Γιενς Στόλτενμπεργκ: Ενας οικονομολόγος στο τιμόνι του ΝΑΤΟ

Ο Γιενς Στόλτενμπεργκ έμοιαζε απίθανος υποψήφιος για διαφόρους λόγους: οικονομολόγος με κανένα υπόβαθρο σε ζητήματα Αμυνας. Σοσιαλδημοκράτης ο οποίος έχει καλές σχέσεις με τη Ρωσία, και Νορβηγός αμέσως μετά από έναν άλλο Σκανδιναβό γενικό γραμματέα.

Αλλά δεν μοιάζει καθόλου με τον προκάτοχό του, τον συντηρητικό πρώην πρωθυπουργό της Δανίας Αντερς Φογκ Ράσμουσεν. Ο οποίος ήταν αδιάλλακτος και αρνητικός για κάθε συμβιβασμό με την Ρωσία, ιδίως τώρα εν μέσω της κρίσης στην Ουκρανία.

Αντιθέτως, ο Νορβηγός θεωρείται πολιτικός που θα ασχοληθεί με ευέλικτο τρόπο με τα γεγονότα επί του εδάφους, είτε πρόκειται για την αποχώρηση του ΝΑΤΟ από το Αφγανιστάν, είτε για την σύγκρουση στην ανατολική Ευρώπη.

Περιέργως, ο Στόλτενμπεργκ ήταν επίσης η επιλογή της συντηρητικής Ανγκελα Μέρκελ για την ηγεσία του ΝΑΤΟ, μιας συμμαχίας που θεωρείται το κύριο μέσο για την διατήρηση της παρουσίας της Αμερικής στην Ευρώπη.

«Της άρεσε πολύ ο Στόλτενμπεργκ. Θα έλεγα ότι ήταν ο αγαπημένος Σοσιαλδημοκράτης της», λέει ο Στέφαν Κορνέλιους, δημοσιογράφος στην γερμανική εφημερίδα Sueddeutsche Zeitung.

Παρά τις πολιτικές διαφορές τους οι δυό τους είχαν συνεργαστεί καλά, και τους ένωσε μια προσωπική συμπάθεια. Φαίνεται ότι η καγκελάριος της Γερμανίας ήταν εκείνη που προσέγγισε τον Νορβηγό με την ιδέα να αναλάβει την ηγεσία του ΝΑΤΟ, μια πρόταση, που εν συνεχεία εγκρίθηκε από την κυβέρνηση του Μπαράκ Ομπάμα.

Ενδεχομένως κανείς δεν έμεινε τόσο έκπληκτος όσο οι ίδιοι οι Νορβηγοί με την είδηση ότι ο πρώην πρωθυπουργός τους θα κρατήσει το τιμόνι του ΝΑΤΟ, αναλαμβάνοντας την κορυφαία θέση για τα ζητήματα Αμυνας της Ευρώπης.

Κάποτε ένας Στόλτενμπεργκ επικεφαλής του ΝΑΤΟ θα φαινόταν κάτι λογικό – αλλά αυτός ήταν ο Τόρβαλντ, ο πατέρας του Γιενς. Ο πρώην υπουργός Αμυνας και υπουργός Εξωτερικών, 83 ετών σήμερα, ήταν σοβαρός υποψήφιος για την ηγεσία του ΝΑΤΟ στη δεκαετία του 1990.

Ακολουθώντας τα βήματά του στο Εργατικό Κόμμα της Νορβηγίας, ο οικονομολόγος γιός του έγινε πρώτα υπουργός Βιομηχανίας και Ενέργειας το 1993, και μετά υπουργός Οικονομικών το 1996.

Το 2000, σε ηλικία μόλις 40 ετών, ο Γιενς έγινε πρωθυπουργός. Η κυβέρνησή του διήρκεσε λιγότερο από δύο χρόνια: οι Εργατικοί πλήρωσαν στις κάλπες τις προσπάθειές τους για μεταρρύθμιση του κράτους πρόνοιας.

Οταν επέστρεψε στην πρωθυπουργία το 2005, ήταν επικεφαλής ενός συνασπισμού με την Σοσιαλιστική Αριστερά και τους Κεντρώους. Μαζί κέρδισαν τις επόμενες εκλογές και ο Στόλτενμπεργκ έγινε για τρίτη φορά πρωθυπουργός το 2009.

Το επόμενο έτος, υπέγραψε μια συμφωνία με τον τότε πρόεδρο της Ρωσίας Ντμίτρι Μεντβέντεφ για την επίλυση μιας μακρόχρονης συνοριακής διαφοράς στην πλούσια σε πετρέλαιο και φυσικό αέριο Θάλασσα του Μπάρεντς. Οι σχέσεις βελτιώθηκαν ακόμη περισσότερο το 2012 με την δημιουργία μιας ζώνης ελεύθερης διακίνησης χωρίς βίζα κατά μήκος των χερσαίων συνόρων Ρωσίας-Νορβηγίας.

Επί πρωθυπουργίας Στόλτενμπεργκ η Νορβηγία μπήκε στον «πόλεμο κατά της τρομοκρατίας» των ΗΠΑ συνεισφέροντας περίπου 600 στρατιώτες στην ειρηνευτική δύναμη του ΝΑΤΟ στο Αφγανιστάν, όπου είχε νεκρούς και τραυματίες. Ολοι εκτός από 57 επέστρεψαν πρόσφατα στην πατρίδα, εν όψει της πλήρους αποχώρησης του ΝΑΤΟ εφέτος.

Η κυβέρνηση Στόλτενμπεργκ έχασε τελικά τις εκλογές από την κέντρο-δεξιά, το 2013.

Σε μία από τις λίγες πρόσφατες δηλώσεις του για την Ουκρανία, ο Στόλτενμπεργκ είπε ότι «η Ρωσία είναι εκείνη που έχει επιλέξει μια πιο επιθετική προσέγγιση. Το αποτέλεσμα είναι ότι δεν μπορέσαμε να δώσουμε συνέχεια στην αρχική μας ελπίδα για μια στενή συνεργασία».

«Αν υπάρχει, κάπου, κοινό έδαφος για κάποια συνεννόηση, ο Νορβηγός είναι σίγουρα ο άνθρωπος που θα την βρει», λέει ο Κορνέλιους. «Δεν νομίζω ότι ο Στόλτενμπεργκ τρέφει αυταπάτες για την Ρωσία. Είναι άνθρωπος της συναίνεσης, και επιδιώκει συμβιβασμούς. Αλλά ταυτοχρόνως είναι ένας ικανός πολιτικός, που δουλεύει σκληρά και αναζητά ρεαλιστικές λύσεις», καταλήγει.