«Δεν ονειρεύομαι ποτέ»
«Εμφανίσεις του τρόμου»· η ουσία της ζωγραφικής του Βλαντίμιρ Βελίτσκοβιτς θα μπορούσε να συμπυκνωθεί σε αυτόν τον τίτλο, ο οποίος ήταν και ο τίτλος της έκθεσης των σχεδίων που παρουσίασε ο γιουγκοσλάβος καλλιτέχνης το 1965 στις Βρυξέλλες. Ο τρόμος του ανθρώπινου όντος απέναντι στα τραγικά επεισόδια της Ιστορίας ήταν αυτός που προσέδιδε πάντα συνοχή και πυκνότητα στο σώμα του έργου του. Σαν ένα είδος εμμονής που τον κατατρύχει ακόμη και σήμερα, στα 66 του χρόνια, αποτελώντας την ίδια στιγμή έναυσμα και στόχο δημιουργίας. Από τους σημαντικότερους σήμερα ευρωπαίους θιασώτες της παραστατικής ζωγραφικής με μια σειρά εκθέσεων σε όλον τον κόσμο, μεταξύ των οποίων μια αναδρομικού χαρακτήρα παρουσίαση της δουλειάς του το 1996 στο Μακεδονικό Μουσείο Σύγχρονης Τέχνης και έναν χρόνο αργότερα στην Εθνική Πινακοθήκη, ο Βλαντίμιρ Βελίτσκοβιτς άγεται πάντα από την άγρια όψη των πραγμάτων.
Εγκατεστημένος από το 1966 στο Παρίσι δεν έκοψε ποτέ τον ομφάλιο λώρο με τη γενέτειρα πόλη του, το Βελιγράδι. Καλλιτέχνης έντονα πολιτικοποιημένος ο Βελίτσκοβιτς επιμένει ότι «είναι Γιουγκοσλάβος και όχι Σέρβος» αρνούμενος από την άλλη την όποια στράτευση της δουλειάς του. «Διαπιστώνω και εικονογραφώ μια πραγματικότητα. Είναι αλήθεια ότι πάντα με είλκυε η βίαιη όψη της ζωής, σαν μια αρρώστια ή εμμονή ποιος μπορεί να δημιουργήσει απαλλαγμένος από εμμονές; Η πρόθεσή μου δεν είναι να σοκάρω τον θεατή, αλλά να τον αναγκάσω να δει. Ισως γι’ αυτό είτε μπορεί να σταθεί μπροστά στα έργα μου είτε όχι» μας εξηγεί.
Με τα χρώματα της γης
Βρίσκεται στην Αθήνα με αφορμή τα εγκαίνια της ατομικής έκθεσής του στην αίθουσα τέχνης «Εκφραση» μια σειρά πρόσφατων ζωγραφικών έργων και σχεδίων μικρών στην πλειονότητά τους διαστάσεων. «Οι πίνακές μου είναι μνημειακού συνήθως μεγέθους. Εχω ανάγκη αυτή την αναλογία ανάμεσα στον ζωγραφικό χώρο και στον πραγματικό» σχολιάζει, αρνούμενος ωστόσο την όποια συγγένεια με τις αρχιτεκτονικές σπουδές του.
«Υλικό» δομικό της ζωγραφικής του υπήρξε ανέκαθεν το σχέδιο «με μελάνι πάντα, σπανίως με κάρβουνο ή με μολύβι». «Για μένα το σχέδιο» λέει, ενώ θυμάται την εντύπωση που του έκαναν στα εφηβικά του χρόνια τα χαρακτικά του Γκόγια, «είναι τα πάντα· και ευχαρίστηση και άγχος και οδύνη. Η ζωγραφική έρχεται σε ένα δεύτερο επίπεδο» όπως και το χρώμα. «Ποτέ δεν το είχα ανάγκη. Υπήρξε μια περίοδος στη ζωγραφική μου, τη δεκαετία του ’60, που οι πίνακές μου ήταν γεμάτοι χρώμα. Στο τέλος συνειδητοποίησα ότι η όψη των έργων μου βρισκόταν σε διάσταση με το περιεχόμενό τους και έτσι πέρασα αρκετά γρήγορα σε μια εποχή σχεδόν μονοχρωματική, μαύρου, γκρίζου και λευκού, που στη δεκαετία του ’90 έδωσε χώρο σε κάποιες ώχρες και χρώματα της γης». Βασικό χρώμα στις συνθέσεις του παραμένει το μαύρο, «έχει μια φωτεινότητα εξίσου δυνατή με εκείνη του λευκού» επισημαίνει ερμηνεύοντας έτσι τη σκοτεινότητα που κυριαρχεί σε όλες τις περιόδους της ζωγραφικής του.
Πίνακες-ντοκουμέντα
Περιστρεφόμενα σε κόσμους εφιαλτικούς τα σπαρασσόμενα κορμιά που ζωγραφίζει ο Βελίτσκοβιτς «αν υπάρχει ένα θέμα που με απασχολεί σε όλες τις περιόδους της δουλειάς μου» λέει «αυτό είναι η ανθρώπινη μορφή» έχουν αποκτήσει τον τελευταίο καιρό τη διάσταση ντοκουμέντου, ένα είδος ζωγραφικής μαρτυρίας του τραγικού διαμελισμού που υπέστη την τελευταία δεκαετία η χώρα του. «Δεν βασίστηκα στη συγκεκριμένη πραγματικότητα. Απλώς κάποια δεδομένη στιγμή η φαντασία μου άρχισε να συμπορεύεται με την πραγματικότητα, και αυτό δεν ήταν τυχαίο. Εχτισα τη ζωγραφική μου πάνω στα ερείπια του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου. Θυμάμαι τον βομβαρδισμό του Βελιγραδίου από τους Γερμανούς, τις βόμβες που έσκαγαν δίπλα στο σπίτι μου, τα πτώματα που είδα στους δρόμους ύστερα από την απελευθέρωση. Ολες αυτές οι εικόνες κρατήθηκαν στη μνήμη μου, αργότερα κάποιες από αυτές ενεργοποιήθηκαν, ωστόσο δεν μπορώ να ερμηνεύσω με βάση αυτές τον τρόπο που συγκροτήθηκε ο ζωγραφικός μου κόσμος». Η ερμηνεία της διαδικασίας παραγωγής των έργων του δεν τον ενδιέφερε ούτως ή άλλως ποτέ. «Η πορεία μου στη ζωγραφική ήταν κατά κάποιον τρόπο προδιαγεγραμμένη. Σχεδίαζα από παιδί. Στα 15 μου έκανα την πρώτη μου έκθεση. Σε σχολή Καλών Τεχνών δεν φοίτησα ποτέ. Ημουν αυτοδίδακτος. Δεν το θεώρησα ποτέ απαραίτητο. Η ζωγραφική αποτελεί για μένα ένα σχόλιο πάνω σ’ αυτό που είμαι και σ’ αυτό που βλέπω. Δεν έχει να κάνει με τους εφιάλτες μου. Δεν ονειρεύομαι ποτέ».
Η έκθεση ζωγραφικής του Βλαντίμιρ Βελίτσκοβιτς στην γκαλερί Εκφραση Γιάννα Γραμματοπούλου (Βαλαωρίτου 9Α) θα παραμείνει ανοιχτή ως τις 10 Μαρτίου.
