Δομικές μεταρρυθμίσεις και όχι εισπρακτικά μέτρα

Υπάρχει ευρεία συμφωνία ότι για την επίτευξη των οικονομικών στόχων του νέου μνημονίου για τη φαρμακευτική δαπάνη και ταυτόχρονα για τη διασφάλιση πρόσβασης των ελλήνων ασθενών σε ποιοτικές και καινοτόμες θεραπείες απαιτούνται δομικές μεταρρυθμίσεις στη φαρμακευτική αγορά. Πλέον έχουμε ένα νέο μνημόνιο που απορρέει από τη νέα δανειακή σύμβαση και έναν εφαρμοστικό νόμο (4052) που περιλαμβάνει μέτρα για όλο το φάσμα της αλυσίδας του φαρμάκου και είναι σαφές σε όλους όσοι γνωρίζουν ότι ανάλογα με τον τρόπο και την προτεραιότητα υλοποίησής τους μπορεί να έχουν ευεργετικά ή καταστρεπτικά αποτελέσματα. Ο εφαρμοστικός νόμος είναι σαν κατάλογος εστιατορίου με συνταγές απ’ όλο τον κόσμο, που όμως είναι αδύνατον κάποιος να τις δοκιμάσει ταυτόχρονα χωρίς να πάθει δυσπεψία. Περιλαμβάνει συνονθύλευμα μέτρων και πολιτικών από διάφορες χώρες και συστήματα υγείας, που αν εφαρμοστούν με λάθος σειρά ή δεν συνδυαστούν σωστά θα οδηγήσουν την αγορά φαρμάκου σε χάος και με μαθηματική βεβαιότητα θα υπάρξει σοβαρή απόκλιση από τους οικονομικούς στόχους.

Βασικό προβληματισμό αποτελεί το γεγονός ότι ο νόμος έχει εισπρακτικό χαρακτήρα, οδηγώντας σε αναστολή ή καθυστέρηση υλοποίησης δομικών μεταρρυθμίσεων, καθώς προβλέπει οι φαρμακευτικές εταιρείες να πληρώνουν όποια διαφορά προκύψει, πέραν του στόχου της δαπάνης που έχει ορίσει το μνημόνιο – €2,88 δισ. το 2012. Οι φαρμακευτικές εταιρείες δεν μπορούν να επωμίζονται τις αδυναμίες της πολιτείας να εφαρμόζει τις απαιτούμενες μεταρρυθμίσεις, ούτε να καλύπτουν αστοχίες ελέγχου της σπατάλης σε όλη την αλυσίδα διακίνησης του φαρμάκου.

Από την άλλη, ο νόμος προβλέπει θετικές δομικές αλλαγές, όπως την ηλεκτρονική συνταγογράφηση, την εφαρμογή θεραπευτικών πρωτοκόλλων, την απαγόρευση αποζημίωσης εκτός ενδείξεων, τη μείωση του κόστους της αλυσίδας στα ακριβά φάρμακα. Επιπλέον προβλέπει τη θέσπιση συστήματος τιμολόγησης που εξοικονομεί πόρους από τα φάρμακα εκτός πατέντας και τα γενόσημα, όπως συμβαίνει σε άλλες χώρες, με τη διαφορά ότι αυτό γίνεται προκειμένου να χρηματοδοτείται η απρόσκοπτη πρόσβαση των ασθενών σε καινοτόμες θεραπείες. Στο σημείο αυτό πρέπει να γίνουν σοβαρές παρεμβάσεις, καθώς το μέτρο για τις 12 χώρες με αξιολόγηση από φορέα Health Technology Assessment, που προβλέπει ο νόμος ως προαπαιτούμενο για την αποζημίωση ενός νέου φαρμάκου, δεν μπορεί να εφαρμοστεί εφόσον οι χώρες που έχουν τέτοια συστήματα δεν ξεπερνούν τις 6-7. Επομένως ένα νέο φάρμακο δεν θα αποζημιώνεται ποτέ στην Ελλάδα.

Οι διατάξεις που προβλέπουν συνταγογράφηση με δραστική ουσία και χορήγηση του φθηνότερου φαρμάκου είναι δύσκολο να εφαρμοστούν ορθολογικά χωρίς τις κατάλληλες δομές και τα κατάλληλα συστήματα ελέγχου. Η σύγχυση που υπάρχει για συνταγογράφηση δραστικής ουσίας και χορήγηση του φθηνότερου φαρμάκου, με ταυτόχρονη αύξηση του μεριδίου των γενοσήμων, θα μπορούσε να αποφευχθεί εάν οριζόταν μέγιστη ασφαλιστική τιμή βάσει της Θετικής Λίστας σε επίπεδο ATC5 και η διαφορά καλυπτόταν από τον ασφαλισμένο όταν επιλέγει το ακριβότερο στην ίδια δραστική. Ετσι τα Ταμεία θα αποζημιώνουν την Τιμή Αναφοράς ανεξάρτητα αν είναι γενόσημο ή εκτός πατέντας. Το πλαίσιο αυτό εξασφαλίζει την ελευθερία του ιατρού και του ασθενούς στην επιλογή τελικής θεραπείας και την ισότιμη αντιμετώπιση των εκτός πατέντας φαρμάκων και γενοσήμων από τα Ταμεία.

Ετσι θα ήταν ελεγχόμενη και προβλέψιμη η δαπάνη του ΕΟΠΥΥ και των Φορέων Κοινωνικής Ασφάλισης με σημαντική μακροπρόθεσμη εξοικονόμηση.