Είναι εύκολο να διαπιστώσουμε ότι η δεκαετία του ’90 κύλησε κυρίως με ανακύκλωση ήχων, τάσεων και στυλ από τις περασμένες δεκαετίες. Οσον αφορά τη μουσική, μέσα στα τελευταία 10 χρόνια προλάβαμε να ξαναζήσουμε το χίπικο κίνημα, το πανκ, την ντίσκο, την ηλεκτροπόπ της δεκαετίας του ’80, το γκλαμ ροκ, ενώ στο ίδιο διάστημα η συντριπτική πλειονότητα των συγκροτημάτων που είχαν διαλυθεί αποφάσισε να επανασυνδεθεί, εκμεταλλευόμενη αυτή τη νοσταλγική διάθεση προκειμένου να ξαναγεμίσει τις τσέπες της που είχαν εν τω μεταξύ αδειάσει.
Υπάρχει όμως και ένα μουσικό είδος που φαίνεται να μην έσβησε ποτέ από τότε που πρωτοεμφανίστηκε στη δεκαετία του ’60. Πρόκειται για την ψυχεδέλεια, μια μουσική τάση που άρχισε στα μέσα της δεκαετίας του ’60 και θεωρήθηκε «καταραμένη» λόγω της άμεσης σύνδεσής της με τη χρήση LSD αλλά και επειδή εκπροσωπούσε έναν τρόπο ζωής εξαιρετικά προκλητικό για την εποχή. Βέβαια την εποχή εκείνη ο όρος ψυχεδέλεια δεν υπήρχε αλλά εφευρέθηκε αργότερα για να προσδιορίσει αυτό το μουσικό είδος που δημιουργήθηκε από την ανάγκη της εποχής για νέα μουσικά τοπία αλλά και από αναζητήσεις για τη διεύρυνση του μυαλού. Αυτό το πολύχρωμο μουσικό τοπίο «έζησε» δημιουργικά για μερικά χρόνια και στις αρχές της δεκαετίας του ’70 υποχώρησε αφού νέα είδη το «έσπρωξαν» για να βγουν στην επιφάνεια. Και να που στη δεκαετία του ’90 η ψυχεδέλεια επιστρέφει δυνατά επηρεάζοντας δεκάδες καινούργια συγκροτήματα που βασίζονται σε αυτήν για να «χτίσουν» τον ήχο τους. Οσο λοιπόν και αν φαίνεται ότι βαδίζουμε προς ένα μέλλον απαλλαγμένο από επιδράσεις του παρελθόντος, στον τομέα της σύγχρονης μουσικής η ψυχεδέλεια φαίνεται να είναι ένα από τα δεκανίκια της. Αλλωστε δεν είναι τυχαίο ότι τα συγκροτήματα που συγκεντρώνουν τα φώτα της δημοσιότητας, γνωρίζουν αποδοχή και επιτυχία και τα οποία εκθειάζουν οι κριτικοί αντλούν την έμπνευσή τους κατευθείαν από την ψυχεδέλεια της δεκαετίας του ’60.
Προτού όμως φθάσουμε στο παρόν και στον ρόλο της ψυχεδέλειας στη σύγχρονη ποπ, αξίζει τον κόπο να θυμηθούμε μερικές χαρακτηριστικές στιγμές του παρελθόντος:
1938: ο χημικός Albert Hofman συνθέτει το LSD-25 στα εργαστήρια της Sandoz στην Ελβετία.
1954: εμφανίζεται ο όρος ψυχεδέλεια, από την ελληνική λέξη ψυχή.
1960: οι καθηγητές πανεπιστημίου Timothy Leary και Richard Albert δοκιμάζουν LSD και πειραματίζονται με αυτό προκαλώντας αντιδράσεις.
1965: στις ΗΠΑ δημιουργούνται παράνομα εργαστήρια που παράγουν LSD, ενώ στη Βρετανία δοκιμάζουν οι Beatles, Rolling Stones και Donovan.
