Η μοναχική και αποκομμένη Ρωσία του Πούτιν

Υπήρχε μία εποχή όταν εμείς οι Ρώσοι βλέπαμε τη χώρα μας ως έναν από εκείνους τους αναπτυσσόμενους, δυναμικούς τόπους, ένα ακατέργαστο διαμάντι. Αλλά σήμερα η Ρωσία δεν είναι πια ένα αναδυόμενο κράτος. Αντίθετα, κρύβει το πρόσωπό της από τον κόσμο. Ως αποτέλεσμα των πράξεων του Κρεμλίνου και της απάντησης από τη Δύση, η Ρωσία σταδιακά αποκόπτεται από τους διεθνείς δεσμούς της, αποσυνδέεται από τις διεθνείς χρηματαγορές, τα παγκόσμια ειδησεογραφικά δίκτυα, τη διεθνή γνώση ακόμη και από το διαδίκτυο. Προκειμένου να παραμείνει στην κορυφή της πυραμίδας ισχύος της Ρωσίας, ο πρόεδρος Βλαντίμιρ Πούτιν και οι ακόλουθοί του, αισθάνονται ότι πρέπει να περιορίσουν το ίντερνετ. Οι ρώσοι παρουσιαστές ειδήσεων και οι επίσημοι σχολιαστές μας λένε ότι ο έξω κόσμος είναι ένα επικίνδυνο μέρος και το διαδίκτυο παρουσιάζεται ως το μέσο για επιθετική εξωτερική επιρροή.

Το ρωσικό υπουργείο Εσωτερικών αποκαλεί το διαδίκτυο «το βασικότερο τρόπο διάδοσης καταστροφικών και εξτρεμιστικών ιδεολογιών». Ο πρόεδρος Πούτιν, υποστήριξε ότι το διαδίκτυο αρχικά ήταν «ένα ειδικό πρότζεκτ της CIA» και είπε ότι όταν αναπτυσσόταν η ρωσική εταιρεία ίντερνετ Yandex υπήρχαν πιέσεις για να προσλάβει συγκεκριμένο αριθμό Αμερικανών και Ευρωπαίων στο διοικητικό της συμβούλιο. Μετά από αυτά τα σχόλια οι μετοχές στη Yandex, τη τέταρτη μεγαλύτερη μηχανή αναζήτησης στον κόσμο, έχασαν το 16% της αξίας τους. Έπειτα το περασμένο καλοκαίρι το Κοινοβούλιο πέρασε έναν νόμο που απαιτεί από τις εταιρείες στο διαδίκτυο να φυλούν τα προσωπικά δεδομένα των ρώσων πολιτών αποθηκευμένα εντός της Ρωσίας. Το τί συνιστά «προσωπικά δεδομένα» δεν είναι ξεκάθαρο.

Επίσης δεν είναι ξεκάθαρο πότε θα εφαρμοστεί ο νόμος. Το Κρεμλίνο δεν έχει αποφασίσει ίσως επειδή οι συνέπειες είναι αβέβαιες. (Θα μπορούν οι Ρώσοι να χρησιμοποιούν τους λογαριασμούς τους στην Apple, στη Facebook, στη Google, στη Microsoft και άλλες ξένες εταιρείες, που αποθηκεύουν τα στοιχεία των πελατών τους σε σέρβερ εκτός της Ρωσίας; Ή θα μπορούν να κάνουν αίτηση για χορήγηση βίζας κάτι που επίσης σημαίνει την αποθήκευση των προσωπικών δεδομένων σε σέρβερ άλλων χωρών;) Ένας άλλος νόμος είναι πολύ πιο ξεκάθαρος. Ζητάει από μπλόγκερς που τους ακολουθούν περισσότερα από 3.000 άτομα την ημέρα να εγγράφονται στην αρμόδια Αρχή και να υπακούουν στους κανόνες που ισχύουν για τα μέσα ενημέρωσης. Μέχρι στιγμής, οι περισσότεροι μπλόγκερ δεν έχουν εφαρμόσει το μέτρο και οι Αρχές δεν έχουν πιέσει κανέναν να το κάνει.

Τον Σεπτέμβριο, συζητήθηκε στη Ρωσία η τεχνική δυνατότητα αλλά και οι οικονομικές συνέπειες της αποκοπής της Ρωσίας από το παγκόσμιο διαδίκτυο σε περιόδους κρίσης. Ωστόσο, οι ρωσικές Αρχές μπήκαν αργά στο παιχνίδι περιορισμού της ελευθερίας του διαδικτύου. Πριν τις διαδηλώσεις προ τριετίας που υποχρέωσαν τον Πούτιν να παραδεχθεί την σπουδαιότητα του διαδικτύου, ο ρώσος πρόεδρος το απέρριπτε ως «μισο – πορνογραφία». Αν και η Ρωσία είναι ακόμη ενσωματωμένη στις διεθνείς αγορές, φιλοξενεί αρκετούς διεθνείς οργανισμούς και διαθέτει ακόμη μία σχετικά ελεύθερη σύνδεση με το παγκόσμιο διαδίκτυο, οι δεσμοί της με τον έξω κόσμο χαλαρώνουν σημαντικά. Ο Πούτιν θα συναντάται με λιγότερους δυτικούς ηγέτες. Οι ρωσικές εταιρίες θα δέχονται λιγότερες ξένες επενδύσεις. Οι κρατικές τράπεζες αποκόπτονται σταδιακά από τις δυτικές αγορές. Πολλοί καθημερινοί Ρώσοι δεν μπορούν πια να ταξιδεύουν στο εξωτερικό εξαιτίας της απότομης πτώσης της αξίας του ρουβλίου που έχει καταστήσει τα ταξίδια απαγορευτικά ακριβά. Η Δύση έχει παίξει τον ρόλο της στον ανταγωνισμό με τη Ρωσία αλλά η χώρα μου είναι αυτή που έχει το μεγαλύτερο μερίδιο ευθύνης. Ένας νέος, εκδικητικός απομονωτισμός επικράτησε στη Μόσχα.