16 στιγμές για το 2016

Μετά το Παγκόσμιο Κύπελλο του 2014, η Βραζιλία επανέρχεται στο προσκήνιο για τους Ολυμπιακούς Αγώνες: μεταξύ 5 και 28 Αυγούστου το Ρίο ντε Τζανέιρο θα καταστεί η πρωτεύουσα του αθλητικού κόσμου όπου θα διαγωνιστούν περισσότεροι από 10.500 αθλητές από 206 χώρες. Αν οι ανησυχίες της προηγούμενης διοργάνωσης ήταν πολιτικού χαρακτήρα (η χώρα ταλανιζόταν από αντικυβερνητικές διαδηλώσεις το 2013), τα ερωτήματα ετούτης αφορούν την υγιεινή: έρευνα του Associated Press, από τα τέλη του περασμένου Ιουλίου, έδειξε ότι στους τρεις χώρους που έχουν επιλεγεί για υδάτινα αθλήματα (μεταξύ των οποίων η διάσημη παραλία της Κοπακαμπάνα) η ποιότητα του νερού είναι επιπέδου υπονόμων και οι πιθανότητες μόλυνσης αγγίζουν το 99%. Οι υπεύθυνοι καθησυχάζουν, αλλά αυτή είναι η δουλειά τους.

Στις 8 Νοεμβρίου 2016, στις Ηνωμένες Πολιτείες, κάπου μεταξύ 120-130 εκατομμύρια ψηφοφόροι θα προσέλθουν στις κάλπες για να επιλέξουν τον 45ο πρόεδρο της χώρας, διάδοχο του Μπαράκ Ομπάμα –και αν δεν αλλάξουν έως τότε οι ισορροπίες, μια γηραιότερη γενιά ίσως δει την παλινόρθωσή της στον θώκο. Από τους μέχρι στιγμής πρωτοπόρους των δημοσκοπήσεων η μεν Δημοκρατική Χίλαρι Κλίντον θα διάγει το 69ο έτος της ηλικίας της, ο δε Ρεπουμπλικανός Ντόναλντ Τραμπ το 70ό. Οχι ότι πίσω τους υπάρχουν ατίθασα νιάτα: στις τρέχουσες δημοσκοπήσεις για το χρίσμα η Χίλαρι ανταγωνίζεται τον 74χρονο γερουσιαστή Μπέρνι Σάντερς, ο Ντόναλντ έχει ακόμη να ξαποστείλει τον 63χρονο Τζεμπ Μπους –αν και οι 45άρηδες Τεντ Κρουζ και Μάρκο Ρούμπιο τον πλησιάζουν. Τόπο στα γηρατειά;

Αν και το δημοψήφισμα για τη συνέχιση ή μη της συμμετοχής του Ηνωμένου Βασιλείου στην Ευρωπαϊκή Ενωση έχει οριστεί να γίνει πριν από το τέλος του 2017, το 2016 αναμένεται να είναι μια χρονιά κατά τη διάρκεια της οποίας οι βρετανο-ευρωπαϊκές σχέσεις θα συζητούνται ολοένα και περισσότερο, εν όψει ενός πιθανού Brexit. To καθεστώς συμμετοχής της Βρετανίας στην Ευρωπαϊκή Ενωση αποτελεί ήδη αντικείμενο διαλόγου σε επίπεδο κορυφής, μεταξύ του πρωθυπουργού της χώρας Ντέιβιντ Κάμερον και της γερμανίδας καγκελαρίου Ανγκελα Μέρκελ. Δεν έχει ακόμη επιτευχθεί κάποιου είδους συμφωνία για τη χαλάρωση της οικονομικής συμβολής προς την ΕΕ, αλλά κάτι τέτοιο δεν θεωρείται απίθανο. Το μόνο βέβαιο είναι ότι η Ενωση θα συνεχίσει να δοκιμάζεται σε πολλαπλά επίπεδα.

To ταξίδι του «Τζούνο» άρχισε τον Αύγουστο του 2011. Η αποστολή της NASA ξεκίνησε από το ακρωτήριο Κανάβεραλ με σκοπό να εξερευνήσει και να συλλέξει πληροφορίες για τη διαμόρφωση και την εξέλιξη του πλανήτη Δία. Αν όλα εξελιχθούν σύμφωνα με το αρχικό σχέδιο, περί τις 4 Ιουλίου του 2016 το σκάφος «Τζούνο» θα φτάσει στον μεγαλύτερο σε μάζα και διαστάσεις πλανήτη του ηλιακού μας συστήματος προκειμένου να τον εξερευνήσει. Οι επιστήμονες εκτιμούν ότι η εξερεύνηση του Δία ενδέχεται να δώσει αρκετές απαντήσεις στο ερώτημα της δημιουργίας του ηλιακού μας συστήματος. Η αποστολή αναμένεται να ολοκληρωθεί τον Οκτώβριο του 2017.

