Νομοθετικές διασφαλίσεις στους τομείς της ελευθερίας της έκφρασης και της λειτουργίας των μέσων ενημέρωσης επιδιώκει σύμφωνα με πληροφορίες του «Βήματος» η Ευρωπαϊκή Επιτροπή στο πλαίσιο των διαβουλεύσεων με την τουρκική κυβέρνηση για το μέλλον της Συμφωνίας ΕΕ – Τουρκίας για το Προσφυγικό. Οι διασφαλίσεις θα πρέπει να παρέχονται στο πλαίσιο της αντιτρομοκρατικής νομοθεσίας, η τροποποίηση της οποίας συνιστά μείζον κριτήριο για την απελευθέρωση της βίζας (visa liberalization).
Το ζήτημα συζητήθηκε εκτενώς κατά την πρόσφατη επίσκεψη του Δημήτρη Αβραμόπουλου στη γειτονική χώρα. Ο έλληνας επίτροπος, ο οποίος συναντήθηκε και με τον τούρκο Πρόεδρο Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν, βρέθηκε στην Άγκυρα με σκοπό να αποκατασταθεί η εμπιστοσύνη ανάμεσα στις δύο πλευρές. Αυτό ήταν άλλωστε το μήνυμα που ήθελαν να περάσουν οι Βρυξέλλες και για τον λόγο αυτό ο Πρόεδρος της Κομισιόν Ζαν – Κλοντ Γιούνκερ έστειλε τον κ. Αβραμόπουλο στην Τουρκία, πριν ακολουθήσουν και άλλοι ευρωπαίοι αξιωματούχοι το προσεχές διάστημα.
Όπως ήταν φυσικό, το θέμα της απελευθέρωσης της χορήγησης θεωρήσεων για τους τούρκους πολίτες που εισέρχονται στην Ευρωπαϊκή Ένωση απετέλεσε βασικό σημείο συζήτησης. Οι πρόσφατες δηλώσεις σειράς τούρκων αξιωματούχων, προεξάρχοντος του κ. Ερντογάν, περί τερματισμού της συμφωνίας για το Προσφυγικό αν τον προσεχή Οκτώβριο
δεν καταργηθεί η βίζα έχουν θορυβήσει έντονα τις Βρυξέλλες και άλλες ευρωπαϊκές πρωτεύουσες.
Η αλλαγή της αντιτρομοκρατικής νομοθεσίας και ιδιαίτερα η ευρεία ερμηνεία του όρου τρομοκρατία έχει βρεθεί στον πυρήνα των ευρωτουρκικών διαβουλεύσεων για τη βίζα εδώ και μήνες. Το κλειδί στο σημείο αυτό, όπως επισημαίνουν κοινοτικοί αξιωματούχοι, είναι ότι οι Ευρωπαίοι δεν ζητούν από την Άγκυρα να αποδυναμωθεί η ικανότητά της να καταπολεμήσει την τρομοκρατία – ιδιαίτερα μετά το πραξικόπημα και τα χτυπήματα του Ισλαμικού Κράτους. Ζητείται όμως η διασφάλιση της ελευθερίας της έκφρασης και της ελευθερίας του Τύπου, καθώς οι συλλήψεις ακαδημαϊκών και δημοσιογράφων στο πλαίσιο της σαρωτικής εκστρατείας εναντίον του κινήματος Γκιουλέν φαίνεται να έχουν ξεπεράσει κάποια όρια.
Την ίδια στιγμή πάντως, ευρωπαίοι διπλωμάτες δήλωναν στο «Βήμα» ότι η Άγκυρα σέβεται και τηρεί τη Συμφωνία του Μαρτίου. Όσο για τη μικρή αύξηση των ροών προς τα ελληνικά νησιά, θεωρούν ότι υπάρχει εξήγηση και αναμφίβολα η συμφωνία λειτουργεί σε γενικές γραμμές. Οι ίδιες πηγές σημείωναν ότι η βούληση για κατάργηση της βίζας είναι κοινή – τουλάχιστον σε επίπεδο κοινοτικών θεσμών. Ωστόσο, δεν μπορούν να υπάρξουν εξώφθαλμες παραβιάσεις των κριτηρίων που προβλέπονται.
Κρίσιμη για το μέλλον θα είναι και η επόμενη έκθεση για την πορεία της Συμφωνίας ΕΕ – Τουρκίας που θα δημοσιοποιηθεί προσεχώς. Θα πρέπει όμως να συνυπολογίζεται το γεγονός ότι το ορόσημο του Οκτωβρίου για την απελευθέρωση των θεωρήσεων «δεν είναι το τέλος του κόσμου» σύμφωνα με κοινοτική πηγή. Πρόκειται μάλλον για ένα τεχνητό ορόσημο που δυσχεραίνει τις συζητήσεις.
Οι σχέσεις με την Τουρκία απασχόλησαν και τους ευρωπαίους υπουργούς Εξωτερικών κατά το άτυπο Συμβούλιο (Gymnich) που έλαβε χώρα στην
Μπρατισλάβα. Εκεί έδωσε το παρόν και ο Ομέρ Τσελίκ, υπουργός Ευρωπαϊκών Υποθέσεων της Τουρκίας που εμφανίστηκε θετικός στη συνέχιση της Συμφωνίας για το Προσφυγικό με βάση «το μοντέλο 1 προς 1». Ωστόσο, επανέλαβε το αίτημα της Άγκυρας για την απελευθέρωση της βίζας μέχρι τον Οκτώβριο καθώς και ότι σε διαφορετική περίπτωση η Τουρκία δεν μπορεί να εκπληρώνει τις υποχρεώσεις της.
Στις δημόσιες δηλώσεις του όμως ο κ. Τσελίκ, πέραν της επισήμανσης ότι η χώρα δεν μπορεί να αλλάξει πλήρως της αντιτρομοκρατική νομοθεσία, σημείωσε κάτι που ίσως να πέρασε απαρατήρητο. Είπε ότι η Άγκυρα «θα μπορούσε να αναλάβει κάποιες δεσμεύσεις» που θα προσέφεραν στην ΕΕ και στο Συμβούλιο της Ευρώπης διασφαλίσεις ότι δεν θα χρησιμοποιήσει τη νομοθεσία αυτή ευρέως και με τρόπο που απειλεί το κράτος δικαίου. Η δήλωση αυτή μοιάζει να… κουμπώνει με τις νομοθετικές διασφαλίσεις που επιδιώκει η Κομισιόν και συζήτησε ο κ. Αβραμόπουλος στην προ ολίγων ημερών επίσκεψή του.
«Ο σκοπός μας ήταν να καθαρίσουμε την ατμόσφαιρα από παρεξηγήσεις» τόνισε διπλωματική πηγή. Με την εξαίρεση του αυστριακού υπουργού Εξωτερικών Σεμπάστιαν Κουρτς που ζήτησε και πάλι να τερματιστούν οι ενταξιακές συνομιλίες ΕΕ – Τουρκίας, η διάθεση των περισσοτέρων ήταν ότι οι δύο πλευρές έχουν πολλά κοινά θέματα να συζητήσουν και δεν πρέπει να εστιάζουν σε λάθος ζητήματα. Είναι χαρακτηριστικό ότι δημοσίως τον… άδειασε ακόμη και ο επίσης αυστριακός Γιοχάνες Χαν, επίτροπος για θέματα Γειτονίας.
