Μόνος ή με συνέταιρο στα κέρδη και στις ζημιές; Μια πολύ σημαντική απόφαση για κάθε επίδοξο επιχειρηματία είναι το ιδιοκτησιακό καθεστώς της επιχείρησης που σχεδιάζει να δημιουργήσει. Να προχωρήσει μόνος του ή να μοιραστεί την ιδιοκτησία; Η επιλογή θα έχει πολύ καθοριστικές επιπτώσεις σε οικονομικό, νομικό, φορολογικό και προσωπικό επίπεδο, γι’ αυτό και οι ειδικοί λένε τις απόψεις τους καθώς και τα πλεονεκτήματα – μειονεκτήματα της κάθε περίπτωσης, προκειμένου να σας βοηθήσουν να ακολουθήσετε τον κατάλληλο δρόμο.
ΠΡΩΤΗ ΠΕΡΙΠΤΩΣΗ
Ατομική επιχείρηση
Αν θέλετε να είστε ο αποκλειστικός υπεύθυνος για όλα τα θέματα που αφορούν την επιχείρηση, τότε η ατομική επιχείρηση είναι η καλύτερη επιλογή. Υπάρχουν ατομικές επιχειρήσεις πολλών ειδών και μεγεθών, από ένα μικρό κατάστημα με έναν και μοναδικό εργαζόμενο, τον ιδιοκτήτη, ως μια τεράστια επιχείρηση με δεκάδες εργαζομένους. Ο ιδιοκτήτης είναι αυτός που απολαμβάνει όλα τα κέρδη ή υποφέρει όλες τις ζημιές της επιχειρηματικής του δραστηριότητας.
Από τα διάφορα είδη ιδιοκτησιών, η ατομική είναι η απλούστερη μορφή ιδιοκτησιακού καθεστώτος. Ο κρατικός έλεγχος σε τέτοιες επιχειρήσεις είναι μικρότερος από κάθε άλλη μορφή. Η έναρξη των δραστηριοτήτων είναι απλή, εύκολη και γρήγορη, με την προϋπόθεση ότι ο επιχειρηματίας έχει το απαραίτητο κεφάλαιο, γνώσεις και εμπορεύματα ή υπηρεσίες που πρόκειται να πουλήσει. Το μόνο που χρειάζεται είναι να πάρετε την απαραίτητη άδεια για το είδος της επιχείρησης που θα ξεκινήσετε.
Οι ιδιοκτήτες ατομικών επιχειρήσεων παίρνουν όλες τις αποφάσεις για τις μεθόδους και τον τρόπο λειτουργίας της επιχείρησης. «Μολονότι οι επιχειρηματίες αυτοί έχουν την πολυτέλεια να είναι αφεντικά του εαυτού τους» λέει ο φοροτεχνικός και σύμβουλος επιχειρήσεων κ. Θεόδωρος Σύρος «αυτό δεν σημαίνει ότι εξαιρούνται από οικονομικούς κινδύνους. Χρειάζεται να βρουν τα χρήματα που είναι απαραίτητα για να στήσουν την επιχείρηση και στη συνέχεια πρέπει να πληρώνουν τους ανάλογους φόρους ως ελεύθεροι επαγγελματίες».
Ενα από τα σημαντικά πράγματα που πρέπει να σκεφτούν οι επιχειρηματίες είναι η επωνυμία της επιχείρησης, ανεξάρτητα από το αν πρόκειται για ατομική ιδιοκτησία, συνεταιρισμό ή εταιρεία. Η επωνυμία της επιχείρησης πρέπει να καταχωριστεί στα σχετικά μητρώα. Σε ορισμένες περιπτώσεις η διαδικασία είναι απλή, ενώ σε άλλες απαιτείται η συμβολή συμβολαιογράφου και δικηγόρου. Οι επωνυμίες που έχουν καταχωριστεί δεν μπορούν να χρησιμοποιηθούν από άλλες επιχειρήσεις και αυτό προστατεύει τον επιχειρηματία. Φυσικά και στον τομέα αυτό υπάρχουν ορισμένες ιδιαιτερότητες και θα χρειαστεί να συμβουλευθείτε δικηγόρο.
ΔΕΥΤΕΡΗ ΠΕΡΙΠΤΩΣΗ
Συνεταιρισμοί
Συνήθως οι συνέταιροι είναι άτομα που συμπληρώνουν ο ένας τον άλλο σε εμπειρίες και γνώσεις και συνεργάζονται για να δημιουργήσουν την επιχείρηση. Μπορεί, λόγου χάρη, ο ένας συνέταιρος να ειδικεύεται σε κατασκευές και ο άλλος να ειδικεύεται στο μάρκετινγκ. Πολλοί επιχειρηματίες που θέλουν να στήσουν ατομική επιχείρηση επιλέγουν τον συνεταιρισμό επειδή συνειδητοποιούν ότι δεν έχουν όλα τα απαραίτητα προσόντα ή τις κατάλληλες εμπειρίες για να το πράξουν μόνοι τους.
