Εχοντας ζήσει για πολλές δεκαετίες στη σκιά του «συγγενή και συντοπίτη» του Cabernet Sauvignon, το Merlot φαίνεται να παίρνει τα τελευταία χρόνια την εκδίκησή του. Οι φυτεύσεις του, όχι μόνο στη χώρα καταγωγής του, τη Γαλλία, αλλά και σε ολόκληρο τον κόσμο αυξάνονται με εξαιρετικά γρήγορους ρυθμούς και με την ίδια ταχύτητα πολλαπλασιάζονται και οι ετικέτες, που στηρίζονται αποκλειστικά σε αυτήν την κόκκινη ποικιλία σταφυλιού.
Χρωστάει το όνομά της στο… κοτσύφι – merle στα γαλλικά – που προτιμάει ιδιαίτερα τις γλυκές ρώγες του Merlot, καθώς ωριμάζουν νωρίτερα από τις άλλες ποικιλίες, στα αμπέλια της Δυτικής Γαλλίας. Αυτή η πρωιμότητα είναι ένα από τα χαρακτηριστικά που, μαζί με την ικανότητά του να παράγει μαλακά – κάποτε βελούδινα – αλλά γεμάτα κρασιά, το κάνουν δημοφιλές μεταξύ των παραγωγών και των καταναλωτών.
Γηγενής ποικιλία της περιοχής του Μπορντό, της ίδιας οικογένειας με το Cabernet Franc, το Carmenere και το Cabernet Sauvignon, κυριαρχεί στους αμπελώνες του Pomerol, ενώ παίζει τον ρόλο του ισορροπιστή, μαλακώνοντας την τανικότητα του Cabernet Sauvignon, στα μεγάλα κρασιά του Medoc. Κορυφαία του έκφραση θεωρείται, από τους περισσότερους, το Petrus, ένα από τα ακριβότερα κρασιά στον κόσμο.
Αν και πρακτικά καλλιεργείται σχεδόν παντού, ακολουθώντας τον μεγάλο ανταγωνιστή του, στην πραγματικότητα εκφράζεται καλύτερα στους πιο δροσερούς αμπελώνες, με αργιλώδη ή ασβεστοαργιλώδη στραγγερά εδάφη. Βέβαια, υπό την απαραίτητη προϋπόθεση ότι οι στρεμματικές αποδόσεις θα κρατηθούν χαμηλά, καθώς έχει την τάση να υπεραποδίδει, σε βάρος της συμπύκνωσης και της πολυπλοκότητας.
Στην Ελλάδα, τα πρώτα κλήματα Merlot φυτεύτηκαν από τον αείμνηστο Ευάγγελο Αβέρωφ, στον αμπελώνα του Μετσόβου, στα τέλη της δεκαετίας του 1950. Διαδόθηκε και επεκτάθηκε όμως στις δεκαετίες του ’80 και του ’90, ακολουθώντας την παγκόσμια τάση και η πρώτη ετικέτα αποκλειστικά από αυτήν την ποικιλία παρουσιάστηκε λίγο μετά το ’90, από το Κτήμα Χατζημιχάλη. Σήμερα κυκλοφορούν κάπου 40 μονοποικιλιακές ετικέτες και από αυτές δοκιμάσαμε τις 33, με τη γνωστή διαδικασία της «τυφλής γευσιγνωσίας». Η επιλογή της κορυφαίας δεκάδας δεν ήταν εύκολη υπόθεση, καθώς τα περισσότερα δείγματα ξεπερνούσαν αρκετά τον μέσο όρο, διαθέτοντας ευανάγνωστους ποικιλιακούς χαρακτήρες και ενδιαφέρουσα προσωπικότητα.
ΤΑ ΤΥΠΙΚΑ
· Η σειρά παρουσίασης των κρασιών που ξεχώρισαν είναι τυχαία και σε καμιά περίπτωση δεν αποτελεί κατάταξη.
