«Δεν διεκδικώ αντι-Αναν ψήφο»
Είναι χωρίς αμφιβολία οι πιο παράξενες εκλογές που έγιναν ποτέ στην Κύπρο. Μετά την επιτυχία της ένταξης και πολύ κοντά στο ενδεχόμενο μιας λύσης στο Κυπριακό, για πρώτη φορά τα κόμματα της αντιπολίτευσης κατεβαίνουν ενωμένα στις εκλογές ενάντια στον Γλαύκο Κληρίδη, ο οποίος φαίνεται να έχει πετύχει και τα δύο. Ο πρόεδρος Κληρίδης, από την άλλη, κατεβαίνει ξανά υποψήφιος ενώ όλοι υπολόγιζαν ότι ύστερα από 50 χρόνια διαπραγματεύσεων το μοναδικό αδιαπραγμάτευτο ήταν πλέον η αποχώρησή του. Και βεβαίως το κάνει έχοντας αντίπαλο τον ως πρόσφατα πιο στενό συνεργάτη του, τον Αλέκο Μαρκίδη. Μέσα σε όλα αυτά τα πολιτικά παράδοξα οι προεκλογικές προβλέψεις γίνονται ακόμη πιο δύσκολες. Οι δημοσκοπήσεις πάντως δίνουν το προβάδισμα στον Τάσσο Παπαδόπουλο, αρχηγό του ΔΗΚΟ και υποψήφιο του κεντροαριστερού συνασπισμού. Ο άνθρωπος ο οποίος κάποτε χαρακτηρίστηκε «η σιδερένια γροθιά του Μακαρίου» υποστηρίζει στη συνέντευξή του στο «Βήμα» ότι δεν εκφράζει την απόρριψη του σχεδίου Αναν.
– Κύριε πρόεδρε, δεν πρόκειται για μια περίεργη προεκλογική αναμέτρηση;
«Αν το λέτε επειδή υπάρχουν οι διαπραγματεύσεις κατά τη διάρκεια των εκλογών, δεν είναι η πρώτη φορά. Το ίδιο συνέβαινε και το 1993. Το παράξενο είναι ότι ο κ. Κληρίδης πείστηκε να υποβάλει υποψηφιότητα. Ως πριν από μία εβδομάδα έλεγε σε συνεργάτες του ότι αποσύρεται. Και λέω επείσθη, ηθελημένα χρησιμοποιώ αυτό το ρήμα. Λέει λοιπόν ο κ. Κληρίδης: Ζητώ μια παράταση 16 μηνών για να σχηματίσω κυβέρνηση «εθνικής ενότητας». Μα στην Κύπρο με το εθνικό πρόβλημα δεν ασχολείται η κυβέρνηση αλλά το Εθνικό Συμβούλιο. Ακόμη και οι υπουργοί ζητούν από όσους είμαστε στο Εθνικό Συμβούλιο ενημέρωση για τις εξελίξεις. Ποια κυβέρνηση ενότητας μπορεί να υπάρξει χωρίς πρόγραμμα; Μόνο αλαλούμ. Δεν έχω καταλάβει επίσης γιατί αυτή η επιλογή του 16μηνου. Δεν υπάρχουν χρονοδιαγράμματα που να συμπίπτουν με τους 16 μήνες. Μοναδικός σταθμός μπροστά μας είναι όταν το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο θα ψηφίσει για την ένταξη κατά χώρα. Αλλά νομίζω ότι η ένταξη της Κύπρου είναι τετελεσμένο γεγονός. Γιατί λοιπόν ο κ. Κληρίδης μιλάει για 16 μήνες και όχι για 6 ή 26;».
– Στην Ελλάδα και νομίζω και στην υπόλοιπη Ευρώπη θεωρούν ότι η κάθοδός σας στις προεδρικές διεκδικεί την αντι -Αναν ψήφο.