Ενα από τα αρχικά βήματα για τη δημιουργία συνεταιρισμού από δύο ή περισσότερα πρόσωπα είναι η σύνταξη συμφωνητικού συνεταιρισμού. «Τα επίσημα συμβόλαια μεταξύ των συνεταίρων» συμβουλεύει ο κ. Θ. Σύρος «δεν αποτελούν νομική προϋπόθεση, ενώ τα ιδιωτικά συμφωνητικά και οι διά λόγου συμφωνίες είναι εξίσου θεμιτές λύσεις. Θα πρέπει όμως να τονιστεί ότι η έγγραφη συμφωνία μεταξύ συνεταίρων είναι η ιδανικότερη λύση, καθώς βοηθάει όλους τους συνεταίρους να αποφύγουν μελλοντικές αντιδικίες και διαφορές. Καλό θα ήταν να ζητήσετε τη βοήθεια κάποιου ειδικού για τη σύνταξη του συμβολαίου ή του συμφωνητικού».
Ακόμη καλό θα ήταν να είστε ενήμεροι για τις μορφές συνεταιρισμών που υπάρχουν. Τα πιο κοινά είδη είναι ο γενικός και ο περιορισμένος. Στην πρώτη περίπτωση, όπου η συνεργασία γίνεται μεταξύ δύο ή περισσότερων συνεταίρων, ο γενικός συνέταιρος είναι αυτός που ασχολείται καθημερινά με θέματα της επιχείρησης, με τη διοίκηση και με όποιες άλλες αρμοδιότητες έχει. Επίσης ο ίδιος φέρει ακέραιη την ευθύνη για πράξεις και αποφάσεις τους που αφορούν την επιχείρηση. Η δεύτερη περίπτωση αφορά έναν ή περισσότερους γενικούς συνεταίρους και έναν ή περισσότερους περιορισμένους συνεταίρους.
Ο περιορισμένος συνέταιρος δεν συμμετέχει σε καθημερινές ασχολίες της επιχείρησης και οι ευθύνες του περιορίζονται μόνο στην επένδυση που έχει κάνει στην επιχείρηση. Σε περιορισμένο συνεταιρισμό θα πρέπει να υπάρχει τουλάχιστον ένας γενικός συνέταιρος. Αυτό σημαίνει ότι ένας εκ των συνεταίρων βρίσκεται στην καθημερινή διοίκηση της επιχείρησης και είναι πλήρως υπεύθυνος για τις ζημιές.
ΤΡΙΤΗ ΠΕΡΙΠΤΩΣΗ
Εταιρείες
Η εταιρεία είναι νομικό πρόσωπο και συστήνεται σύμφωνα με τους νόμους και μετά από δικαστική απόφαση, ενώ τα χαρακτηριστικά της την κάνουν να θεωρείται τεχνικό άτομο. Λόγου χάρη, «η εταιρεία πληρώνει φόρους, δανείζει και δανείζεται, συμβάλλεται σε συμβολαιογραφικές πράξεις, μπορεί να θεωρηθεί υπεύθυνη για ζημιές, βλάβες, απώλειες, και φυσικά παρουσιάζει κέρδη» αναφέρουν οι ειδικοί. Η εταιρεία μπορεί να συσταθεί από ένα ή περισσότερα πρόσωπα. Τα πρόσωπα που ξεκινούν τη διαδικασία σύστασης της εταιρείας ονομάζονται μέτοχοι. Οι μέτοχοι συντάσσουν και καταθέτουν στις αρμόδιες αρχές συμβολαιογραφικό έγγραφο.
Ο επιχειρηματίας ή οι επιχειρηματίες που σκοπεύουν να συστήσουν ΑΕ ή ΕΠΕ πρέπει να αποταθούν σε συμβολαιογράφο και/ή δικηγόρο για περισσότερες λεπτομέρειες και βοήθεια. Το ιδιοκτησιακό καθεστώς μιας ΑΕ ή ΕΠΕ καθορίζεται από την κατάθεση μετοχικού κεφαλαίου κατανεμημένου σε ίσα μερίδια (μετοχές). Μια εταιρεία μπορεί να συσταθεί και να λειτουργεί μέσα στα σύνορα της χώρας όπου θεωρείται εγχώρια, ενώ αν έχει γραφεία και προσωπικό στο εξωτερικό, όπου και δραστηριοποιείται επιχειρηματικά, τότε θεωρείται διεθνής. Επίσης μπορεί να είναι ιδιωτικού ή δημοσίου δικαίου.
ΑΤΟΜΙΚΗ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΗ
Πλεονεκτήματα
* Η ατομική επιχείρηση στήνεται πιο εύκολα.
* Δεν απαιτούνται ιδιαίτερα χρονοβόρες διατυπώσεις.
* Μπορεί να ξεκινήσει αμέσως τις εργασίες της.
* Ο ιδιοκτήτης έχει απόλυτο έλεγχο.
* Ο ιδιοκτήτης απολαμβάνει όλα τα κέρδη.
