Παρά τις θετικές προοπτικές ανάπτυξης στα κράτη της Ασίας, η περιοχή αντιμετωπίζει εγγενείς περιφερειακές προκλήσεις, από την οικονομία και τα ανθρώπινα δικαιώματα ως την άμυνα και την αναβίωση των εθνικισμών. Πόσο πιθανό είναι ένα σοβαρό θερμό επεισόδιο μεταξύ της Κίνας και της Ιαπωνίας; Τι θα έκανε σε αυτή την περίπτωση η Αμερική; Ποιες θα ήταν οι οικονομικές συνέπειες; Ερωτήματα που απασχόλησαν ουκ ολίγες φορές τα διεθνή μέσα ενημέρωσης και τους ειδικούς τον χρόνο που μας πέρασε, αφού οι αυξανόμενες γεωπολιτικές εντάσεις μεταξύ των δύο κρατών στην Ανατολική Κινεζική Θάλασσα κάνουν ήδη ορισμένους αναλυτές να μιλούν για έναν ασιατικό Ψυχρό Πόλεμο.
Με την οικονομία της Ιαπωνίας σε ύφεση, της Κίνας να κατεβάζει ρυθμούς, αλλά και τις εσωτερικές αναταραχές που βρήκαν τους κόκκινους καπιταλιστές του Πεκίνου να έρχονται αντιμέτωποι με ένα πρωτοφανές φιλοδημοκρατικό κίνημα πριν από μερικούς μήνες στο Χονγκ Κονγκ, οι συνθήκες που θα μπορούσαν να εκτροχιάσουν την «ατμομηχανή» της παγκόσμιας ανάπτυξης καραδοκούν στη γωνία.
Τα τελευταία χρόνια οι εστίες έντασης στην Ασία εντοπίζονται στην Ανατολική και στη Νότια Κινεζική Θάλασσα. Είναι χαρακτηριστικό ότι το 53% των Κινέζων και το 29% των Ιαπώνων πιστεύουν ότι ως το 2020 Κίνα και Ιαπωνία θα εμπλακούν σε πόλεμο μεταξύ τους, όπως αποκάλυψε δημοσκόπηση που δημοσιεύθηκε τον περασμένο Σεπτέμβριο.

«Οι σχέσεις Ιαπωνίας – Κίνας θα συνεχίσουν να είναι τεταμένες για κάποια χρόνια, κυρίως εξαιτίας της ανικανότητας των κυβερνήσεών τους να κάνουν υποχωρήσεις στα ζητήματα που προκαλούν την ένταση. Το ΚΚΚ τώρα εξαρτάται σε μεγάλο βαθμό στην οικονομική ανάπτυξη και στο εθνικιστικό φρόνημα για την εσωτερική του νομιμοποίηση και το αντι-ιαπωνικό αίσθημα έχει γίνει η κάλυψη του Κόμματος για να ενισχύει τη δημοτικότητά του, καθώς άλλα εσωτερικά ζητήματα, όπως η επιβράδυνση του ρυθμού ανάπτυξης της οικονομίας, απειλούν την αξιοπιστία του» είπε στο «Βήμα» ο Μάικλ Χιζλ, καθηγητής στο Πανεπιστήμιο Γκρίφιθ του Μπρισμπέιν στην Αυστραλία και ειδικός στις σχέσεις Κίνας – Ιαπωνίας.

«Αυτό είχε ως συνέπεια να έχει ελάχιστη ικανότητα για διαπραγμάτευση, αφού οποιαδήποτε υποχώρηση προς την Ιαπωνία θα αντιμετωπίζονταν σαν προδοσία στο εσωτερικό. Ωστόσο ούτε η Ιαπωνία ούτε η Κίνα είναι πολύ πιθανό να προσπαθήσουν να προκαλέσουν σκοπίμως μια ανοιχτή σύγκρουση εξαιτίας του τεράστιου κόστους που θα εμπεριέκλειε κάτι τέτοιο. Ωστόσο ο κίνδυνος μιας κλιμάκωσης παραμένει υψηλός εξαιτίας κάποιου λανθασμένου υπολογισμού ειδικά από την πλευρά της Κίνας» συμπλήρωσε.

«Το 2015 η Κίνα πιθανώς να ανακηρύξει τη Ζώνη Αναγνώρισης Αεράμυνας πάνω από τη Νότια Κινεζική Θάλασσα και οι αντιδράσεις των Ηνωμένων Πολιτειών και άλλων θα είναι έντονες» είπε στο «Βήμα» ο Σκοτ Κένεντι, καθηγητής Πολιτικής Επιστήμης και διευθυντής του Ερευνητικού Κέντρου για την Κινεζική Πολιτική και Επιχειρήσεις στο Πανεπιστήμιο της Ιντιάνα στις ΗΠΑ.
Πόσο σημαντικό ρόλο θα διαδραματίσει η λεγόμενη στροφή των ΗΠΑ προς την Ασία; τον ρωτήσαμε. «Είναι εξαιρετικά σημαντική στροφή. Πρόκειται για μια περιφέρεια πολύπλοκων και μακροχρόνιων εχθροτήτων και χωρίς πολυμερείς θεσμούς για την επίλυσή τους. Η στροφή των ΗΠΑ προς την Ασία προσφέρει την αναγκαία και σταθερότητα αλλά ταυτόχρονα προκαλεί σύγχυση στην Κίνα» μας απάντησε.

