ΒΑΓΔΑΤΗ, ΜΑΡΤΙΟΣ.
Στη γέφυρα της «14ης Ιουλίου» ένας αστυνομικός πηγαινοέρχεται συνεχώς πάνω από τον Τίγρη. Ξέρει και ο ίδιος ότι δεν κινδυνεύει από κανέναν σαμποτέρ. Μάλλον από τη μονοτονία. Αν ακουστεί κάποια έκρηξη στη γέφυρα που σάρωσαν οι τρεις Τόμαχοκ στις 14 Ιουλίου του 1991, τότε απλώς θα έχει αρχίσει η επίθεση. Στο μέγαρο του Σαντάμ Χουσεΐν, το οποίο πριν από λίγες ημέρες ερεύνησαν οι επιθεωρητές του ΟΗΕ, δύο στρατιώτες φρουροί πίνουν νερό από ένα κοινό μπουκάλι, αφήνοντας για λίγο στην άκρη τα όπλα. Η Βαγδάτη συνεχίζει να απελευθερώνει στον αέρα τον θόρυβο από τα εκνευριστικά κλάξον των αυτοκινήτων αντί για τις σειρήνες των βομβαρδισμών ή έστω των ασκήσεων. Πού πήγε λοιπόν ο πόλεμος; Ακόμη και τα διεθνή τηλεοπτικά δίκτυα δεν δείχνουν πια ετοιμοπόλεμες γυναίκες να εκπαιδεύονται. Οι ευρωπαϊκές πρεσβείες, με εξαίρεση αυτές των χωρών που τάχθηκαν στο πλευρό των ΗΠΑ, δεν εκκενώθηκαν. Στο αεροδρόμιο το σύνθημα «κάτω οι Αμερικανοί» ξεθώριασε χωρίς να ανανεωθεί και στο ξενοδοχείο Αλ Ρασίντ δύο χαλιά κάλυψαν το πορτρέτο του Τζορτζ Μπους, το οποίο έχει γίνει στην είσοδο του ξενοδοχείου μόνο και μόνο για να πατιέται. Τι γίνεται λοιπόν; Ετοιμάζεται το Ιράκ για πόλεμο; Αν εξαιρέσεις την κινητικότητα των δημοσιογράφων, τίποτε άλλο δεν δείχνει ότι κάτι συμβαίνει. Ακόμη και οι δηλώσεις των ιρακινών αξιωματούχων που διαβεβαιώνουν πως οι κάτοικοι της χώρας θα πέσουν ως τον τελευταίο πολεμώντας τους Αμερικανούς έχουν εκλείψει. Αν πραγματικά ο πόλεμος είναι τόσο κοντά όσο διαβεβαιώνει ο Τζορτζ Μπους, τότε ο αντίπαλος έχει αλλάξει απέναντί του.
Η πολεμική αναμέτρηση του 2003, αν τελικώς γίνει, θα είναι πολύ διαφορετική, επιμένουν αξιωματικοί του Ιράκ. Το 1991 ο Σαντάμ Χουσεΐν έστειλε τον στρατό του να αντιμετωπίσει στην έρημο του Κουβέιτ τους Αμερικανούς και τους Βρετανούς. Χιλιάδες ιρακινοί στρατιώτες θάφτηκαν στην έρημο. Είναι βέβαιο πως τώρα δεν θα κάνει το ίδιο. Τα όπλα που πολλές φορές κραδαίνουν οι ιρακινοί στρατιώτες μπροστά στις τηλεοπτικές κάμερες είναι αδύνατα ακόμη και σαν όπλα προπαγάνδας. Πόσο μάλλον απέναντι σε πυραύλους που εκτοξεύονται από απόσταση 2.500 χιλιομέτρων.