* Η επιχείρηση αυτή καθαυτή δεν πληρώνει φόρους εισοδήματος, αφού ο ιδιοκτήτης είναι υπεύθυνος γι’ αυτούς.
Μειονεκτήματα
* Ο ιδιοκτήτης είναι απολύτως υπεύθυνος για τις ζημιές, τα χρέη και όλες τις άλλες υποχρεώσεις.
* Ο ιδιοκτήτης είναι υποχρεωμένος να πάρει μόνος του όλες τις αποφάσεις που αφορούν τη λειτουργία και τις δραστηριότητες της επιχείρησης.
* Ο ιδιοκτήτης είναι ο μόνος υπεύθυνος για την εξεύρεση χρηματοδότησης και δανείων.
* Η επιχείρηση παύει να υφίσταται μετά τον θάνατο του ιδιοκτήτη.
ΣΥΝΕΤΑΙΡΙΣΜΟΣ
Πλεονεκτήματα
* Η έναρξη είναι σχετικά εύκολη και δεν προϋποθέτει την ύπαρξη συμφωνητικού ή συμβολαίου.
* Ο συνεταιρισμός ως ενιαίο όργανο δεν πληρώνει φόρους.
* Οι συνέταιροι μοιράζονται τις ευθύνες για τις αποφάσεις, τα κεφάλαια και τη διαχείριση της επιχείρησης.
* Οι συνέταιροι μοιράζονται τους κινδύνους.
* Σε περιορισμένους συνεταιρισμούς οι ευθύνες είναι περιορισμένες.
Μειονεκτήματα
* Υπάρχει υψηλό ποσοστό διαφωνιών μεταξύ των εταίρων, με συνέπεια τη διάλυση του συνεταιρισμού.
* Στους γενικούς συνεταιρισμούς οι συνέταιροι έχουν απεριόριστη οικονομική ευθύνη.
* Κάθε γενικός συνέταιρος φέρει ευθύνες για τις πράξεις των άλλων συνεταίρων.
* Οι συνέταιροι έχουν μικρότερο έλεγχο στις αποφάσεις, αφού πρέπει να τις λαμβάνουν από κοινού.
* Οι συνέταιροι μοιράζονται τα κέρδη.
* Η αποχώρηση ενός συνεταίρου μπορεί να οδηγήσει στη διάλυση της επιχείρησης.
ΕΤΑΙΡΕΙΑ
Πλεονεκτήματα
* Οι ΕΠΕ αποτελούν μικρότερο ρίσκο για τον επιχειρηματία, διότι οι ευθύνες για ζημιές, βλάβες, απώλειες, φόρους ή δικαστικές διαμάχες περιορίζονται στα κεφάλαια της ίδιας της επιχείρησης.
* Οι εταιρείες μπορούν να συλλέξουν κεφάλαια με την πώληση μετοχών. Οι πιστωτές έχουν μεγαλύτερη έφεση στον δανεισμό εταιρειών από ό,τι σε ιδιώτες, ατομικές επιχειρήσεις ή συνεταιρισμούς.
* Αντίθετα από τις ατομικές επιχειρήσεις και τους συνεταιρισμούς, όπου οι δραστηριότητες μπορεί να διακοπούν από τον θάνατο ή την πτώχευση ενός ιδιοκτήτη, οι εταιρείες δεν επηρεάζονται από τέτοια συμβάντα, διότι η λειτουργία τους συνεχίζεται ανεξάρτητα από το τι συμβαίνει στον κάθε μέτοχο προσωπικά.
* Αφού οι μέτοχοι (ιδιοκτήτες) δεν διοικούν προσωπικά την επιχείρηση, η ιδιοκτησία μπορεί να αλλάζει ιδιοκτήτη με την αγορά και την πώληση μετοχών χωρίς να επηρεάζονται οι καθημερινές λειτουργίες της επιχείρησης.
Μειονεκτήματα
* Υπάρχουν περιπτώσεις όπου κάποιος φορολογείται περισσότερο από μία φορά για το εισόδημα που έλαβε από μια επιχείρηση.
* Λειτουργώντας ως νομική οντότητα η επιχείρηση πληρώνει φόρο εισοδήματος για τα χρήματα που κέρδισε. Επιπρόσθετα οι μέτοχοι πληρώνουν και φόρο εισοδήματος για τα μερίσματα τα οποία πήραν από την επιχείρηση. Οι εργαζόμενοι που είναι και μέτοχοι πρέπει φυσικά να πληρώσουν φόρο εισοδήματος για τους μισθούς τους και έτσι φορολογούνται μία ακόμη φορά.
* Μια εταιρεία υπάγεται σε σειρά νόμους, οι οποίοι δεν ισχύουν για τις ατομικές επιχειρήσεις και τους συνεταιρισμούς. Παραδείγματα διαφορών είναι η υποχρέωση για διατήρηση βιβλίων, για συνελεύσεις του διοικητικού συμβουλίου και για την ύπαρξη ενός απαιτούμενου αριθμού συνελεύσεων του συμβουλίου αυτού.