Εμπόδια στην άνοδο της Ινδίας
Στόχος του ινδουιστή εθνικιστή Ναρέντρα Μόντι, ο οποίος την περασμένη άνοιξη εξελέγη πανηγυρικά στον πρωθυπουργικό θώκο της Ινδίας, είναι να καταστήσει τη χώρα την τρίτη μεγαλύτερη οικονομία του κόσμου ως το 2025. Αλλά με την οικονομία να σημειώνει τους χαμηλότερους ρυθμούς ανάπτυξης εδώ και μία δεκαετία οι προτεραιότητες της κυβέρνησης Μόντι πρέπει, σύμφωνα με ειδικούς, να εστιάσουν σε τέσσερα σημεία: να αποκατασταθεί η εμπιστοσύνη των επενδυτών, να βελτιωθούν οι υποδομές της χώρας, να βελτιωθεί η απαρχαιωμένη εργατική νομοθεσία και τέλος, να δοθεί έμφαση στη βελτίωση των τομέων της Υγείας και της εκπαίδευσης. Από τα 1,2 δισ. ανθρώπους που ζουν σε συνθήκες ακραίας φτώχειας παγκοσμίως, το ένα τρίτο εντοπίζεται στην Ινδία.

Γεωπολιτικές εντάσεις
«Ο Κιμ Γιονγκ Ουν δεν απειλεί άμεσα την ειρήνη»
«Η Κίνα και η Ιαπωνία αντιμετωπίζουν εσωτερικά προβλήματα εξαιτίας της διαφοράς στον πλούτο μεταξύ των αστικών και των αγροτικών περιοχών» λέει στο «Βήμα» ο Ερικ Εσελστρομ, καθηγητής Ιστορίας της Νοτιοανατολικής Ασίας και διευθυντής του προγράμματος Ασιατικών Σπουδών στο Πανεπιστήμιο του Βερμόντ στις ΗΠΑ. Και εκτιμά ότι η Βόρεια Κορέα, του ηλικίας 31 ετών «κληρονομικού» δικτάτορα Κιμ Γιονγκ Ουν, δεν συνιστά άμεση απειλή για την ειρήνη.
Απειλείται η σταθερότητα της περιοχής από τη Βόρεια Κορέα;
«Είναι δύσκολο ερώτημα γιατί είναι δύσκολο για τους ξένους να γνωρίζουν τι ακριβώς συμβαίνει στα υψηλότερα κλιμάκια του βορειοκορεατικού κράτους. Προσωπικά όμως πιστεύω ότι η Βόρεια Κορέα δεν συνιστά άμεση στρατιωτική απειλή για κανέναν από τους περιφερειακούς της γείτονες ούτε για τις Ηνωμένες Πολιτείες. Οι περισσότερες ενέργειες του βορειοκορεατικού καθεστώτος στη διεθνή σκηνή έχουν ως στόχο να ενισχύσουν την εξουσία του στο εσωτερικό. Η κατάσταση του πληθυσμού είναι αναμφισβήτητα πολύ κακή, αλλά η στρατιωτική δικτατορία δεν ενδιαφέρεται για τίποτε άλλο εκτός από το να διατηρήσει την εξουσία της. Οσο η Κίνα υποστηρίζει τη Βόρεια Κορέα, το καθεστώς δεν θα ρισκάρει έναν πόλεμο με τη Νότια Κορέα ή την Ιαπωνία. Αν οι σχέσεις Κίνας – Βόρειας Κορέας για κάποιον λόγο γνωρίσουν επιδείνωση, η περιοχή θα καταστεί πολύ λιγότερο σταθερή και επικίνδυνη».
Πέρα από τις αυξανόμενες γεωπολιτικές εντάσεις μεταξύ Κίνας και Ιαπωνίας, τι άλλα προβλήματα αντιμετωπίζει η περιφέρεια;
«Η Κίνα θα αντιμετωπίσει μια σειρά προκλήσεις μέσα στα επόμενα χρόνια. Η υψηλών ταχυτήτων οικονομική ανάπτυξη από τις αρχές της δεκαετίας του 1990 σίγουρα βελτίωσε το επίπεδο ποιότητας ζωής για δεκάδες εκατομμύρια ανθρώπους αλλά παράλληλα επιδείνωσε το τεράστιο χάσμα του πλούτου και της ευημερίας που χωρίζει την αστική από την αγροτική Κίνα. Επιπλέον η περιβαλλοντική υποβάθμιση είναι ένα πολύ σοβαρό πρόβλημα που το κινεζικό κράτος θα πρέπει να αντιμετωπίσει αργά ή γρήγορα. Εσωτερικές πολιτικές αναταραχές ξεσπούν κατά περιόδους, κυρίως από εθνοτικές και θρησκευτικές μειονότητες. Στην Ιαπωνία τα ερωτήματα για την επαναφορά της χρήσης πυρηνικής ενέργειας μετά την τριπλή καταστροφή του 2011 (σεισμός, τσουνάμι, Φουκουσίμα) είναι ακόμη «καυτά», όπως και το ποια πολιτική θα λύσει τα οικονομικά προβλήματα που ήδη μετρούν σχεδόν δύο δεκαετίες. Οπως η Κίνα έτσι και η Ιαπωνία αντιμετωπίζει εσωτερικά προβλήματα που σιγοκαίουν από τις διαφορές μεταξύ των αστικών και αγροτικών περιοχών: μικρές πόλεις και χωριά παρακμάζουν και οι νεότερες γενιές μεταναστεύουν σε μητροπολιτικά κέντρα όπως το Τόκιο».

ΕΝΤΥΠΗ ΕΚΔΟΣΗ