«Είναι να απορεί κανείς πώς θέλουν να ερμηνεύουν οι άλλοι αυτό που λέω εγώ. Η απόφαση του Εθνικού Συμβουλίου της Κύπρου, με εξαίρεση δύο μικρά κόμματα, ήταν ομόφωνη ότι το σχέδιο Αναν είναι αντικείμενο διαπραγματεύσεων και ότι χρειάζονται βελτιώσεις για να γίνει αποδεκτό. Αυτά τα έχει πει ο ίδιος ο κ. Κληρίδης. Με λίγα λόγια, εμείς δεσμευόμαστε για διαπραγματεύσεις όχι με σκοπό να ενταφιάσουμε το σχέδιο ή να οδηγήσουμε τις συνομιλίες σε αδιέξοδο αλλά για να το βελτιώσουμε και να υπάρξει μια βιώσιμη και λειτουργική λύση. Γιατί, αν δεν είναι λειτουργική, δεν θα είναι βιώσιμη. Αλλωστε μην ξεχνάτε ότι ανάμεσα στις δυνάμεις που με υποστηρίζουν είναι και το ΑΚΕΛ, ένα κόμμα που παραδοσιακά υποστηρίζει την επαναπροσέγγιση. Θα ήθελα να μου πουν ο κ. Κληρίδης και ο κ. Μαρκίδης ένα σχέδιο που να έχουν δεχθεί αυτοί και να το απέρριψα εγώ. Τότε εγώ θα αποσυρθώ από υποψήφιος. Προκαλώ τώρα».
– Αν έρθει η ώρα ως πρόεδρος της Κύπρου να διαπραγματευθείτε το σχέδιο Αναν, τι θα κάνετε;
«Ξέρω πολύ καλά τι θα κάνω. Αυτά για τα οποία έχει πάρει αποφάσεις το Εθνικό Συμβούλιο. Ο κ. Κληρίδης είπε: Ζητώ διαπραγματεύσεις για να επιφέρω ουσιαστικές βελτιώσεις στο σχέδιο ώστε να πετύχουμε μια ορθή λύση. Εγώ λέω: Ορθή λύση με την κατοχή του ενός τρίτου του νησιού δεν γίνεται. Από καιρό έπαψα να λέω δίκαιη και βιώσιμη λύση. Οι συνθήκες δεν επιτρέπουν να είναι δίκαιη, ας είναι τουλάχιστον βιώσιμη».
– Ποια θεωρείτε εσείς αγκάθια του σχεδίου;
«Δεν θα απαριθμήσω αγκάθια. Είναι μερικά θέματα που νομίζω ότι θα εξυπηρετήσουν, αν βελτιωθούν, τα συμφέροντα και των Τουρκοκυπρίων και των Ελληνοκυπρίων. Θέματα που αφορούν τη λειτουργικότητα. Αν η τουρκική πλευρά θέλει λύση, όπως φαίνεται από τις διαδηλώσεις, τότε θα είναι προς το συμφέρον όλων να είναι βιώσιμη. Το θέμα δεν είναι η υπογραφή ενός χαρτιού που δεν θα αντέξει στον χρόνο. Με λίγα λόγια, η διαπραγμάτευση δεν σημαίνει αναγκαστικά ότι πρέπει να κατευθύνεται στο να αφαιρεθούν δικαιώματα από τους Τουρκοκυπρίους. Υπάρχουν θέματα που μπορεί να είναι επιθυμία και των δύο κοινοτήτων. Π.χ., η αποχώρηση των εποίκων. Δεν νομίζω ότι οι Τουρκοκύπριοι είναι πολύ ενθουσιασμένοι από την παραμονή 119.000 εποίκων στο νησί. Το ίδιο και εμείς. Υπάρχουν περιθώρια να τα βρούμε με τους Τουρκοκυπρίους. Αυτή η γη είναι και των δυο μας, είναι το κοινό μας σπίτι, εδώ έχουμε τις ρίζες μας.
Η διαπραγματευτική ομάδα κατά τη διάρκεια των πολύμηνων διαπραγματεύσεων έχει υποβάλει προτάσεις, αντιπροτάσεις. Εχουν δώσει ενδείξεις για το τι είναι δυνατόν να δεχθούν και τι δεν είναι. Περιορίζονται πάρα πολύ τα περιθώρια για σημαντικές αλλαγές. Γιατί ούτε πειστικοί θα είμαστε ούτε θα μπορούμε να υπολογίζουμε για στήριξη από τον διεθνή παράγοντα αν υπαναχωρήσουμε από τις θέσεις που η προηγούμενη διαπραγματευτική ομάδα έχει δώσει ενδείξεις ότι δέχεται. Αρα έχω επίγνωση για τα περιθώρια που υπάρχουν».
