Αναζητώντας τον κλεμμένο πίνακα

Τζορτζ Πελεκάνος
Το δίδυμο
Μετάφραση Αντώνης Καλοκύρης.
Εκδόσεις Πατάκη, 2014,
σελ. 336, τιμή 14,40 ευρώ

Στο νέο βιβλίο του Τζορτζ Πελεκάνου πρωταγωνιστεί ο Σπίρο Λούκας, υιοθετημένος γιος μιας οικογένειας Ελληνοαμερικανών, βετεράνος του πολέμου στο Ιράκ. Είναι ερευνητής, κάτι σαν ιδιωτικός ντετέκτιβ, και εργάζεται για λογαριασμό ενός δικηγόρου. Η υπόθεση που αναλαμβάνει σχετίζεται με μια γυναίκα, την Γκρέις, και τον πρώην φίλο της, τον Μπίλι Χάντερ, έναν επηρμένο επιβήτορα μεσήλικων γυναικών. Ο Χάντερ ή όπως αλλιώς λέγεται της έκλεψε έναν πολύτιμο πίνακα που δείχνει δύο ημίγυμνους άντρες. Η εύρεσή του είναι για τον Λούκας ζήτημα ηθικής τάξης και όχι απλώς μια δουλειά. Ο Χάντερ όμως είναι αδίστακτος και η τελική μονομαχία ανάμεσα στους δύο άντρες προβλέπεται σκληρή αφού είναι αποφασισμένοι για όλα.

Αναζητώντας τον πίνακα ο Λούκας συναντά ορισμένους τύπους οι οποίοι βρίσκονται στα όρια της παρανομίας για να εξασφαλίσουν μια άνετη διαβίωση χωρίς πολλούς κόπους. Στο μεταξύ απολαμβάνει με πάθος τη σχέση με μια παντρεμένη γυναίκα, τη Σαρλότ, την οποία «ψωνίζει» σ’ ένα μπαρ, κάτι που δίνει την ευκαιρία στον συγγραφέα να περιγράψει τολμηρές σεξουαλικές σκηνές.

Στο μυθιστόρημα δύο θέματα απασχολούν τον αναγνώστη επειδή ο συγγραφέας επανέρχεται συχνά σε αυτά: η οικογένεια του ήρωα και οι αναμνήσεις του από τον πόλεμο. Γίνεται αναφορά στη μητέρα του και στ’ αδέλφια του που δεν εμφανίζονται, αλλά η παρουσία τους είναι έντονη στις σελίδες του βιβλίου. Η μητέρα του είχε εξάρτηση από το αλκοόλ μετά τον θάνατο του πατέρα του, η αδελφή του είναι δικηγόρος, ο ένας αδελφός του αποτυχημένος εγκληματίας και ο άλλος καθηγητής σε λύκειο. Ο πόλεμος στο Ιράκ, με τη δράση του Λούκας στη Φαλούτζα, όπου είχαν σημειωθεί οι χειρότερες συγκρούσεις ανάμεσα στους Αμερικανούς και στους στρατιώτες του Σαντάμ Χουσεΐν, τον έχει στοιχειώσει. Οπως διαβάζουμε, έχασε τα νιάτα του στη Μέση Ανατολή και επέστρεψε στην πατρίδα του αναζητώντας κάτι αντίστοιχο, να βιώσει δηλαδή κάτι που θα του προσέφερε έντονες εμπειρίες και κυρίως ένα νόημα για να ζει. Αναγκασμένος να σκοτώσει για να μην τον σκοτώσουν, δεν έχει τύψεις για το παρελθόν του και, όπως λέει ο ίδιος, η ηθική και η φιλοσοφία δεν έχουν θέση στο μυαλό του. Κι όμως επισκέπτεται ένα ίδρυμα βετεράνων όλων των πολέμων που έκανε η Αμερική (Κορέα, Βιετνάμ, Κόσοβο, Αφγανιστάν), όπου παρατηρεί με λύπη τους τραυματίες, τους ακρωτηριασμένους, τους πάσχοντες από νευρολογικά προβλήματα.

Αλλα ζητήματα που θίγει ο Πελεκάνος, ο οποίος δεν ξεχνάει και τις φωτιές του 1968 στη γενέτειρά του –όταν η Ουάσιγκτον καιγόταν από τις φυλετικές ταραχές -, είναι η κατάσταση στην αμερικανική πρωτεύουσα (φριχτό κυκλοφοριακό, οικονομική ύφεση, αλλαγές στις γειτονιές, συνεχιζόμενες φυλετικές αντιπαραθέσεις, κατανάλωση αλκοόλ και ουσιών). Σε αυτά συνυπάρχουν λευκοί και μαύροι, καλοί και κακοί ήρωες. Ο Πελεκάνος επιχειρεί να καυτηριάσει τον ρατσισμό, ο οποίος ενδημεί στις Ηνωμένες Πολιτείες, που ναι μεν δεν είναι ίδιος με εκείνον της δεκαετίας του ’60, δηλαδή δεν είναι επιθετικός, εξακολουθεί όμως να υφίσταται.

Σε κάθε περίπτωση, το Δίδυμο (πρωτότυπο τίτλος The Double) είναι ένα πολιτικό βιβλίο, όπως τα υπόλοιπα του Πελεκάνου, ο οποίος ενδιαφέρεται να αποτυπώσει στο χαρτί τους προβληματισμούς του σχετικά με την εξέλιξη της αμερικανικής κοινωνίας από τα παιδικά του χρόνια ως σήμερα.