«Νευρική ορθορεξία», αγγλιστί «orthorexia nervosa», ονομάζεται το νέο ψυχοδιατροφικό σύνδρομο που έχει φτάσει πλέον και στη χώρα μας. Ακόμα και το όνομά του ωστόσο ακούγεται αντιφατικό:
πώς γίνεται η «ορθή» διατροφή να καταλήγει να αποτελεί… σύνδρομο; «Στα 52 μου ένιωθα ότι η ζωή μου βρισκόταν εκτός ελέγχου» διηγείται ο Αλέξανδρος Ν., 55 ετών σήμερα. «Τα παιδιά μου είχαν μεγαλώσεικαι ένιωθα ότι τα παραγωγικά χρόνια είχαν περάσει ανεπιστρεπτί και όδευα προς το τέλος.Αρχισαν να με βασανίζουν έντονα ψυχοσωματικά συμπτώματα- πονοκέφαλοι, ζαλάδες, ταχυκαρδίες- και πήγαινα από γιατρό σε γιατρό για εξετάσεις,οι οποίες όμως δεν έδειχναν τίποτα ανησυχητικό. Παρ΄ όλα αυτάήμουν τρομοκρατημένος και αποφάσισα να αρχίσω να γυμνάζομαι και να τρώω υγιεινά.Εκεί όμως ξεκίνησε ένα καταστρεπτικό ντόμινο που με οδήγησε στη νευρική ορθορεξία» προσθέτει.
Σύντομα ο Αλέξανδρος είχε δομήσει ένα αυστηρότατο πρόγραμμα διατροφής που τηρούσε με εμμονή. «Μετρούσα τα πάντα με το ρολόι,ακόμα και το κάθε πότε έπινα νερό! Κάθε 20 λεπτά έπινα υποχρεωτικά ένα ποτήρι,από ένα θερμός που κρατούσα πάντα πάνω μου,για να διατηρείται στους 19-20 βαθμούς Κελσίου» διηγείται. Στη συνέχεια «απέρριψε» όλα τα τυποποιημένα προϊόντα και αποφάσισε να τρώει μόνο βιολογικά, ωστόσο δεν δεχόταν να τα αγοράσει από σχετικό κατάστημα στην πόλη, διότι δεν εμπιστευόταν ότι… πράγματι ήταν βιολογικά!
«Κάθε Σαββατοκύριακο έκανα ένα ταξίδι τεσσάρων ωρών μέχρι ένα χωριό της Πελοποννήσου όπου αγόραζα τα φρούτα και τα λαχανικά μου. Φυσικά έκοψα το κρέας, καθώς και το τυποποιημένο ψωμί και τα δημητριακά. Απαιτούσα από τη γυναίκα μου να ζυμώνει ψωμί κάθε μέρα» λέει. Οταν η γυναίκα του αρνήθηκε αγανακτισμένη, ο Αλέξανδρος αναγκάστηκε να ζυμώνει ο ίδιος. Κάθε μήνα μάλιστα έκανε δύο-τρία τσεκάπ, αλλάζοντας διαρκώς γιατρούς, διότι φοβόταν ότι… θα τον εξαπατήσουν. «Δεν είχα κοινωνική ζωή», λέει χαρακτηριστικά, προσθέτοντας ότι απαγόρευε στον εαυτό του να φάει σε εστιατόριο, καθώς και να πιει αλκοόλ, τυποποιημένους χυμούς ή αναψυκτικά.
«Τ α άτομα που πάσχουν από νευρική ορθορεξία χαρακτηρίζονται από μια εμμονή με την “αγνή” ή “καθαρή” διατροφή.Βασικός τους στόχος δεν είναι να χάσουν βάρος- γι΄ αυτό και δεν πρόκειται για νευρική ανορεξία. Αντιθέτως, προσπαθούν να “εξαγνίσουν” τη διατροφή τους και να πετύχουν την “κάθαρση” του οργανισμού, λόγω της κατάθλιψης και της αρρωστοφοβίας τους» εξηγεί η δρ Λίζα Βάρβογλη, ψυχολόγος- επιστημονική συνεργάτις της Ιατρικής Σχολής του Πανεπιστημίου των Αθηνών.