Οι σχέσεις του ιρακινού καθεστώτος με την Αλ Κάιντα μάλλον δεν είναι αυτές που περιγράφει η αμερικανική πλευρά. Ο Σαντάμ Χουσεΐν είναι εκ των προτέρων εχθρικός απέναντι σε ομάδες που θα μπορούσαν να έχουν λαϊκό έρεισμα και ηγετικές δυνατότητες. Ξέρει επίσης ότι αν οι ομάδες του Μπιν Λάντεν εγκατασταθούν στο Ιράκ θα μπορούσαν να γίνουν μια βραδυφλεγής βόμβα, συσπειρώνοντας τους φανατικούς σιίτες του Νότου εναντίον του. Ο Σαντάμ δεν έπαιξε ποτέ με τα θρησκευτικά πάθη. Περιοριζόταν πάντα στα προσωπικά του. Μουτζαχεντίν ωστόσο που πολέμησαν στο Αφγανιστάν εναντίον των Αμερικανών έχουν έρθει σε επαφή με τις μυστικές υπηρεσίες του Ιράκ για να μεταφέρουν την εμπειρία τους. Οι μουτζαχεντίν έχουν συμβουλεύσει τους Ιρακινούς να περιοριστούν σε μια στρατηγική παραπλάνησης των έξυπνων όπλων. «Ξοδέψτε τους πυραύλους τους» είναι το δόγμα άμυνας. Οι Ιρακινοί έχουν δημιουργήσει ψεύτικες θέσεις μάχης και χαρακώματα για να τραβήξουν τα πυρά των αεροσκαφών και τους πυραύλους.
* Η εμπειρία των Αφγανών
Λέγεται ότι οι Αφγανοί τούς διηγήθηκαν πώς ξεγέλασαν τους ανιχνευτές κίνησης και θερμότητας των αμερικανικών αεροσκαφών αφήνοντας ζώα στα χαρακώματα να παίζουν τον ρόλο στρατιωτών. Ενδέχεται ανάλογες εμπειρικές λύσεις να ακολουθηθούν και από τους Ιρακινούς. Οσο οι Αμερικανοί μετατρέπουν τον πόλεμο σε πόλεμο ηλεκτρονικών μέσων τόσο οι Ιρακινοί θα επενδύουν στο αντίθετο: στην εφευρετικότητα του ανθρώπινου παράγοντα. Τακτικός στόχος είναι να αντέξουν στους βομβαρδισμούς τουλάχιστον τρεις εβδομάδες. Αν το πετύχουν, πιστεύουν πως θα έχουν περάσει το επικίνδυνο όριο, δηλαδή το σημείο όπου μπορεί να προκληθεί εσωτερική κόπωση και αντίδραση. «Αν αντέξουμε δύο, τρεις εβδομάδες, μετά δεν μπορούν να μπουν οι Αμερικανοί» είναι η άποψη των στρατηγών.
* Ο εσωτερικός εχθρός
Οι Ιρακινοί πιστεύουν ότι οι Αμερικανοί δεν μπορούν να επενδύουν στους «εσωτερικούς» εχθρούς του Σαντάμ. Οι σιίτες μουσουλμάνοι του Νότου ήδη έδειξαν αρκετά απρόθυμοι ακόμη και για να βρουν άνθρωπο που θα αντικαταστήσει τον Σαντάμ. Θυμούνται αρκετά καλά πως όταν εξεγέρθηκαν μετά τον πόλεμο του 1991, με τις ευλογίες του πατέρα Μπους, αφέθηκαν στη συνέχεια αβοήθητοι στη μανία του Σαντάμ. Οι Κούρδοι του Βορρά είναι επίσης ένας αστάθμητος παράγοντας. Οι Ιρακινοί θεωρούν ότι δεν έχουν λόγο να βοηθήσουν τους Αμερικανούς όσο η Τουρκία είναι καθοριστικός παράγοντας αυτού του πολέμου.
Το σοβαρότερο πρόβλημα που θα αντιμετωπίσει ο ιρακινός στρατός θα είναι αυτό των επικοινωνιών. Πριν ακόμη από τους βομβαρδισμούς τα τηλεπικοινωνιακά μέσα θα εξουδετερωθούν. Οι στρατιωτικές επιχειρήσεις θα είναι «τυφλές».