1967: «Καλοκαίρι της αγάπης» και κυκλοφορία μερικών από τα πιο χαρακτηριστικά άλμπουμ της ψυχεδέλειας, όπως «Are You Experienced» του Jimi Hendrix, «After Bathing at Baxter’s» των Jefferson Aiplane, «Sgt Pepper’s Lonely Hearts Club Band» των Beatles και «The Piper at the Gates of Dawn» των Pink Floyd.
Ο καινούργιος ήχος εξαπλώνεται παντού και επηρεάζει τα πάντα. Η περιοχή Haight-Ashbury του Σαν Φρανσίσκο γίνεται το σημείο αναφοράς της νέας αυτής τάσης αλλά δημιουργείται και μια πολύ δυνατή σκηνή στο Οστιν του Τέξας.
Το 1972 ο ψυχεδελικός δίσκος των Hawkwind «Silver Machine» είναι ο τελευταίος του είδους που ανεβαίνει στους καταλόγους επιτυχιών.
Στην αρχή της τρέχουσας δεκαετίας ο ήχος του acid-house επαναφέρει τα δεδομένα της ψυχεδέλειας σε λειτουργία. Το Ecstasy αντικαθιστά το LSD και οι ηλεκτρονικοί ήχοι είναι πρόσφοροι για «μουσικά ταξίδια».
Από την Ibiza στα κλαμπ του Λονδίνου και του Μάντσεστερ, ο νεοψυχεδελικός ήχος κερδίζει έδαφος.
Συγκροτήματα όπως οι Happy Mondays και οι Stone Roses επηρεάζονται από αυτό τον ήχο ήδη από το 1988 και λίγο αργότερα ακολουθούν και οι Orbital, Aphex Twin, Banco de Gaia και Drum Club.
Το LSD κάνει πάλι την εμφάνισή του σε πάρτι που θυμίζουν τη δεκαετία του ’60, η λέξη ψυχεδέλεια εμφανίζεται πολύ συχνά και τα φλάιερ που διαφημίζουν τέτοιες εκδηλώσεις παραπέμπουν άμεσα στην αντίστοιχη αισθητική της δεκαετίας του ’60. Νέες ψυχεδελικές ουσίες εμφανίζονται στην αγορά, όπως DMT, Ketamine και Kava Kava, ενώ τα συγκροτήματα που βασίζονται σε αυτό τον ήχο αυξάνονται συνεχώς και γνωρίζουν επιτυχία (μετά από προσπάθειες αρκετών χρόνων). Οι Spiritualized, οι Mercury Rev, οι Flaming Lips, οι Beta Band, οι My Bloody Valentine, οι Chemical Brothers, οι Orb, οι Olivia Tremor Control, οι High Llamas, οι Low Fidelity All Stars, οι Butthole Surfers, οι Death in Vegas, οι Belle & Sebastian είναι μόνο μερικά από τα συγκροτήματα που τον τελευταίο καιρό έχουν ξεχωρίσει κερδίζοντας κοινό και κριτικούς με δίσκους βασισμένους στους δαιδαλώδεις και πολύχρωμους δρόμους της ψυχεδέλειας. Μετά από 35 χρόνια ένα μουσικό είδος που θεωρήθηκε «σημείο των καιρών» και συνδέθηκε με τη «χαμένη αθωότητα» του ροκ φαίνεται να είναι ο πιο επιδραστικός παράγοντας της τρέχουσας μουσικής πραγματικότητας.
Η «νέα ψυχεδέλεια» είναι παρούσα και ίσως να είναι μια κάποια λύση στη μουσική στασιμότητα του τελευταίου καιρού, σίγουρα όμως αποδεικνύει ότι οι «ανοιχτοί ορίζοντες» στη δημιουργικότητα δεν παλιώνουν ποτέ.
