Χιλιάδες είναι οι ομιλίες και προτάσεις που πέρασαν από το κοινοβούλιο. Μύριες και απεριόριστες οι ώρες που σπαταλήθηκαν τα τελευταία χρόνια για να συνταχθούν επιχειρήματα, ιδέες, και απόψεις.

Δυστυχώς ο βασικός κόμβος που χτίζονται τα μεγάλα λόγια είναι το κομματικό συμφέρον και ιδεολογικές αντιλήψεις. Η «Δεξιά», η «Αριστερά», το «Κέντρο» χαρτογραφούν το δικό τους πολιτικό χώρο γιατί αλλιώς δεν μπορούν να υπάρξουν.

Όμως, μεγάλα κυβερνητικά προγράμματα σχεδιάζονται και προσπαθούν να υποδείξουν το έργο της «παρούσας» κυβέρνησης. Αυτό το συμφέρον γίνεται η πυξίδα που ουσιαστικά συντάσσει και καθορίζει τον κορμό από τον οποίο μετέπειτα πρωτοβουλίες και αποφάσεις λαμβάνουν χώρα σε εκτελεστικό επίπεδο.

Η μεγαλύτερη ενέργεια και κόπος στηρίζεται επάνω στην επίδειξη αποτελεσμάτων έτσι ώστε η εμπιστοσύνη του λαού να κερδηθεί για ακόμη μια τετραετία. Αλλά τα πολιτικά κόμματα αλλάζουν, και ο ανταγωνισμός για επίδειξη συνεχίζεται. Το αποτέλεσμα είναι ότι το κοινωνικό όφελος κατακερματίζεται στην θεσμική εξουσία του πολιτικού κόμματος.

Ο λαός ζει τις συνέπειες αυτών που έχουν την κρατική εξουσία και που μπορούν να δικαιολογήσουν λάθη και παραπτώματα με ρητορείες και επιχειρήματα. Το κοινωνικό όφελος δεν αναιρεί κομματικές διαφορές αλλά απαιτεί ένα ενιαίο μέτωπο με κοινούς στόχους στους οποίους θα υπάρχει συνέχιση και αξιολόγηση.

Η ανάπτυξη οποιουδήποτε οργανωτικού συστήματος απαιτεί κοινό όραμα και χρόνο για υλοποίηση. Η ανάπτυξη δεν εξαρτάται από το τι θέλει να πετύχει το ίδιο το σύστημα μόνο αλλά και από τις συνθήκες στο οποίο υπάρχει. Εδώ είναι λοιπόν και το παράδοξο! Το κοινωνικό συμφέρον και μακροπρόθεσμο όφελος ενός λαού φαίνεται να αντιτάσσεται στις ίδιες τις μικροκομματικές επιδιώξεις και δήθεν ιδεολογικά συμφέροντα.

Είναι νόμος ότι η διαμόρφωση καταστάσεων απαιτεί συνεχή και κοινή προσπάθεια. Στόχοι δεν μπορούν να υλοποιηθούν σε χρονικές περιόδους που θέτονται από εξ’ αρχής. Σήμερα το τιμόνι της εξουσίας αλλάζει, με την ίδια ευκολία που το τιμόνι των λιμουζίνων που μεταφέρουν τους υπουργούς στο κοινοβούλιο, αλλάζει.

Ένα δεύτερο σημείο είναι η απουσία επικοινωνίας μεταξύ των κομμάτων. Tα προγράμματα είναι τόσο αυστηρά συνδεδεμένα με τις αντιλήψεις και την ταυτότητα ενός κόμματος που φαίνεται να είναι προτιμότερη η απόρριψη του παρά η συνέχιση του. Αυτή η συνεχής αλλαγή είναι ξεκάθαρη από τις ατελείωτες τροποποιήσεις σε νομοθεσίες και ρυθμίσεις.

Προγράμματα δυστυχώς ταυτίζονται με τους μικρούς και ιδιοτελείς στόχους με αποτέλεσμα όλη η ενέργεια, χρόνος και προσπάθεια να προσπαθούν να υπερασπίσουν μεμονωμένες πρακτικές. Η απουσία ενός ενωμένου και ενιαίου μετώπου με κριτήρια αξιολόγησης είναι απούσα αλλά και παράλληλα η μόνο ικανή περίπτωση να μας βγάλει από το αδιέξοδο.

Σημαντικές ευκαιρίες για μεταφορά γνώσεις και για την ανάπτυξη κοινών στόχων φαίνεται να ‘παραβιάζουν’ τα ήδη προορισμένα κομματικά σύνορα και αυτό ενοχλεί. Αυτή η δυσφορία έχει ως αποτέλεσμα να μην υπάρχει μακροχρόνια επίτευξη κοινών στόχων αλλά και ούτε η αξιολόγηση τους. Το αποτέλεσμα;

Η κοινωνική ευημερία καταθλίβεται σε ένα κούφιο οργανωτικό πρόγραμμα που έχει λάθος προτεραιότητες και παράλληλα την παντελή απουσία σθένους για να τις διορθώσει. Ακόμη και αν οι περιπτώσεις για συνεργασία σε κοινά προγράμματα λάμβανε χώρα, η σημαία ήταν η κομματική ταμπέλα και όχι η αξιολόγηση και αναγνώριση των ατόμων που συνέβαλαν ακόμα και αν ήταν από την άλλη παράταξη.

Αυτή η συνεχής φοβία για μικροπολιτικά συμφέροντα τώρα έχει σαν αποτέλεσμα την σχεδόν ολική καταστροφή ενός έθνους. Η άκαμπτη στάση κομματισμού είναι μέρος της οργανωτικής κουλτούρας ενός συστήματος και δεν αλλάζει ούτε με καινούργια επιχειρήματα ούτε με ρητορείες. Ο σημερινός «σεισμός» των κομματικών θεσμών, εξαιτίας της οικονομικής κρίσης, περιέχει αυτή τη μόνη ευκαιρία για αλλαγή που θα έχει μόνιμο και συνεχή χαρακτήρα.

Η ουσία των ωραία συντεταγμένων λόγων που ισχυρίζονται ότι μπορούν να βάλουν το συμφέρον της πατρίδας πάνω από οτιδήποτε άλλο, σήμερα αναπόφευκτα είναι αναγκασμένα να κοιτάξουν κατάματα αυτή την ουσιώδη αντιπαράθεση. Οι θυσίες εύκολα λέγονται αλλά στη πράξη δύσκολα εκδηλώνονται.

Η πράξη ας γίνει το μόνο κριτήριο αξιολόγησης για να μην σβήσει και η τελευταία ελπίδα.

* Ο Δρ. Στέφανος Αβακιάν είναι καθηγητής στον κλάδο της Οργανωσιακής Συμπεριφοράς και Διοίκησης του Ανθρώπινου Δυναμικού στο πανεπιστήμιο Brighton στην Αγγλία.