* Οι «τυφλές» επιχειρήσεις
Ηταν ένα από τα σοβαρά προβλήματα που αντιμετώπισαν το 1991 και το 1998. Αξιωματικός του ιρακινού στρατού κατά τη διάρκεια της «Καταιγίδας της ερήμου» μάς έλεγε ότι σε αυτόν τον πρώτο πόλεμο η άγνοια των όπλων που χρησιμοποιήθηκαν και η αδυναμία επικοινωνιών είχαν δημιουργήσει κατάσταση πανικού στον στρατό. Οι στρατιώτες πίστευαν ότι οι απώλειες ήταν δεκαπλάσιες ενώ δεν μπορούσαν στοιχειωδώς να οργανώσουν την άμυνα.
Τα επιτελικά γραφεία λοιπόν προσπαθούν πλέον να οργανώσουν στρατιωτικά σχήματα που δεν θα εξαρτώνται από την πυραμιδική μορφή του τακτικού στρατού. Ηδη η πολιτοφυλακή και ειδικά τμήματα του στρατού θα μπορούν να λειτουργούν με σχετική ανεξαρτησία. Στόχος είναι όταν χρειαστεί, με εντολές που δεν θα στηρίζονται στην επικοινωνία με ηλεκτρονικά μέσα αλλά σε προϋπάρχον σχέδιο, να οργανώσουν την άμυνα στις πόλεις.
ΣΤΡΑΤΗΓΙΚΗ Ο Σαντάμ επιδιώκει «Καταιγίδα των πόλεων»
Η προσπάθεια του Σαντάμ να μετατρέψει μια νέα «Καταιγίδα της ερήμου» σε «Καταιγίδα των πόλεων» προϋποθέτει βεβαίως στρατιώτες αποφασισμένους να πολεμήσουν. Οι διαβεβαιώσεις των στρατηγών προς τον αρχηγό τους ότι κάθε σπίτι θα γίνει και ένα πολυβολείο είναι λογαριασμοί από τους οποίους δεν λείπει μόνο ο ξενοδόχος αλλά και το ξενοδοχείο. Στη Βαγδάτη δυτικοί διπλωμάτες θεωρούν εξαιρετικά απίθανο το ενδεχόμενο ο Σαντάμ να ανατραπεί επειδή οι βομβαρδισμοί θα προκαλέσουν σταδιακά αντίδραση του κόσμου. «Εκτός από την αντίδραση χρειάζεται και ένας εχθρός. Υπό αυτές τις συνθήκες ο Σαντάμ είναι λιγότερο επικίνδυνος από τους Αμερικανούς, οι οποίοι μάλιστα θέλουν να δημιουργήσουν ένα πολιτικό σύστημα με αμερικανό κυβερνήτη, όπως στις παλιές αγγλικές αποικίες» είναι το σχόλιο που ακούγεται αρκετά συχνά στις ευρωπαϊκές πρεσβείες στην ιρακινή πρωτεύουσα.
Αν τελικώς ο Σαντάμ Χουσεΐν καταφέρει να πάει τον πόλεμο στις πόλεις, ακόμη και αν οι Αμερικανοί νικήσουν, θα έχουν απέναντί τους για μεγάλο χρονικό διάστημα το ένοπλο πλήθος, το οποίο δεν θα πολεμά πλέον για τον Σαντάμ αλλά για τις νέες αξίες: μια χούφτα δολάρια. Ο ιρακινός στρατός θα παραμείνει υπό άλλη έννοια ο μεγάλος εχθρός των ΗΠΑ. Οι διαφορές στο εσωτερικό του, όταν ο φόβος ή το όραμα του Σαντάμ εκλείψει, μπορεί να δημιουργήσουν αστάθεια.
Στο Αφγανιστάν οι Αμερικανοί εμφάνιζαν ως πολιτική λύση την «επόμενη μέρα» τη «Λόγια Τζίρκα», τη βουλή των φυλάρχων, για να ανακαλύψουν ότι δεν ήταν τίποτε άλλο από μια σύναξη λήσταρχων, όπως αυτοί που δρούσαν στην Αττική στις αρχές του 20ού αιώνα. Ισως στο Ιράκ να ανακαλύψουν ότι και μετά την επικράτησή τους η κατάσταση παραμένει εύφλεκτη σε μια περιοχή με πετρέλαιο.