· Η δοκιμή πραγματοποιήθηκε στον χώρο σεμιναρίων της Genius in Gastronomy (geniusingastronomy.gr).
· Τα δείγματα ζητήθηκαν από τους παραγωγούς και δοκιμάστηκαν όλα σε θερμοκρασία 18°C.
· Ευχαριστούμε τους οινοχόους Μαρία Δελήτσικου και Αποστόλη Πλαχούρα (Funky Gourmet) για τη βοήθειά τους.
ΟΙ ΕΠΙΛΟΓΕΣ ΜΑΣ
TERRA LEONE MERLOT 2005: Πελοποννησιακός Τοπικός Οίνος, παραγωγός: Κτήμα Παλυβού
Χρώμα: Βαθύ πορφυρό καισυμπαγές. Μύτη: Πολύπλοκη και θερμή σύνθεση. Μαρμελάδα φραμπουάζ, βότανα, πιπέρι, μελάνι, φρυγανισμένο ψωμί και κέδρος αποκαλύπτονται σταδιακά. Στόμα: πλούσιο και γεμάτο σώμα, με νεανικές αιχμές. Θερμό, ζουμερό, με αισθητές αλλά ευγενικές τανίνες, βάθος, πολυπλοκότητα και πολύ μακριά επίγευση, όπου επανέρχονται τα γλυκά φρούτα.
ANNY’S ANIMUS MERLOT 2004: Τοπικός Οίνος Τριφυλίας, παραγωγός: Κων. Τσώλης
Χρώμα:Πολύ βαθύ κόκκινο, σχεδόν μαύρο, συμπαγές, εντυπωσιακά νεανικό για την ηλικία του. Μύτη: Ελκυστική και πολυσύνθετη αρωματική παρουσία. Ξερά δαμάσκηνα, μαρμελάδα φραγκοστάφυλο, γραφίτης, κέδρος, δέρμα, τοστ και βανίλια.Στόμα: Δύναμη και γενναιοδωρία, συνδυασμένη με θέρμη, πολυπλοκότητα και στιβαρή δομή. Αισθητή η παρουσία του ξύλου. Πολύ μακρύ τελείωμα.
ΚΟΚΚΙΝΟΜΥΛΟΣ 2007: Τοπικός Οίνος Τεγέας, παραγωγός: Κτήμα Τσέλεπου
Χρώμα: Πορφυροκόκκινο βαθύ, αρκετά συμπαγές.Μύτη: Γοητευτική, αν και λίγο κλειστή ακόμη, μύτη. Μαύρα φραγκοστάφυλα, δαμάσκηνο, βότανα, διακριτικά περάσματα ξύλου, λεμονόχορτου και καπνού. Στόμα: Κομψό αλλά χυμώδες, καλοφτιαγμένο και απόλυτα ισορροπημένο. Φρούτο και φίνα οξύτητα. Ωραίο, μακρύ τελείωμα.
MERLOT 2007: Τοπικός Οίνος Κρανιάς, παραγωγός: Κτήμα Κατσαρού
Χρώμα: Βαθυκόκκινο, σχεδόν μαύρο, συμπαγές.Μύτη: Βαθιά και πυκνά αρώματα, με κυρίαρχα τα μαύρα φρούτα. Μελάνι, δέρμα, βανίλια και μόκα στο φόντο. Θα γίνει ακόμη πιο πολύπλοκο στο μέλλον.Στόμα: Πλούσιο, σχεδόν πληθωρικό, με αυστηρές ακόμη τανίνες, που όμως υποστηρίζονται από άφθονο φρούτο και πολύ καλής ποιότητας βαρέλι. Χρειάζεται μετάγγιση σε καράφα ή υπομονή για 3-4 χρόνια ακόμη.
