Oι εκτιμήσεις όλων των διεθνών οργανισμών και των κεντρικών τραπεζών δεν αφήνουν πολλά περιθώρια αμφιβολίας: το 2008 θα είναι χρονιά υψηλότερου πληθωρισμού και χαμηλότερης ανάπτυξης σε παγκόσμιο επίπεδο. Η χρηματοπιστωτική κρίση, η οποία ξεκίνησε από τα στεγαστικά δάνεια μειωμένης εξασφάλισης, έχει δρόμο ακόμη να διανύσει. Οι πλέον απαισιόδοξες προβλέψεις τείνουν να επαληθευτούν. Τα άσχημα νέα σε όλον τον κόσμο γίνονται ολοένα και πιο ζοφερά, εμφανίζονται ολοένα και πιο πυκνά. Διαρκώς αυξάνονται οι προβλέψεις των τραπεζικών και άλλων χρηματοπιστωτικών ιδρυμάτων για ζημιές. Διαρκώς μειώνεται η εμπιστοσύνη που έχει η μία τράπεζα στην άλλη- με αποτέλεσμα να έχει μειωθεί δραματικά ο διατραπεζικός δανεισμός. Και διαρκώς αυξάνονται οι παρεμβάσεις των κεντρικών τραπεζών με στόχο τη διοχέτευση περισσότερης ρευστότητας στο σύστημα.
Εδώ και περίπου 15 χρόνια η οικονομική πολιτική βασίστηκε σε δύο πυλώνες: τη σφιχτή δημοσιονομική πολιτική και τις αυξομειώσεις των επιτοκίων. Σήμερα αυτή η οικονομική πολιτική κινδυνεύει να καταρρεύσει. Η αλματώδης αύξηση των τιμών των πρώτων υλών και ειδικά του πετρελαίου υποδαυλίζει τις πληθωριστικές πιέσεις. Η νομισματική πολιτική θα όφειλε, λοιπόν, να γίνει πιο σφιχτή. Η χρηματοπιστωτική κρίση, όμως, υπονομεύει την ανάπτυξη- οπότε η νομισματική πολιτική θα όφειλε να γίνει πιο χαλαρή. Δεν είναι τυχαίο το γεγονός ότι όλες οι κεντρικές τράπεζες δεν τολμούν να χαράξουν ακόμη μία σταθερή γραμμή ως προς την πορεία των επιτοκίων. Θα ήταν λάθος να πιστεύουμε ότι αυτή η κρίση δεν μας αφορά. Στο σημερινό παγκόσμιο οικονομικό σύστημα οι εθνικές οικονομίες έχουν στενή αλληλεξάρτηση. Οι επιπτώσεις της κρίσης δεν σέβονται σύνορα. Η εθελοτυφλία, εξάλλου, είναι μία άκρως επικίνδυνη πολυτέλεια.
Το δυσοίωνο διεθνές περιβάλλον επιβαρύνει μια, έτσι κι αλλιώς, δύσκολη συγκυρία για τη χώρα μας. Η διεθνής ανταγωνιστικότητά μας διολισθαίνει συνεχώς, όπως αποδεικνύεται από τα τεράστια ελλείμματα του ισοζυγίου τρεχουσών συναλλαγών που έφθασαν στο 11,4% του ΑΕΠ. Ο πληθωρισμός ήδη «δαγκώνει». Τόσο η ΕΕ όσο και το ΔΝΤ θεωρούν ότι η ανάπτυξή μας αναπόφευκτα θα επιβραδυνθεί. Υστερα από μία τετραετία επιτυχούς δημοσιονομικής προσαρμογής, φθάσαμε στο όριο εκείνο που για τη συνέχισή της απαιτούνται ρηξικέλευθα μέτρα. Το χρήμα θα γίνει πιο ακριβό, με αποτέλεσμα την επιβράδυνση του ρυθμού πιστωτικής επέκτασης.
Η κοινωνία μας συνειδητοποιεί τη διεθνή αβεβαιότητα και τη δύσκολη εθνική συγκυρία- και διακατέχεται από ανησυχία και ανασφάλεια για το σήμερα και το αύριο. Η διαχείριση αυτής της ανασφάλειας θα είναι η κύρια πρόκληση της πολιτείας για το 2008. Ενστικτώδης τάση των κοινωνιών, αλλά και της πολιτικής διαχείρισης απέναντι σε τέτοιες επελαύνουσες κρίσεις είναι να περιχαρακώνονται και με τυφλή άμυνα να παλεύουν για τη διατήρηση των κεκτημένων. Οι κοινωνίες αντιμετωπίζουν, συνήθως, τις κρίσεις με αντανακλαστικά σκαντζόχοιρου… Αλλά η γραμμή που χωρίζει το οικονομικό «κατενάτσιο» από την οικονομική οπισθοδρόμηση είναι εξαιρετικά λεπτή. Και μάλιστα δυσδιάκριτη. Οι κοινωνικές επιπτώσεις, όμως, είναι ευδιάκριτες.
Η επιχειρηματική κοινότητα είναι μέρος του κοινωνικού περιβάλλοντος. Δρα μέσα σε αυτό, αναπτύσσεται μέσα σε αυτό, επηρεάζεται καθοριστικά από αυτό. Η θέση, το μήνυμα του ΣΕΒ στη σημερινή συγκυρία είναι ξεκάθαρο και επιτακτικό: στις δύσκολες περιόδους οι επαρκείς κοινωνίες επιλέγουν τη φυγή προς τα εμπρός. Και οι επαρκείς ηγεσίες επιδεικνύουν τόλμη. Στη δική μας περίπτωση κάθε άλλη προοπτική είναι αδιέξοδη. Οι αναγκαίες αλλαγές πρέπει να προχωρήσουν με ρυθμούς ευθέως ανάλογους με την ένταση και έκταση της κρίσης. Η δική μας αποτελεσματική δράση είναι η διέξοδος.
Αυτό είναι το διακύβευμα του 2008.
Ο κ. Δ. Δασκαλόπουλος είναι πρόεδρος του ΣΕΒ