Στα μέσα του περασμένου Σεπτεμβρίου, η βρετανική μετεωρολογική υπηρεσία, γνωστή ως Met Office, εξέδωσε ένα δελτίο που αναφέρει ότι το 2015 και το 2016 πιθανόν να είναι οι πιο θερμές χρονιές στην καταγεγραμμένη Ιστορία. Επειτα από μία δεκαετία, οπότε εθεωρείτο ότι η φόρα της υπερθέρμανσης του πλανήτη είχε ανακοπεί, οι θερμοκρασίες αρχίζουν εκ νέου να είναι ασυνήθιστα υψηλές (και λόγω Ελ Νίνιο). Η πρόσφατη Σύνοδος του ΟΗΕ στο Παρίσι για την Κλιματική Αλλαγή είναι σίγουρα μια αρχή, όμως πρόκειται για μια δειλή αρχή για την αντιμετώπιση του φαινομένου.

Η κυκλοφορία του iPhone 7 είναι προγραμματισμένη από την Apple για το φθινόπωρο του 2016 και καθώς ο τεχνολογικός κολοσσός σπανίως παρεκκλίνει από τον προγραμματισμό του, δεν υπάρχει καμία ένδειξη καθυστέρησης. Το iPhone 7 αναμένεται να είναι σημαντικά διαφορετικό από τα προηγούμενα μοντέλα της σειράς, ενώ οι φήμες ήδη από τώρα έχουν οργιάσει. Θα είναι πιο λεπτό; Θα έχει έξοδο για ακουστικά; Θα είναι μεταλλικό; Θα είναι αδιάβροχο; Θα διατίθεται ξανά σε δύο μεγέθη; Στον αντίποδα, πάντως, υπάρχει φημολογία ότι η Samsung θα διαθέσει στην αγορά εντός του έτους smartphone που θα έχει την ιδιότητα να κάμπτεται και να διπλώνει. Γενναίος νέος κόσμος!

Δύο χρόνια αφότου είχε επισκεφτεί την Ελλάδα για μια συζήτηση στη Στέγη Γραμμάτων και Τεχνών σχετικά με το έργο της, η αειθαλής γιαγιά τής performance έρχεται ξανά στη χώρα μας χάρη στον πολιτιστικό οργανισμό ΝΕΟΝ του Δημήτρη Δασκαλόπουλου. Τον Μάρτιο και τον Απρίλιο του 2016 το Μουσείο Μπενάκη της οδού Πειραιώς θα φιλοξενήσει για κάποιο διάστημα τη διάσημη περφόρμερ και εν συνεχεία έλληνες καλλιτέχνες οι οποίοι θα έχουν εκπαιδευτεί από την ίδια και μια μικρή ομάδα συνεργατών της, από το Marina Abramovic΄ Institute, προκειμένου να συμμετάσχουν σε μακράς διαρκείας performances όπως αυτές που μας έχει συνηθίσει η απόλυτη σταρ του είδους (βλέπε την περιβόητη «The Αrtist Ιs Ρresent» στο MoMA της Νέας Υόρκης).

Δεν χωρά καμία αμφιβολία ότι ο Τζέι Τζέι Εϊμπραμς είναι ένα από τα πρόσωπα του 2015, αφού η τελευταία ταινία του (και είναι ολότελα δική του), «Ο πόλεμος των άστρων: H δύναμη ξυπνάει», έχει σπάσει κάθε ρεκόρ που υπάρχει στα ταμεία. Για να τη γυρίσει ο Εϊμπραμς είπε «όχι» στη σκηνοθεσία του επόμενου «Star Trek», αρκούμενος στα καθήκοντα παραγωγού –σκηνοθετεί ο Τζάστιν Λιν. Οπως και να ‘χει, το «Star Trek Beyond», το οποίο γυρίστηκε υπό άκρα μυστικότητα (σε σημείο μάλιστα να μη γνωρίζει ουδείς το παραμικρό για την πλοκή του), αναμένεται να προκαλέσει μεγάλο θόρυβο στην πρώτη προβολή του, τον Ιούλιο του 2016, γιατί θα ξυπνήσει τη δύναμη εκατομμυρίων «Trekkies» που περιμένουν την ταινία ως μάννα εξ ουρανού.

