Η τελευταία έκδοση «Νομισματική Πολιτική 2013-2014» (Ιούνιος 2014) από την Τράπεζα της Ελλάδος σημειώνει αρκετά ενδιαφέροντα. Μεταξύ αυτών, η έκθεση δίνει έμφαση στην αύξηση των καθαρών εξαγωγών οι οποίες θα συμβάλλουν σε μακροχρόνια ταχεία και βιώσιμη ανάπτυξη. Η Τράπεζα της Ελλάδος προτείνει την αναδιάρθρωση του παραγωγικού μοντέλου με έμφαση τη μείωση της φορολογίας και την ενδυνάμωση του θεσμικού πλαισίου για προσέλκυση επενδύσεων και αύξηση στις καθαρές εξαγωγές (εξαγωγές μείον εισαγωγές).
Με πιο τρόπο λοιπόν θα μπορούσαμε να επιταχύνουμε την αύξηση των εξαγωγών; Απάντηση δίνει πρόσφατη οικονομετρική μελέτη του συνάδελφου οικονομολόγου Αθανασίου Ταγκαλάκη η οποία δημοσιεύθηκε στο επιστημονικό περιοδικό International Economics and Economic Policy (τόμος 11, Μάϊος 2014). Κάνοντας χρήση τριμηνιαίων στατιστικών στοιχείων της περιόδου 2000-2013, ο συνάδελφος προσπαθεί να «αποκωδικοποιήσει» τις αλληλεπιδράσεις μεταξύ δημοσιονομικής πολιτικής, εξαγωγών, εισαγωγών, και πραγματικού ελληνικού ΑΕΠ. Τα αποτελέσματα της έρευνας είναι εντυπωσιακά:
1. Από την μια πλευρά, η περικοπή των δημοσίων δαπανών επηρεάζει αρνητικά αλλά βραχυπρόθεσμα και σε μικρό βαθμό το πραγματικό ΑΕΠ.
2. Από την άλλη πλευρά όμως, η δημοσιονομική προσαρμογή, μέσω της μείωσης του μεγέθους του κράτους (η οποία σηματοδοτεί μικρότερο μελλοντικό δανεισμό για τη χρηματοδότηση του δημοσιονομικού ελλείμματος αλλά και μικρότερη μελλοντική φορολόγηση) απελευθερώνει πόρους προς τον ιδιωτικό τομέα και ενισχύει τον τομέα των διεθνώς εμπορεύσιμων αγαθών (tradable sector) και τις εξαγωγές. Πράγματι, οι καθαρές εξαγωγές αυξάνονται σε μεσοπρόθεσμο ορίζοντα.
3. Να σημειωθεί επιπλέον ότι, σύμφωνα με την έρευνα, η αύξηση του ΦΠΑ οδηγεί σε σημαντική μείωση τόσο των καθαρών εξαγωγών όσο και του πραγματικού ΑΕΠ.
Τι σημαίνουν, κατά τη γνώμη μας, στην πράξη τα παραπάνω; Πρώτον, όσον αφορά το μείγμα δημοσιονομικής προσαρμογής (μείωση δαπανών ή αύξηση φόρων με στόχο τη βελτίωση του δημοσιονομικού ελλείμματος), η περικοπή δημοσίων δαπανών κρίνεται προτιμητέα διότι αφενός έχει τη μικρότερη δυνατή (αρνητική) επίδραση στο ΑΕΠ, αφετέρου δε, ενισχύει το εξαγωγικό μας προφίλ. Δεύτερον, όσο περισσότερο ο δημόσιος τομέα συρρικνώνεται (μέσω της μείωσης των δημοσίων δαπανών) και το εξαγωγικό μας προφίλ αυξάνεται, τόσο περισσότερο μπορούμε να ελπίζουμε ότι η πελατειακή σχέση μεταξύ κυβέρνησης-κράτους και ψηφοφόρων θα βαίνει μειούμενη. Με άλλα λόγια, η αναδιάρθρωση του οικονομικού μας μοντέλου θα μπορούσε να οδηγήσει και σε αναδιάρθρωση (προς το καλύτερο!) του πολιτικού μας μοντέλου…