– Είναι κάτι που φοβάστε τώρα στις διαπραγματεύσεις που γίνονται;
«Η τελευταία εικόνα που δείχνει η διαπραγματευτική μας ομάδα είναι αυτή της ασυνεννοησίας. Δεν μπορεί ο κ. Μαρκίδης να λέει ότι υπάρχουν μεγάλα περιθώρια διαπραγματεύσεων και ο κ. Κληρίδης να λέει ότι είναι στενά τα περιθώρια. Δεν μπορεί να λέει ο κ. Μαρκίδης πως δεν μπορεί να λυθεί το Κυπριακό όσο διαπραγματεύεται ο κ. Ντενκτάς και ο Κληρίδης να λέει στο «Βήμα» ότι πρέπει να μείνουν οι διαπραγματευτές. Αυτό βεβαίως βολεύει τον ίδιο προεκλογικά γιατί ουσιαστικά λέει: Καλύτερα να μείνω εγώ παρά να έρθει άλλος. Οταν κάνεις διαπραγματεύσεις όμως για το μέλλον του λαού σου, η εκτίμηση καθορίζει την τακτική σου. Για να μην πω ότι σε μεγάλο βαθμό επηρεάζει τις θέσεις. Αν η εκτίμησή μου είναι ότι η άλλη πλευρά επείγεται να βρει λύση σε 15 ημέρες, άλλη είναι η τακτική και οι θέσεις από το αν λέει ότι δεν πρόκειται να βρεθεί λύση ούτε στις 28 Φλεβάρη ούτε στις 26 Απριλίου. Αυτές οι ασυμφωνίες σε μια διαπραγματευτική ομάδα υποσκάπτουν την εγκυρότητα και την πειστικότητά της. Και λυπάμαι που το λέω αλλά ο κ. Κληρίδης δεν ενημερώνει το Εθνικό Συμβούλιο ούτε πλήρως ούτε όπως πρέπει. Είναι γνωστό ότι ο κ. Ντενκτάς π.χ. έχει υποβάλει ένα non paper με τις αλλαγές που θέλει να επιφέρει στο σχέδιο. Η δική μας πλευρά έχει υποβάλει παρόμοιο έγγραφο. Εμείς αυτό το έγγραφο δεν το ξέρουμε. Δεν το γνωρίζει το Εθνικό Συμβούλιο. Ποιος ιεραρχεί ποια σημεία θα αλλάξουν; Μόνος του ο κ. Κληρίδης; Είναι δυνατόν ο απερχόμενος πρόεδρος – και αναφέρομαι στη λήξη της θητείας του και μόνο – να καθορίζει σε ποια σημεία θα αλλάξει το σχέδιο;».
– Υπήρξατε το «σκληρό χέρι του Μακαρίου». Λένε ότι αυτή η εποχή καθόρισε και τις απόψεις που έχετε σήμερα.
«Δεν ήμουν ποτέ «σκληρό χέρι». Συνεργάστηκα με τον Μακάριο και υπηρέτησα την πολιτική του. Υπηρέτησα 12 χρόνια υπουργός σε πέντε υπουργεία του Μακαρίου. Εγώ δεν τον εγκατέλειψα ούτε διεκδίκησα εκλογές εναντίον του. Ξεχνούν όλοι αυτοί οι κύριοι ότι ως συνομιλητής εγώ υπέβαλα στη Βιέννη το προσχέδιο των προτάσεων για επίλυση του Κυπριακού. Ο Μακάριος δεν ασχολούνταν ούτε με εκλογές ούτε με συνεντεύξεις. Επάνω μου είχε πέσει το βάρος για μια τριετία και ήταν αρκετοί αυτοί που μας έλεγαν προδότες επειδή δεχθήκαμε τη διακοινοτική ομοσπονδία. Δεν τους ενοχλεί το παρελθόν με την έννοια που το εμφανίζουν. Θα σας πω τι μου έλεγε ένας φίλος μου από το κόμμα του κ. Κληρίδη. Μου λέει: Κοίταξε, εμάς δεν μας ενοχλεί ούτε η δεκαετία του ’50 ούτε του ’70 που έγινε το πραξικόπημα και η εισβολή. Μας ενοχλεί μόνο η δεκαετία του ’60 επειδή ήσουν εσύ. Ολοι οι Κύπριοι ξέρουν. Οπως ξέρουν επίσης ότι χωρίς την υποστήριξη της Ελλάδας ούτε στο κατώφλι της Ευρωπαϊκής Ενωσης θα βρισκόμασταν. Ολοι αυτοί στην Κύπρο, ο κ. Κληρίδης ή ο κ. Μαρκίδης που προσπαθούν να οικειοποιηθούν το επίτευγμα της Κοπεγχάγης, διαπράττουν ύβρη».