CHATEAU JULIA MERLOT 2008: Τοπικός Οίνος Δράμας, παραγωγός: Κ. Λαζαρίδης
Χρώμα: Κόκκινο, πυκνό και βαθύ. Μύτη:Ωριμα μαύρα φρούτα, βιολέτα και μέντα πατούν σε υπόστρωμα ξύλου, βανίλιας και καραμέλας γάλακτος. Στόμα: Γεμάτο, σφιχτό, με σφριγηλές ευγενικές τανίνες, καλή δομή, θέρμη και άφθονο φρούτο. Μακριά επίγευση, σε τόνους καφέ και σοκολάτας.
ΒΙΒΛΙΑ ΧΩΡΑ MERLOT 2006: Τοπικός Οίνος Παγγαίου, παραγωγός: Κτήμα Βιβλία Χώρα
Χρώμα: Πορφυροκόκκινο βαθύ και αρκετά συμπαγές. Μύτη: Σύνθετη, όπου κυριαρχούν τα ώριμα κόκκινα φρούτα, ίσως λίγο σε μορφή μαρμελάδας, το δέρμα, ο καφές και η καραμέλα γάλακτος. Στόμα:Γεμάτο, αρκετά νεανικό ακόμη, με τανίνες που κάνουν αισθητή την παρουσία τους, χωρίς να ενοχλούν, καλή δομή, φρούτο και διακριτική οξύτητα. Μακριά επίγευση.
ΑΡΤΕΜΙΣ 2007: Τοπικός Οίνος Στερεάς Ελλάδος, παραγωγός: Κτήμα Αβαντίς
Χρώμα: Βαθυκόκκινο, πυκνό. Μύτη: Εκφραστική, όπου περνούν μνήμες δαμάσκηνου, πράσινου φραγκοστάφυλου, βανίλιας, δέρματος και μελανιού, σε φόντο ξύλου. Στόμα: Μαλακό στην πρώτη επαφή, πλούσιο και ισορροπημένο. Καλοδομημένο, με ωραίο φρούτο, ήπιες τανίνες και μετρημένη οξύτητα. Επίμονο τελείωμα.
ΗΔΥΠΝΟΟΣ MERLOT 2007: Τοπικός Οίνος Παγγαίου, παραγωγός: Π. Συμεωνίδης
Χρωμα: Βαθύ πορφυρό, μέσης έντασης, με ελαφρά ίχνη εξέλιξης.Μύτη: Εξελιγμένο μπουκέτο, με έντονη παρουσία ξύλου. Ωριμα, σχεδόν «μαρμελαδένια» μαύρα φρούτα, καφές, μόκα και μπέικον, σε γήινο φόντο. Στόμα:Μεστό και γεμάτο άγγιγμα. Αρμονικό, μέσου βάρους, με φρούτο και οξύτητα, που ισορροπούν τις τανίνες. Μακριά επίγευση, που «στεγνώνει» ελαφρώς στο τέλος.
MERLOT 2007: Τοπικός Οίνος Κρανώνος, παραγωγός: Κτήμα Καριπίδη
Χρώμα:Πορφυροκόκκινο, μέσης πυκνότητας. Μύτη: Εντονα αρώματα κερασιού και δαμάσκηνου, παντρεύονται με νότες βανίλιας, πιπεριάς, μέντας και μπαχαρικών.Στόμα: Μαλακό και ευγενικό στην πρώτη επαφή. Μέσου «βάρους», με ήπιες αλλά παρούσες τανίνες. Μακρύ τελείωμα, με ικανό φρούτο.
MERLOT 2007: Τοπικός Οίνος Ηρακλείου, παραγωγός: Γ. Μιχαλάκης
Χρώμα: Μαυροκόκκινο, αρκετά συμπαγές.Μύτη:Ελαφρώς εξελιγμένη σύνθεση, με πολύ ώριμα φρούτα, καραμέλα γάλακτος, πάπρικα, σάρκα, βρεγμένη γη, σε υπόστρωμα βανίλιας. Στόμα:Θερμό άγγιγμα, λόγω νότιας καταγωγής, στόμα μέσης πυκνότητας, ευχάριστο, με καλή οξύτητα και φρούτο. Τελείωμα ικανοποιητικής διάρκειας.