Εχει καταντήσει πλέον ανέκδοτο, μιας και κάθε προεπισκόπηση των μελλούμενων τα τελευταία χρόνια περιλαμβάνει σταθερά και το καταταλαιπωρημένο Εθνικό Μουσείο Σύγχρονης Τέχνης. Το συμπεριλαμβάνουμε στα ορόσημα του ’16 κυρίως ως τον διαχρονικό ευσεβή πόθο που έχει γίνει πλέον παράδοση. Γιατί τα γεγονότα είναι αποκαρδιωτικά. Η θητεία της κυρίας Κοσκινά εκπνέει εντός του μήνα, η μουσειολογική μελέτη της δεν έχει εγκριθεί από το Συμβούλιο των Μουσείων, ενώ το Ιδρυμα Σταύρος Νιάρχος αναμένει νέο αίτημα δωρεάς μετά την απόσυρση της προϋπάρχουσας εξαιτίας της μη τήρησης χρονοδιαγραμμάτων. Δεν πρέπει, ωστόσο, να είμαστε αχάριστοι. Η σάγκα του ΕΜΣΤ είναι πρώτης τάξης σίριαλ και αναμένεται, αν μη τι άλλο, να έχει πολλά επεισόδια κατά τη διάρκεια της χρονιάς.

Δεν υπάρχει ακόμη καθορισμένη ημερομηνία για την Αγία και Μεγάλη Σύνοδο της Ορθόδοξης Εκκλησίας, αλλά αυτή αναμένεται να λάβει χώρα περί τα μέσα του 2016. Οι εργασίες για την πρώτη Σύνοδο των προκαθημένων των δεκατεσσάρων αυτοκέφαλων ορθόδοξων εκκλησιών εδώ και 1.200 χρόνια διήρκεσαν και αυτές αντιστοίχως πολύ, όπως αρμόζει σε οργανισμούς με τέτοια μακραίωνη παράδοση∙ οι πρώτες συζητήσεις έγιναν στις αρχές της δεκαετίας του ’60. Αισίως, τον Μάρτιο του 2014, το Οικουμενικό Πατριαρχείο στην Κωνσταντινούπολη συγκάλεσε τη Σύνοδο για το 2016. Από όποια σκοπιά και αν το δει κάποιος, θα πρόκειται για ένα ιστορικό γεγονός.

Δεν χρειάζονται συνήθως αφορμές για να καταπιάνονται ηθοποιοί και σκηνοθέτες με τα έργα του Γουίλιαμ Σαίξπηρ, όμως το 2016, που συμπληρώνονται 400 χρόνια από τον θάνατό του, όποιος ψάχνει και έναν επιπλέον λόγο να ανεβάσει τον «Αμλετ», για παράδειγμα, θα τον έχει. Πλήθος από εκδηλώσεις έχουν ήδη προγραμματιστεί στη γενέτειρά του, το Στράτφορντ-απόν-Εϊβον: από εντυπωσιακές εκθέσεις και ειδικές ξεναγήσεις, μέχρι πειραγμένα ανεβάσματα των θεατρικών του. Την ίδια τακτική θα ακολουθήσουν και οι μεγάλοι θεατρικοί οργανισμοί, αλλά και οι πιο φημισμένες λυρικές σκηνές παγκοσμίως, δίνοντας βαρύτητα στα αριστουργήματα του «βάρδου του Εϊβον». Από τους εορτασμούς δεν θα μπορούσε να απουσιάζει ο «σαιξπηρολόγος» Κένεθ Μπράνα, ο οποίος θα ανεβάσει το «Ρωμαίος και Ιουλιέτα» στο Garrick Theatre του Λονδίνου τον προσεχή Μάιο, με πρωταγωνιστές τους εικονιζόμενους Ρίτσαρντ Μάντεν και Λίλι Τζέιμς, το ζευγάρι της υπερεπιτυχημένης κινηματογραφικής «Σταχτοπούτας» του.

Σε αυτά τα χρόνια της ανόδου του νεοναζισμού στην Ευρώπη, ίσως να μην υπάρχει πιο κατάλληλος για να μιλήσει εναντίον του από κάποιον που έχει σχέση συγγένειας με έναν διαβόητο ναζιστή. Ο πολιτικός ακτιβιστής Ράινερ Ες, εγγονός του Ρούντολφ Ες (συνωνυμία με τον διαβόητο υπαρχηγό του Χίτλερ), διοικητή του στρατοπέδου συγκέντρωσης του Αουσβιτς όπου θανατώθηκαν τουλάχιστον 2,5 εκατομμύρια άνθρωποι κατά τη διάρκεια του
Β’ Παγκοσμίου Πολέμου, θα βρεθεί στην Αθήνα (στις 22 Απριλίου, στη Στέγη) για να αποκηρύξει τη δράση και τις ιδεολογικές καταβολές του παππού του, τις ημέρες που θα παρουσιάζεται εκεί η βασισμένη στο βιβλίο του Χίτλερ παράσταση των Rimini Protokoll «Adolf Hitler: Mein Kampf, Volumes 1 & 2».

