Για έναν νέο πολιτικό χώρο της φιλελεύθερης σοσιαλδημοκρατίας

Ηάρνηση του ΠαΣοΚ να συμφωνήσει στη δημιουργία ενός νέου κινήματος που θα εκφράζει τον πολιτικό χώρο ανάμεσα στη ΝΔ και στον ΣΥΡΙΖΑ αναστέλλει αλλά δεν ακυρώνει την προσπάθεια. Η ανάγκη για την πολιτική έκφραση των δυνάμεων που πιστεύουν στις προοδευτικές μεταρρυθμίσεις εξακολουθεί να υπάρχει. Ο χώρος έχει σαφή πολιτικά και ιδεολογικά χαρακτηριστικά και είναι λάθος να ετεροπροσδιορίζεται ή να καθορίζεται με «χωροταξικούς» όρους (μεσαίος χώρος, Κέντρο κ.τ.λ.). Σε αντίθεση με τη θολούρα του ΣΥΡΙΖΑ που, έχοντας εγκαταλείψει τις πάγιες ιδεολογικές αναφορές του στον μαρξισμό και τις παραδοσιακές αριστερές ιδέες, αναζητεί νέα ιδεολογική και πολιτική στέγη στην ευρωπαϊκή σοσιαλδημοκρατία και τον συντηρητισμό της ΝΔ, ο προοδευτικός – μεταρρυθμιστικός χώρος διέπεται από ιδεολογικές αρχές. Εχει αναφορά στον πολιτικό φιλελευθερισμό και στην ευρωπαϊκή σοσιαλδημοκρατία. Η αναφορά και στα δύο θα ήταν περιττή σε άλλες ευρωπαϊκές χώρες, αφού θεωρείται αυτονόητο ότι η ευρωπαϊκή σοσιαλδημοκρατία διέπεται από τις αρχές του πολιτικού φιλελευθερισμού.

Στην Ελλάδα όμως υπάρχει μια μεγάλη «παρεξήγηση»: ο πολιτικός φιλελευθερισμός σχεδόν ταυτίζεται με τη συντήρηση, πράγμα που όχι μόνο δεν ισχύει αλλά συμβαίνει ακριβώς το αντίθετο.

Ο πολιτικός φιλελευθερισμός είναι συνδεδεμένος με τον αγώνα για ατομικά και πολιτικά δικαιώματα. Αρχές του είναι η μεγαλύτερη δυνατή ελευθερία του ατόμου, η υπεράσπιση της διαφορετικότητας, της ελευθερίας της σκέψης από τις διάφορες μορφές εξουσίας (θρησκευτική, πολιτική, εξουσία των κατόχων του πλούτου). Πρόκειται για τη διαδικασία της ανθρώπινης χειραφέτησης, που αρχίζει στη νεότερη εποχή με τη θρησκευτική μεταρρύθμιση, συνεχίζεται με τον Διαφωτισμό, τη Γαλλική και την Αμερικανική Επανάσταση, φτάνει στην καθολική ψήφο, για να αναπτυχθεί παραπέρα με τον αγώνα των σοσιαλιστικών κινημάτων για κοινωνικά δικαιώματα.

Στην Ελλάδα δεν ασπάζονται τις αρχές του πολιτικού φιλελευθερισμού ούτε η ΝΔ ούτε ο ΣΥΡΙΖΑ. Η ΝΔ παραμένει στον πυρήνα της ένα δεξιό – συντηρητικό κόμμα. Εχει πάρει αρνητική θέση σε ζητήματα όπως η ιθαγένεια, η μεγάλη πλειοψηφία των βουλευτών της καταψήφισε το σύμφωνο συμβίωσης, είναι εναντίον του διαχωρισμού Εκκλησίας – κράτους. Οι αντιλήψεις των περισσότερων στελεχών της δεν διαφέρουν καθόλου από εκείνες του ΣΥΡΙΖΑ και του «παραδοσιακού» ΠαΣοΚ για το πελατειακό κράτος, το οποίο αντιστρατεύεται πλήρως τις βασικές αρχές του πολιτικού φιλελευθερισμού αφού νοθεύει τον υγιή ανταγωνισμό και ευνοεί άτομα και ομάδες σε βάρος άλλων. Ο πελατειακός κρατισμός αποτελεί κοινή βάση για τα μεγάλα κόμματα στην Ελλάδα.

Ο ΣΥΡΙΖΑ δείχνει ολοκληρωτική νοοτροπία σε κάθε ευκαιρία. Μιλάει στο όνομα της μιας και μοναδικής αλήθειας και θεωρεί εχθρούς όσους δεν την ενστερνίζονται. Οι προπηλακισμοί και οι καταγγελίες περί προδοτών όσων είχαν διαφορετική άποψη, ο κομματικός έλεγχος του κράτους, οι προσπάθειες ελέγχου της ενημέρωσης, η στοχοποίηση δημοσιογράφων που ασκούν κριτική εντάσσονται στη σταλινική παράδοση. Παραπέμπουν στην Τουρκία του Ερντογάν και στη Ρωσία του Πούτιν παρά σε ευρωπαϊκή χώρα.

Οι κυβερνητικοί προπαγανδιστές, ταυτίζοντας πλήρως τον πολιτικό με τον απόλυτο οικονομικό φιλελευθερισμό και την ανεξέλεγκτη λειτουργία της αγοράς, επιχειρούν να απαξιώσουν τις φιλελεύθερες ιδέες. Η λέξη «νεοφιλελευθερισμός» έχει γίνει «καραμέλα» για οτιδήποτε. Βαφτίζουν «νεοφιλελευθερισμό» ακόμη και τη ραγδαία αύξηση των φόρων. Αγνοούν ότι ο πολιτικός φιλελευθερισμός είναι αντίθετος στον κοινωνικό δαρβινισμό και θεωρεί ότι το δημόσιο συμφέρον και η δημοκρατία υπονομεύονται από την ύπαρξη μεγάλων κοινωνικοοικονομικών ανισοτήτων. Είναι καθήκον της Πολιτείας να μειώνει αυτές τις ανισότητες λαμβάνοντας μέτρα κοινωνικής πρόνοιας.

Και εδώ είναι σημαντική η σύζευξη του πολιτικού φιλελευθερισμού με την παράδοση της σοσιαλδημοκρατίας.

Η Ελλάδα έχει ανάγκη από ένα κίνημα που θα υπερασπίζεται αυτές τις αρχές. Μόνο έτσι θα μπορέσει να βγει από την κρίση. Mόνο έτσι οι μεγάλες μεταρρυθμίσεις δεν θα παραμένουν μπλεγμένες στα γρανάζια της συντήρησης, είτε έχει δεξιό είτε αριστερό πρόσημο. Τις αλλαγές αυτές δεν μπορούν να προωθήσουν ούτε η ΝΔ ούτε ο ΣΥΡΙΖΑ ούτε δυνάμεις που μένουν προσκολλημένες στο χθες. Το Ποτάμι τις έχει υπερασπιστεί και θα συνεχίσει να το κάνει αποτελώντας τη μαγιά γι’ αυτό το νέο μεγάλο κόμμα που θα είναι βασισμένο στις αρχές της φιλελεύθερης σοσιαλδημοκρατίας και θα δώσει πολιτική στέγη στις μεταρρυθμιστικές – εκσυγχρονιστικές δυνάμεις.

Ο κ. Δημήτρης Τσιόδρας είναι δημοσιογράφος, εκπρόσωπος Τύπου του Ποταμιού.