«Εχουμε δει ασθενείς που φτάνουν τον οργανισμό τους στα όρια της εξόντωσης» σχολιάζει ο δρ Αντώνης Καφάτος, παιδίατρος, ομότιμος καθηγητής Προληπτικής Ιατρικής και Διατροφής στην Ιατρική Σχολή του Πανεπιστημίου της Κρήτης. «Κάποιοι αποφεύγουν αρκετές τροφικές ομάδες, με αποτέλεσμα να εμφανίζουν ελλείψεις σε βασικά θρεπτικά στοιχεία,όπως βιταμίνη Β12,ασβέστιο,λιπαρά οξέα ω-3 και ω-6. Αλλοι καταναλώνουν μόνο ωμές τροφές, θέτοντας τον εαυτό τους στον κίνδυνο παρασίτων και μικροβίων που υπάρχουν κυρίως στο ωμό κρέας. Πάσχουν από υπερβολικό άγχος για να πετύχουν τα τελειοθηρικά πρότυπα που θέτουν, ωστόσο γίνονται όλο και πιο δυστυχισμένοι» προσθέτει. ΤΕΣΤ
Μήπως κι εσείς… οδεύετε προς την ορθορεξία;
Η νευρική ορθορεξία εξελίσσεται ύπουλα και συχνά «ξεγελάει» το άτομο. Ορισμένα σημεία -«κλειδιά» κρούουν τον κώδωνα του κινδύνου για την πιθανή ύπαρξή της. Αυτά φανερώνει το ακόλουθο ερωτηματολόγιο το οποίο συντάχθηκε από τον δρα Στίβεν Μπράτμαν, γιατρό από το Κολοράντο των ΗΠΑ, ο οποίος το 1997 ήταν ο πρώτος που χρησιμοποίησε τον όρο «νευρική ορθορεξία» και μελέτησε τα συμπτώματά της. Χρησιμοποιείται ευρέως από ψυχολόγους ως πρώτη ένδειξη για τη διάγνωση της διαταραχής, σε περίπτωση που δοθούν περισσότερες από πέντε θετικές απαντήσεις:
1 Περνάτε περισσότερες από τρεις ώρες την ημέρα σκεπτόμενος τη διατροφή σας;
2 Προγραμματίζετε τα γεύματά σας αρκετές ημέρες πριν;
3 Είναι η θρεπτική αξία του γεύματός σας περισσότερο σημαντική από την ευχαρίστηση της κατανάλωσής του; 4 Αλλαξε η ποιότητα της ζωής σας καθώς αυξήσατε την ποιότητα της διατροφής σας;
5 Νιώθετε να βελτιώνεται η αυτοπεποίθησή σας όταν τρώτε υγιεινά;
6 Εχετε σταματήσει να καταναλώνετε τρόφιμα που απολαμβάνατε άλλοτε, προκειμένου να τρώτε σωστά;
7 Η διατροφή σας δεν σας επιτρέπει εύκολα να φάτε έξω και έτσι απομακρύνεστε από οικογένεια και φίλους;
8 Αισθάνεστε ένοχοι όταν «χαλάτε» τη δίαιτά σας;
9 Αισθάνεστε καλά με τον εαυτό σας και ότι έχετε τον πλήρη έλεγχο όταν τρώτε υγιεινά;
10 Εχετε γίνει πιο αυστηροί με τον εαυτό σας πρόσφατα;
«ΟΡΘΕΣ» ΔΙΑΤΡΟΦΕΣ ΠΟΥ ΜΠΟΡΕΙ ΝΑ ΒΛΑΨΟΥΝ ΤΗΝ ΥΓΕΙΑ
\344 Vegeterian: Οι χορτοφάγοι αποφεύγουν το ζωικό κρέας, κάθε προέλευσης, ενώ κατ΄ εξαίρεση ορισμένοι καταναλώνουν ψάρι.
\344 Vegan: Οι «ολικοί χορτοφάγοι» αποφεύγουν όλα ανεξαιρέτως τα ζωικά προϊόντα: όχι μόνο το κρέας, το ψάρι και το κοτόπουλο, αλλά και το μέλι, τα αβγά και τα γαλακτοκομικά προϊόντα κτλ.
\344 Frutarian: Ονομάζονται στα ελληνικά «καρπιστές» και τρώνε μόνο καρπούς και φρούτα, όχι λαχανικάωστόσο ο όρος «φρούτα» περιλαμβάνει και τροφές που στην καθομιλουμένη αναφέρονται ως λαχανικά (π.χ., ντομάτα, αγγούρι, πιπεριά). Τρώνε μόνο ό,τι πέφτει απ΄ τα δένδρα, διότι απαγορεύεται τα φρούτα να κόβονται, καθώς έτσι… πληγώνεται το φυτό.
\344 Ρaleodiet: Προσπαθούν να τρώνε όπως έτρωγαν οι… άνθρωποι της παλαιολιθικής εποχής- ίσως εξωφρενικό, όμως έχει χιλιάδες οπαδούς σε όλον τον κόσμο! Επιτρέπονται κρέας, ψάρι, ωμά λαχανικά, ρίζες και καρποί. Απαγορεύονται οι επεξεργασμένες τροφές ή όσες προέρχονται από κατεργασία πρώτων υλών (π.χ. δημητριακά, γαλακτοκομικά, λάδια κτλ.)
\344 Μacrobiotic: Οι φανατικοί της «μακροβιοτικής» διατροφής βασίζονται μόνο σε καρπούς, όσπρια και λαχανικά. Κάθε εποχή επιτρέπεται άλλο είδος τροφών, οι οποίες μαγειρεύονται μόνο με συγκεκριμένους τρόπους, ενώ μασούν πολύ αργά την τροφή τους!
\344 Rawfoodism: Πρόκειται για… «ωμοφαγία» με χιλιάδες οπαδούς, η οποία επιτρέπει μόνο τις ωμές τροφές και προάγει την ισορροπία, τη δύναμη και την υγιή σεξουαλικότητα.
