίες για την υγεία τους και συχνά σκεφτόμουν «πού βρίσκουν αυτά τα πράγματα;»» δηλώνει σε δελτίο Τύπου του αμερικανικού Κέντρου Προώθησης της Υγείας.

Ο τρόπος με τον οποίο «λειτουργούν» στη συντριπτική πλειονότητά τους οι χρήστες του Internet, όποια και αν είναι η πληροφορία που αναζητούν, ευνοεί ιδιαίτερα την παραπληροφόρηση, όπως επισημαίνει ο ερευνητής. «Τα πρώτα links που εμφανίζονται σε μια αναζήτηση στο Διαδίκτυο, ανεξάρτητα από το αντικείμενό της, προσελκύουν σχεδόν το 90% όλων των κλικ. Αυτό οδηγεί τους καταναλωτές σε κατώτερης ποιότητας πληροφορίες» τονίζει.

Κατώτερη ποιότητα στις ανώτερες θέσεις

Προκειμένου να ελέγξουν την ποιότητα των πληροφοριών που εμφανίζονται πρώτες στις σελίδες των αποτελεσμάτων των μηχανών αναζήτησης ειδικά για την απώλεια βάρους ο δρ Μοντάβ και οι συνεργάτες του εξέτασαν 103 σχετικές ιστοσελίδες ελέγχοντας κατά πόσον το περιεχόμενό τους συμφωνούσε με τις επίσημες, και βασισμένες σε ερευνητικά στοιχεία οδηγίες. Oπως περιγράφουν στη μελέτη τους που δημοσιεύθηκε πρόσφατα στην επιθεώρηση «American Journal of Public Health» διαπίστωσαν ότι οι ιστοσελίδες ιατρικών θεμάτων, επίσημων κυβερνητικών φορέων και πανεπιστημίων, όπως επίσης και αρκετά μπλογκ, είχαν το πιο αξιόπιστο περιεχόμενο. Ωστόσο –με εξαίρεση τα μπλογκ –αυτές δεν είχαν επαρκή «εκπροσώπηση» στα αποτελέσματα αναζήτησης και σπάνια βρίσκονταν στις πρώτες θέσεις ή στην πρώτη σελίδα τους.

Επιπλέον οι ιστοσελίδες που εμφανίζονταν στις πρώτες σελίδες των αποτελεσμάτων αναζήτησης παρουσίαζαν σημαντικές ελλείψεις –η ποιότητα των πληροφοριών τους ήταν όπως αποδείχθηκε παραπάνω από «φτωχή». «Οταν εξετάσαμε τους βασικούς παράγοντες που είχαμε χρησιμοποιήσει για την εξαγωγή του γενικού σκορ ποιότητας, όπως π.χ. διατροφή, σωματική δραστηριότητα και συμπεριφορικές στρατηγικές, παρατηρήσαμε ότι λιγότερο από το ένα πέμπτο των ιστοσελίδων είχε σκορ ποιότητας πάνω από 50%» εξηγεί ο δρ Μοντάβ και προσθέτει: «Παρατηρήσαμε επίσης ότι καμία ιστοσελίδα δεν κάλυπτε όλους τους παράγοντες –τους βασικούς αλλά παράλληλα και τις χειρουργικές ή φαρμακοθεραπευτικές επιλογές –ταυτοχρόνως».

Η γενική συμβουλή που βγαίνει από τα παραπάνω αποτελέσματα για τους χρήστες του Διαδικτύου που θέλουν να χάσουν τα παραπανίσια κιλά τους είναι να μη στέκονται στην «εύκολη λύση» των πρώτων αποτελεσμάτων που τους εμφανίζονται αλλά να ψάχνουν το ζήτημα διεξοδικά, προτιμώντας για την ενημέρωσή τους τις ιστοσελίδες των δημόσιων υπηρεσιών υγείας, των αναγνωρισμένων γιατρών, των νοσοκομείων και των πανεπιστημίων ή των έγκυρων μπλόγκερ. Παράλληλα όμως η μελέτη, όπως επεσήμαναν επιστήμονες οι οποίοι δεν μετείχαν σε αυτήν, προσφέρει ένα έναυσμα για τους εκπροσώπους του τομέα της υγείας ώστε να προσπαθήσουν να κάνουν το αξιόπιστο περιεχόμενο των ιστοσελίδων τους πιο ελκυστικό για το ευρύ κοινό και να το φέρουν πιο «ψηλά» στα αποτελέσματα αναζήτησης.

«Μια μεγάλη πρόκληση για τους επαγγελματίες του κλάδου της υγείας είναι να εξασφαλίσουν ότι το κοινό έχει πρόσβαση σε αξιόπιστες πληροφορίες» υπογράμμισε στο ίδιο δελτίο Τύπου ο δρ Ντέιβιντ Κλαρκ από το Τμήμα Βιοϊατρικής Φυσιολογίας και Κινησιολογίας του Πανεπιστημίου Σάιμον Φρέιζερ στο Μπάρναμπι της Βρετανικής Κολομβίας του Καναδά. «Τα επιστημονικά στοιχεία θεωρείται ότι προσφέρουν την καλύτερη γνώση, μπορεί όμως να είναι δύσκολο να τα εντοπίσει κάποιος εξαιτίας του τρόπου με τον οποίο λειτουργεί το Internet και του τρόπου με τον οποίο οι άνθρωποι το χρησιμοποιούν. Είναι κάτι σαν την Αγρια Δύση όσον αφορά την πληροφόρηση».

Ενα «υπόδειγμα γραφής» για να μπει τάξη σε αυτό το χάος φαίνεται να έρχεται, όπως συμπλήρωσε, από τα μπλογκ. «Αν και η μελέτη αναδεικνύει τις δυσκολίες που υπάρχουν στην ενημέρωση σχετικά με την απώλεια βάρους, παράλληλα προσφέρει και ελπίδα, διότι αποκάλυψε ότι τα μπλογκ, τα οποία εγώ νόμιζα ότι θα είχαν χαμηλά σκορ όσον αφορά την ποιότητα της πληροφόρησης που παρέχουν, στην πραγματικότητα βρίσκονται πολύ ψηλά, κάτι το οποίο σημαίνει ότι οι συγγραφείς τους προσπαθούν πραγματικά να παρέχουν καλή ενημέρωση» επεσήμανε. «Τα μπλογκ βρίσκονται επίσης ψηλά όσον αφορά την προσβασιμότητα, κάτι το οποίο σημαίνει ότι οι κυβερνητικές, ιατρικές και πανεπιστημιακές ιστοσελίδες θα μπορούσαν να αντλήσουν έμπνευση από αυτά για να βελτιώσουν το πώς παρουσιάζουν το περιεχόμενό τους».