Ηταν η 13η Νοεμβρίου η πρόβα του καλοκαιριού; Η επίθεση στο Σταντ ντε Φρανς το προανάκρουσμα τζιχαντιστικών επιθέσεων στα γήπεδα όπου από τις 10 Ιουνίου έως τις 10 Ιουλίου θα διεξαχθεί το Euro 2016; Το σοκ του Παρισιού δικαιολογεί τα ερωτήματα που αντιμετώπισε ο πρόεδρος της Γαλλικής Ομοσπονδίας Ποδοσφαίρου Νοέλ Λεγκρέ την επαύριον των τρομοκρατικών χτυπημάτων. Στις 12 Δεκεμβρίου, ο Ζακ Λαμπέρ, πρόεδρος της διοργάνωσης του Euro, ανακοίνωσε την επέκταση των μέτρων ασφαλείας, ιδιαίτερα στις περιοχές εκτός γηπέδων, όπου φίλαθλοι θα παρακολουθούν τους αγώνες σε μπαρ ή υπαίθριους χώρους. Η «κατάσταση πολιορκίας» δεν έχει αρθεί ακόμη νομικά στη Γαλλία, αλλά το καλοκαίρι απέχει πολύ για τέτοιες σκέψεις.

Το 2006 το Twitter ήταν το νέο Facebook –όπως άλλωστε και όλα τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης μετά την εμφάνιση του Facebook. Η αξία του σήμερα, λίγο πρoτού κλείσει τα δέκα χρόνια του τον προσεχή Μάρτιο, βρίσκεται στα 15,4 δισεκατομμύρια δολάρια, πολύ μακριά από τα 300 του τέκνου του Μαρκ Ζούκερμπεργκ, παρ’ όλα αυτά κανείς από τους πολυεκατομμυριούχους ιδρυτές του (Τζακ Ντόρσεϊ, Εβαν Γουίλιαμς, Μπιζ Στόουν, Νόα Γκλας) δεν διανοείται να διαμαρτυρηθεί. Στους 140 χαρακτήρες του διεξάγονται λεκτικοί πόλεμοι, ανακοινώνονται προεδρικές υποψηφιότητες, μεταγραφές κορυφαίων αθλητών, αποτελέσματα σκληρών διαπραγματεύσεων και αιτιάσεις περί πραξικοπημάτων. Τελευταίως εκφράζονται ανησυχίες για τη «στασιμότητά» του σε αριθμούς χρηστών, αλλά πλέον είναι δύσκολο να φανταστείς τον κόσμο χωρίς αυτό. Ή κάτι παραπλήσιο.

Το πρώτο εξάμηνο του 2016 θα είναι έτοιμο το Κέντρο Πολιτισμού Ιδρυμα Σταύρος Νιάρχος (ΚΠΙΣΝ) στον Φαληρικό Ορμο. Η Εθνική Λυρική Σκηνή, η Εθνική Βιβλιοθήκη και το Πάρκο Σταύρος Νιάρχος αναμένεται να εγκαινιαστούν μέσα στο ’17, ωστόσο, το καλοκαίρι που μας έρχεται, το Κέντρο Πολιτισμού θα ανοίξει (από τις 23 έως τις 26 Ιουνίου) προκειμένου να φιλοξενήσει πρόγραμμα εκπαιδευτικών, αθλητικών και βεβαίως πολιτιστικών εκδηλώσεων. Οσον αφορά αυτές τις τελευταίες, καλλιτεχνική σύμβουλος αναμένεται να είναι η διευθύντρια συναυλιών και ομιλιών του Μητροπολιτικού Μουσείου της Νέας Υόρκης, Λίμορ Τόμερ, ενώ στους καλεσμένους θα περιλαμβάνεται και μια, μυστηριώδης για την ώρα, «εμβληματική προσωπικότητα της σύγχρονης ηλεκτροακουστικής μουσικής». Σύμφωνα με τις ενδείξεις, η καμπάνα χτυπάει είτε για την Μπγιορκ είτε για τη Λόρι Αντερσον…

Εχει χτίσει μια ειδική σχέση με την Ελλάδα ο φημισμένος αμερικανός συγγραφέας Ντον Ντελίλο. Αλλωστε έχει ζήσει στην Αθήνα για τρία χρόνια, στα τέλη της δεκαετίας του ’70, και έχει γράψει κι ένα μυθιστόρημα («Τα ονόματα») το οποίο διαδραματίζεται στη χώρα μας. Ο δημιουργός του «Υπόγειου κόσμου» και του «Λευκού θορύβου» θα επισκεφτεί τον Μάρτιο την ελληνική πρωτεύουσα –στο πλαίσιο του προγράμματος εκδηλώσεων «Λέξεις και σκέψεις» της Στέγης Γραμμάτων και Τεχνών –για να στηλιτεύσει τα ήθη του σύγχρονου δυτικού κόσμου.